4-679/6 | 4-679/6 |
12 JUNI 2008
I. INLEIDING
Tijdens de plenaire vergadering van de Senaat van 12 juni 2008 (Handelingen nr. 4-34) vroegen de dames Temmerman en de Bethune en de heer Wille om het voorstel van resolutie terug te zenden naar de commissie voor de Buitenlandse Betrekkingen en voor de Landsverdediging naar aanleiding van de indiening van amendementen na goedkeuring van het verslag (stuk Senaat, nr. 4-679/5).
Er werd beslist om in te gaan op deze vraag. De commissie heeft het voorstel van resolutie opnieuw onderzocht tijdens haar vergadering van diezelfde dag.
II. BESPREKING VAN DE AMENDEMENTEN
A. Opschrift
De heer Wille c.s. dienen het amendement nr. 27 in dat in het opschrift de verwijzing naar de Olympische Spelen wil schrappen.
Volgens de heer Wille moet het voorstel van resolutie zich in de eerste plaats richten op de mensenrechten in China en de toestand in Tibet en minder op de Olympische Spelen.
Mevrouw de Bethune kan instemmen met dit amendement dat alleen in het opschrift de verwijzing naar de Olympische Spelen schrapt. Zij voegt er aan toe dat niet wegneemt dat in de tekst van de resolutie zelf wel moet verwezen worden naar de Olympische Spelen.
De heer Dubié verklaart het eens te zijn met mevrouw de Bethune. In de tekst van de resolutie moet er zeker worden verwezen naar de Olympische Spelen.
Het amendement nr. 27 wordt eenparig aangenomen door de 14 aanwezige leden.
B. Considerans
a. Punt E
De heer Wille c.s. dienen het amendement nr. 28 in dat ertoe strekt het punt E te vervangen als volgt : « Overwegende dat bij deze betogingen tientallen gewonden en doden vielen en vele Tibetanen gearresteerd zijn, hetgeen geleid heeft tot scherpe veroordelingen vanwege de internationale gemeenschap; ».
Volgens de heer Wille is het belangrijk om in een voorstel van resolutie objectief te zijn in de formele toelichting van de drijfveren van de vragen vanwege het parlement aan de regering. Er is alleen zekerheid over de twintig doden. Wanneer men « andere bronnen » aanhaalt, moet men deze duidelijk aangeven, om zekerheid te hebben.
Mevrouw de Bethune legt uit dat het punt E werd ingevoegd in de tekst van de resolutie als gevolg van de aanvaarding van het amendement nr. 10. Op de website van Amnesty International staan nu wel totaal andere cijfers vermeld dan de cijfers waarover de indieners van het amendement nr. 10 beschikten op het ogenblik dat dit amendement werd gestemd. Mevrouw de Bethune kan instemmen met het nieuwe amendement nr. 28 omdat er geen echte garanties zijn over de cijfers. Dit neemt niet weg dat bij de confrontaties in Tibet wel degelijk vele mensen zijn omgekomen.
Het amendement nr. 28 wordt eenparig aangenomen door de 14 aanwezige leden.
b. Punt L
De heer Wille c.s. dienen het amendement nr. 29 in om het punt L te schrappen.
De heer Wille herhaalt dat het voorstel van resolutie zich in de eerste plaats moet richten op de mensenrechten in China en de toestand in Tibet en minder op de Olympische Spelen. Daarom stelt spreker voor om het punt L, dat verwijst naar de toewijzing van de Olympische Spelen aan China, te schrappen.
Mevrouw de Bethune kan niet instemmen met dit amendement en verwijst naar het amendement nr. 32 van de heer Wille c.s. dat een punt S wil invoegen. In feite overlappen het nieuwe punt S en het bestaande punt L elkaar. In het amendement nr. 32 wordt verwezen naar het beginsel van de gelijkheid van mannen en vrouwen en de rechten van de minderheden. Mevrouw de Bethune stelt bijgevolg voor om het punt L te behouden maar om deze noties van gelijkheid van mannen en vrouwen en de rechten van de minderheden, zoals vermeld in het amendement nr. 32, in te voegen in het punt L ten einde het te vervolledigen.
Mevrouw de Bethune dient vervolgens het amendement nr. 41 in dat in punt L de woorden « , van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en de rechten van de minderheden » wil invoegen tussen de woorden « een verbetering van de stand van de mensenrechten » en de woorden « in dit land ».
De heer Wille onderkent dat de Olympische Spelen de aandacht op de mensenrechten in China hebben vergroot en onderschrijft ook deze positieve ontwikkeling.
De heer Dubié onderstreept dat de toewijzing van de Olympische Spelen aan China van hun kant een verbetering van de stand van de mensenrechten impliceerde. Dit moet duidelijk worden vermeld in de tekst.
Het amendement nr. 29 wordt ingetrokken. Het amendement nr. 41 wordt eenparig aangenomen door de 14 aanwezige leden
c. Punt M
De heer Wille c.s. dienen het amendement nr. 30 in dat het punt M wil schrappen.
Dit amendement wordt aangenomen met 10 stemmen tegen 3 bij één onthouding.
d. Punt R (nieuw)
De heer Wille c.s dienen het amendement nr. 31 in dat een nieuw punt R wil invoegen, luidende : « Onderkennende dat er positieve stappen worden gezet wat betreft de persvrijheid in China en dit zowel wat betreft de toegang door de media alsook de toegang tot de media door de Chinezen zelf; ».
De heer Wille voegt hieraan toe dat China uiteraard geen democratie is, eerder een autocratisch systeem, maar het moet erkend worden dat er ondertussen door de Chinese overheid positieve stappen zijn gezet.
Spreker verwijst hierbij naar wat de BBC via een persmededeling heeft bekendgemaakt, namelijk dat zij voor de documentaire « A year in Tibet » voor de eerste maal in Tibet een jaar zonder Chinese begeleiders « unsupervised by Chinese authorities » kon filmen. Het leven van Tibetanen kon worden gevolgd. De BBC spreekt zelf van een nooit eerder verleend zicht op Tibet : « This unprecedented access provides a remarkable insight into the significance of Buddhism in everyday life, and the complex and often surprising relationship between Tibetans and the Chinese immigrants whom they live and work alongside. ».
Ook inzake de rapportering over de aardbeving waren de journalisten vrij. Kritische artikelen, die bijvoorbeeld handelden over corruptie bij de bouw van scholen die later niet bestand bleken te zijn tegen aardbevingen, vormden geen probleem.
Voor de heer Van Den Driessche betekent persvrijheid meer dan het louter kunnen bekijken van een zender. Persvrijheid is vooral dat alle journalisten hun werk in alle vrijheid en onafhankelijkheid kunnen uitoefenen.
Bijgevolg dienen de heer Van Den Driessche c.s. het amendement nr. 42 in dat in het voorgestelde punt R, de woorden « onderkennende dat er positieve stappen worden gezet wat betreft de persvrijheid in China en dit », wil vervangen door de woorden « overwegende dat de persvrijheid nog steeds geen verworvenheid is in de Volksrepubliek China, maar tegelijk onderkennend dat er positieve stappen worden gezet, ».
De heer Dubié kan het amendement nr. 31 niet aanvaarden. Immers, het is niet zo dat de Chinese overheid ondertussen positieve stappen zou hebben gezet. Spreker verwijst hierbij naar een artikel in de krant « De Standaard » van 12 juni 2008 waarin wordt gezegd dat er een heuse klopjacht op persmensen bezig blijkt te zijn en dat via wegblokkades op de toegangswegen alle voertuigen door politie en militairen worden uitgekamd. De repressie zou nu minstens even erg zijn als kort na de Tibetcrisis.
Daarbij heeft Amnesty international in een recent verslag gesteld dat de Chinese autoriteiten nog steeds de verspreiding van informatie streng blijven controleren en blijven beslissen welke informatie publiek bekend mag gemaakt worden. De media zouden slechts over enkele minuten beschikken om de richtlijnen van de overheid toe te passen. De autoriteiten blijven ook nog altijd de toegang tot bepaalde websites blokkeren en de gegevens filteren in functie van bepaalde sleutelwoorden en — onderwerpen.
Het amendement nr. 42 en het aldus gesubamendeerde amendement nr. 31 worden aangenomen met 12 stemmen tegen één stem bij één onthouding.
e. Punt S (nieuw)
De heer Wille c.s. dienen het amendement nr. 32 in dat een nieuw punt S wil toevoegen, luidende : « Naar aanleiding van de Olympische Spelen die in de zomer van 2008 in Peking worden georganiseerd en de engagementen die China heeft onderschreven naar aanleiding van deze Spelen wat betreft de mensenrechten, de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en de rechten van de minderheden; ».
Gezien de bespreking van het amendement nr. 29 wordt het amendement nr. 32 ingetrokken.
f. Punten R tot V (nieuw)
De heer Mahoux en mevrouw Zrihen dienen het amendement nr. 38 in dat ertoe strekt in de considerans de punten R tot V in te voegen, luidende :
« R. Na te hebben kennis genomen van de toestand in de provincie Sichuan na de verschrikkelijke aardbeving met een kracht van 7,8 op de Schaal van Richter op 12 mei 2008;
S. Gelet op de positieve, snelle en aangepaste reactie van de Chinese autoriteiten op deze natuurramp die tienduizenden doden, honderdduizenden vluchtelingen en aanzienlijke materiële schade tot gevolg heeft gehad;
T. Gelet op de mediatieke opening waarvan de Chinese autoriteiten blijk hebben gegeven met betrekking tot de ramp die in de provincie Sichuan heeft plaatsgehad;
U. Gelet op het feit dat de buitenlandse hulp door China gunstig werd onthaald en gelet op de eerste reactie van de Belgische regering die is overgegaan tot de B-Fast-operatie waarbij een tentendorp en een veldhospitaal werd ingericht;
V. Gelet op de goede samenwerking tussen de Chinese autoriteiten en B-Fast, zowel in de voorbereidingsfase als in de fase van de uitvoering ter plaatse; ».
Mevrouw Zrihen legt uit dat niettegenstaande de kritiek over een aantal toestanden in China, het feit blijft dat de toestand in Sichuan ernstig is. Dit amendement vult het voorstel van resolutie aan zodat het Belgisch parlement zijn solidariteit kan betuigen met de Chinese autoriteiten na de aardbeving in de provincie Sichuan.
Afgezien van de menselijke en materiële ramp, zijn de openheid waarmee de Chinese autoriteiten tot nog toe op deze crisis hebben gereageerd en het snelle ingrijpen zeker het vermelden waard. De snelle en open reactie van de Chinese regering op een uitzonderlijke crisissituatie heeft ook aangetoond dat deze regering ten aanzien van haar bevolking op een verantwoordelijke en respectvolle manier heeft gehandeld.
Dit amendement werd ook ingegeven door de dringende aard van de toestand, aangezien er onlangs nog naschokken zijn geweest en er nog ernstige schade kan optreden in de nasleep van de aardbeving. De Chinese regering is momenteel bezig met een alomvattend project voor de wederopbouw van de getroffen regio's, dat werkzaamheden inhoudt die over een periode van drie jaar worden gespreid. De VN hebben via hun coördinator, die in China verblijft in verband met operationele ontwikkelingsacties, laten weten dat ook zij bereid zijn de humanitaire inspanningen en de wederopbouw gedurende de komende maanden te steunen, meer bepaald door middel van een aantal gespecialiseerde agentschappen. De VN kunnen inderdaad hun ervaring inbrengen wat de evaluatie van de schade betreft, zodat er reconstructiedoelen kunnen worden bepaald op middellange en op lange termijn. Voorts kunnen zij risico's voor het milieu en voor de gezondheid inschatten. De Belgische regering zou dus ook kunnen kijken welke initiatieven of expertise ons land in dit kader kan toevoegen, door bijvoorbeeld één of meerdere dorpen aan te duiden voor wederopbouw.
De heer Van Overmeire ziet enige tegenstrijdigheid tussen enerzijds het feit dat wordt gepoogd om de resolutie op te stellen die op langere termijn de grote lijnen uittekent en verder reikt dan de Olympische Spelen en anderzijds dat er nu amendementen worden ingediend die slaan op heel tijdelijke situaties. In feite biedt het amendement nr. 38 stof voor een afzonderlijke resolutie.
De heer Dubié wijst op de tegenstrijdigheid tussen het voorgestelde punt T (gelet op de mediatieke opening waarvan de Chinese autoriteiten blijk hebben gegeven met betrekking tot de ramp die in de provincie Sichuan heeft plaatsgehad) en de tijdelijke aanhouding van de VRT-journalist die een reportage wenste te maken over de getroffen provincie Sichuan.
Mevrouw Zrihen stelt voor om het punt T in het amendement nr. 38 te schrappen.
Het aldus verbeterde amendement nr. 38 wordt aangenomen met 12 stemmen bij 2 onthoudingen.
C. Dispositief
a. Punt 6
De heer Wille c.s. dienen het amendement nr. 33 in om het punt 6, waarin verwezen wordt naar de Olympische Spelen, te schrappen.
Het amendement nr. 33 wordt aangenomen met 8 stemmen tegen één stem bij 5 onthoudingen.
b. Punt 7
De heer Wille c.s. dienen het amendement nr. 34 in om het punt 7, waarin opnieuw naar de Olympische Spelen wordt verwezen, te schrappen.
Het amendement nr. 34 wordt aangenomen met 10 stemmen tegen 3 bij één onthouding.
c. Punt 8
De heer Wille c.s. dienen amendement nr. 35 in om het punt 8 te vervangen als volgt : « vraagt de Chinese regering dat zij verdere stappen zet in haar politiek van openheid en dit zowel wat betreft de berichtgeving in China als de berichtgeving in Tibet. De reeds gezette stappen naar openheid jegens buitenlandse journalisten moeten verder worden uitgebreid en dit zowel wat betreft binnen- als buitenlandse journalisten en humanitaire organisaties. Hierbij moeten journalisten, humanitaire organisaties en erkende diplomaten in China onbeperkte vrije toegang krijgen in Tibet. De Chinese regering moet de vrijheid van toegang tot het internet verder en blijvend uitbreiden en de persvrijheid moet volledig worden gerespecteerd. Ook wat betreft alle gearresteerde schrijvers en journalisten, waaronder Shi Tao, Huang Jinqiu en Yang Tongy, dringen wij aan op hun snelle vrijlating; ».
De heer Wille onderstreept dat de openheid niet mag beperkt blijven tot buitenlandse journalisten, maar ook moet worden uitgebreid tot binnenlandse journalisten, humanitaire organisaties en erkende diplomaten. Spreker verwijst verder naar de motivering bij het amendement nr. 31 en onderschrijft de noodzaak om een permanente toegang van journalisten tot Tibet te bewerkstelligen.
Het amendement nr. 35 wordt aangenomen met 10 stemmen tegen 2 bij 2 onthoudingen
d. Punt 8bis (nieuw)
Mevrouw de Bethune c.s. dienen het amendement nr. 40 in dat ertoe strekt een nieuw punt 8bis in te voegen waarin verwezen wordt naar de tijdelijke aanhouding van de VRT-journalist die een reportage wenste te maken over de door de aardbeving getroffen provincie Sichuan en waarin de teruggave van zijn in beslag genomen materiaal wordt geëist.
De heer Wille vraagt zich af of het opportuun is om te verwijzen naar zeer actuele gebeurtenissen in een resolutie met een duurzaam karakter.
Het amendement nr. 40 wordt eenparig aangenomen door de 14 aanwezige leden.
e. Punt 14
De heer Wille c.s. dienen het amendement nr. 36 in dat ertoe strekt in punt 14 de woorden « zonder, afhankelijk van de evolutie van de situatie, een politieke boycot van de openingsceremonie van de Olympische Spelen van 2008 in Peking uit te sluiten » te schrappen.
Volgens de heer Wille wint de resolutie aan kracht door zich te richten op de lange termijn met als doel een permanente dialoog te voeren met de Chinese overheid om de mensenrechtensituatie, de persvrijheid en de rechten van de minderheden blijvend te verbeteren. Spreker verwijst in dat verband ook naar de verklaring van de Belgische minister van Buitenlandse Zaken over het bijwonen van de openingsceremonie door het staatshoofd, vertegenwoordigd door de kroonprins.
Mevrouw de Bethune kan niet instemmen met het amendement nr. 36. Zoals eerder gesteld, moet de tekst van de resolutie de problematiek van de mensenrechten en de persvrijheid ruim situeren, maar dit neemt niet weg dat er toch nog naar de Olympische Spelen moet verwezen worden. Elke dag zal de toestand worden geëvalueerd, zodat een politieke boycot van de openingsceremonie niet uitgesloten mag worden.
Ook mevrouw Zrihen kan niet instemmen met het amendement. De openingceremonie van de Olympische Spelen is een symbolisch moment waarop officieel ons standpunt over ernstige schendingen van de rechten en vrijheden, kan gegeven worden.
De heren Procureur en Dubié en mevrouw Temmerman verklaren in te stemmen met het standpunt van de dames Zrihen en de Bethune.
Amendement nr. 36 wordt verworpen met 12 stemmen tegen 2.
f. Punt 15
De heer Wille c.s. dienen het amendement nr. 37 in dat in punt 15 de woorden « na de Olympische Spelen van 2008 niet verslapt » wil vervangen door het zinsdeel : « wordt aangehouden tot de mensenrechten in China blijvend duurzaam gerespecteerd worden ».
Volgens de heer Wille moet er worden voorkomen dat er wederom een voorstel van resolutie met slechts een beperkte « houdbaarheidsdatum » wordt goedgekeurd. Het naleven van de mensenrechten en de rechten van de minderheden moet ook na de Spelen een streefdoel zijn voor de Chinese overheid. Daarom is het aangewezen om de mensenrechten en de rechten van de minderheden los te koppelen van een sportief evenement dat weldra zal plaatsvinden. Hiermee sluit de heer Wille zich aan bij de logica die eveneens wordt gehanteerd in de Raad van Europa.
Deze herformulering is beter omdat het de bedoeling is ten gronde iets te verbeteren op het terrein. De druk moet blijvend zijn en dus moeten de internationale gemeenschap en ons land ook na de Olympische Spelen kritisch blijven en dit tot het beoogde resultaat wordt gerealiseerd.
Het amendement nr. 37 wordt aangenomen met 12 stemmen bij 2 onthoudingen.
g. Punten 16 en 17
De heer Mahoux en mevrouw Zrihen dienen het amendement nr. 39 in dat ertoe strekt de punten 16 en 17 toe te voegen aan de tekst.
Mevrouw Zrihen verwijst hierbij naar de bespreking van het amendement nr. 38
Het amendement nr. 39 wordt aangenomen met 12 stemmen bij 2 onthoudingen
III. STEMMINGEN
De heer Destexhe verklaart dat niettegenstaande de eerder kleine tekstwijzigingen, hij toch de eerste door de Commissie aangenomen tekst (stuk Senaat, nr. 4-679/4) verkiest. Spreker onderstreept het belang van punt 1 waarin wordt gezegd dat de Senaat met klem de gewelddadige onderdrukking van betogers in Tibet veroordeelt en is verheugd dat het amendement nr. 36 werd verworpen zodat een mogelijke boycot van openingsceremonie behouden blijft.
Voor mevrouw Zrihen is het belangrijk dat nu in de resolutie het principe van gelijkheid van mannen en vrouwen, vooral dan in het licht van de Olympische Spelen, is opgenomen.
Mevrouw Lizin stelt dat de oorspronkelijke tekst, die veel preciezer was, werd afgezwakt. Positief is dat er niet alleen naar de toestand in Tibet wordt verwezen, maar ook naar de situatie van de Oeigoeren en de Mongolen. China wordt nu geconfronteerd met eisen voor vrijheid van meningsuiting. Deze resolutie zal wellicht de toestand niet veranderen, maar de Olympische Spelen zijn wel een belangrijk moment waarop de internationale gemeenschap in China aanwezig zal zijn. Het is dus nuttig om druk te blijven uitoefenen.
Mevrouw de Bethune is het niet eens met de stelling dat de tekst is afgezwakt. De tekst werd enerzijds geactualiseerd en anderzijds blijft de verwijzing naar de Olympische Spelen en de mogelijke boycot van de openingsceremonie. Het commissielid benadrukt het belang van een tekst die eenparig kan worden goedgekeurd omdat op die manier een krachtig signaal naar de internationale gemeenschap en de Chinese autoriteiten wordt gestuurd. De waakzaamheid met betrekking tot mensenrechten, godsdienstvrijheid en persvrijheid maakt dat er stapsgewijs vooruitgang wordt geboekt.
De heer Van Overmeire onderschrijft het belang van een eenparig goedgekeurde resolutie. In de voorliggende tekst is de essentie bewaard gebleven en blijft er vermeld dat een boycot van de openingsceremonie niet uitgesloten is indien de situatie zou verslechteren.
Ook de heer Dubié betreurt dat de resolutie enigszins is afgezwakt, maar de eenparige goedkeuring van de tekst is een krachtig signaal aan China.
Het geamendeerde voorstel van resolutie wordt eenparig aangenomen door 13 aanwezige leden.
Vertrouwen werd geschonken aan de rapporteurs voor het opstellen van dit verslag.
| De rapporteurs, | De voorzitter, |
|
Els SCHELFHOUT. Pol VAN DEN DRIESSCHE. | Marleen TEMMERMAN. |
Tekst aangenomen door de commissie (zie stuk Senaat, nr. 4-679/7 - 2007/2008)