4-36 | 4-36 |
De voorzitter. - Ik stel voor deze mondelinge vragen samen te voegen. (Instemming)
Mevrouw Freya Piryns (Groen!). - Ik dank de minister dat ze tot drie keer toe naar de Senaat is gekomen. Ik heb mijn ongenoegen over de regeling van de werkzaamheden reeds laten blijken.
Ik maak mij ernstig zorgen over de gezondheidstoestand van de 120 hongerstakers in de Begijnhofkerk in Brussel. Ik ben daar vanmiddag nog geweest en heb met eigen ogen gezien dat de toestand zeer ernstig is. De hongerstaking is aan de vijftigste dag toe en voor de gezondheid van de deelnemers breken cruciale momenten aan. Het gevaar voor blijvende letsels of erger is nu zeer reëel geworden. In gesprekken heb ik kunnen vaststellen dat deze mensen de wanhoop zo nabij zijn dat ze zullen doorgaan tot het bittere einde.
Ik ken de mening van de minister over de methode waartoe de asielzoekers hun toevlucht hebben genomen, maar dat kan de keerzijde van het verhaal niet verheimelijken.
Het woord chantage betekent volgens Van Dale niet meer dan het uitoefenen van druk. Een hongerstaking is natuurlijke een extreme vorm van druk, die er echter gekomen is uit wanhoop en door het feit dat de hongerstakers al jaren vruchteloos wachten op iets dat uitblijft. De regering wordt het immers niet eens over het te volgen asielbeleid. Dat is althans de conclusie die ik geneigd ben te trekken nu wij allen al weken wachten op de befaamde circulaire. De minister is tot op heden er niet in geslaagd uitsluitsel te geven over de criteria die ze zal hanteren in haar eigen versie van het zeventigpuntenplan. Haar coalitiepartners maken het haar ook niet gemakkelijk.
Het is niet de schuld van de mensen in de Begijnhofkerk dat een circulaire met duidelijke en aanvaarbare criteria de weg naar de buitenwereld niet vindt. Daarom pleit ik ervoor dat de minister de hongerstakers opzoekt en met hen een gesprek aangaat. In het verleden hebben dergelijke ingevingen van menselijkheid al eens tot een oplossing geleid. Wie weet is het ook een van de verborgen talenten van de minister.
Wat is de stand van zaken met betrekking tot de circulaire, die er normaal gezien eind mei had moeten komen?
Zal de minister een initiatief nemen met betrekking tot de prangende situatie van de mensen in de Begijnhofkerk?
Mevrouw Nahima Lanjri (CD&V-N-VA). - Vandaag gaan een 120-tal mensen in de Begijnhofkerk hun vijftigste dag hongerstaking in. Op 8 mei zijn ze gestart met hun actie om hun roep naar een humaan migratiebeleid en duidelijke regularisatiecriteria kracht bij te zetten.
De hongerstakingen op zich, hoe dramatisch ook, kunnen wij niet goedkeuren. Een hongerstaking kan niet als pressiemiddel worden gebruikt. Het is wel een duidelijk signaal aan de overheid van de gevolgen van het uitblijven van de rondzendbrief over de regularisaties. We hebben er al meermaals op aangedrongen dat op zeer korte termijn werk wordt gemaakt van deze rondzendbrief. Die vraag staat echter los van elke actie, of het nu gaat om een betoging of een hongerstaking. Wel is het van groot belang dat een menselijk standpunt wordt ingenomen en naar een oplossing wordt gezocht, onder meer door de individuele dossiers te bekijken en een aanspreekpunt aan te reiken.
Het belang van de regularisatierondzendbrief op menselijk vlak is nauwelijks te onderschatten. Dat blijkt ook uit de vraag naar duidelijke criteria en de afwijzing van een arbitraire behandeling van individuele dossiers. Politieke partijen, tal van organisaties, waaronder ook de vakbonden, en de verschillende acties die hierover op touw worden gezet, zetten die vraag naar duidelijke criteria kracht bij.
De minister verduidelijkte in de Senaat naar aanleiding van de toelichting van haar beleidsnota, dat de rondzendbrief er tegen 20 mei, uiterlijk begin juni, zou komen. Vandaag, 26 juni, is er nog steeds geen rondzendbrief.
Op welke manier heeft de minister contact met de hongerstakers in de Begijnhofkerk? Op welke manier zal de minister optreden?
Wat is het profiel van de 120 hongerstakers? Dat is belangrijk voor de toekenning van een statuut, zoals een medisch statuut. Komen zij in aanmerking voor de huidige of toekomstige regularisatiecriteria?
We moeten voorkomen dat deze wanhoopsdaad, ook al keuren we ze als pressiemiddel voor politieke beslissingen af, leidt tot menselijke drama's, tijdelijke of permanente letsel of zelfs de dood. Politieke beslissingen gelden voor iedereen, ook voor wie niet wil of kan in hongerstaking gaan.
Erkent de minister dat de regularisatierondzendbrief er dringend moet komen? Wat is de stand van zaken en wat is de timing met betrekking tot de circulaire?
Zolang er geen rondzendbrief met zeer duidelijke criteria is, zal een grijze zone blijven bestaan. De minister kan zo objectief mogelijk proberen te werk te gaan, maar dat neemt niet weg dat de sfeer van willekeur en dienstbetoon blijft hangen. Het is immers niet duidelijk waarom de ene wel en de andere niet wordt geregulariseerd. Dat leidt er toe dat bepaalde groepen van hongerstakers wel een vergunning krijgen, zij het voor wisselende periodes. Dat kan niet langer. Er moeten duidelijke criteria komen zodat de aanvrager weet of hij in aanmerking komt of helemaal geen kans maakt. Dat laatste klinkt misschien hard, maar het heeft het voordeel van de duidelijkheid.
Hongerstakingen hebben geen zin als er duidelijke criteria bestaan, ook al zullen sommige mensen altijd hun toevlucht nemen tot dergelijke middelen.
Mevrouw Annemie Turtelboom, minister van Migratie- en Asielbeleid. - Ik vond dit debat inderdaad zo belangrijk dat ik er drie keer voor naar de Senaat ben gekomen.
Mevrouw Lanjri stelt terecht dat het middel van de hongerstaking niet kan worden gekoppeld aan de beleidskeuzes die in een rondzendbrief worden gegoten.
Een hongerstaking is een verschrikkelijk actiemiddel voor mensen die zich in een uitzichtloze situatie bevinden. Ik ben dan ook bekommerd om de gezondheidssituatie van de betrokkenen en mijn diensten volgen de toestand van de hongerstakers op de voet.
Een hongerstaking is een pressiemiddel. De hongerstakers vragen een geprivilegieerde behandeling vanwege de overheid. Als de overheid hieraan toegeeft, dan wordt hongerstaking een criterium voor de regularisatie. Dat kan niet de bedoeling zijn, omdat zo de willekeur - die iedereen veroordeelt - alleen maar toeneemt en dat zal leiden tot alsmaar meer hongerstakingen.
Bovendien hoort in een rechtsstaat de wet te bepalen wat kan en wat niet kan. Om die reden ben ik voorstander van een rondzendbrief met zo duidelijk mogelijke criteria.
Er bestaan echter geen tovermiddelen om hongerstakingen te voorkomen.
Ik ben bij de hongerstaking betrokken omdat de hongerstakers een regularisatie vragen. Sta me toe een niet-limitatieve stand van zaken te geven van de contacten.
Op 6 mei heeft de heer Roosemont, directeur-generaal van de dienst Vreemdelingenzaken, pastoor Lochten ontvangen en met hem gesproken over de situatie van de mensen zonder papieren in de Begijnhofkerk, die op dat ogenblik nog niet met hun hongerstaking waren gestart. Op 20 mei, toen de hongerstaking aan gang was, heeft de DVZ de lijst van de deelnemers aan de actie opgevraagd. Omdat het de voorkeur verdient geval per geval te behandelen, is het belangrijk te weten wie wanneer aan de hongerstaking heeft deelgenomen. Tot op heden heb ik die lijst, ondanks herhaald aandringen, nog niet gekregen. Op 11 juni is pastoor Lochten met een delegatie op de DVZ ontvangen om de situatie opnieuw te bespreken.
Gisteren had directeur-generaal Roosemont opnieuw een gesprek met de hongerstakers, hun begeleiders en de pastoors van de Begijnhofkerk. Dat gesprek heeft ongeveer twee uur geduurd en werd daarna in de pastorij voortgezet met de pastoors en de begeleiders. De directeur-generaal wees op alle wettelijke mogelijkheden. Eén daarvan is artikel 9ter, waarbij iemand een tijdelijke verblijfsvergunning van drie maanden kan krijgen om te recupereren. Na die periode wordt de gezondheidstoestand van die persoon geëvalueerd en tijdens die periode kan het dossier individueel worden bestudeerd. Jammer genoeg heeft men niet ingestemd met deze mogelijkheid.
Tegelijkertijd werd contact gehouden per mail, brief en telefoon. De directeur-generaal van de DVZ is 24 uur op 24 bereikbaar. Telkens opnieuw licht hij de wettelijke mogelijkheden duidelijk toe en geeft hij antwoord op alle vragen.
Vorige week hebben we een hongerstaking in Vorst van iets minder dan veertig mensen via dezelfde procedure beëindigd, dus via overleg, praten en contacten.
Vergeten we evenwel niet dat ook andere actoren betrokken zijn bij de hongerstaking.
Via een persbericht hebben de hongerstakers bijvoorbeeld laten weten dat ze niet alleen een regularisatie willen, maar ook een arbeidskaart. Het uitreiken van arbeidskaarten behoort evenwel tot de bevoegdheid van de gewestelijke ministers. Uit het verlenen van een arbeidskaart kan een verblijfsvergunning voortvloeien, en dan komt het dossier opnieuw bij mijn diensten, maar ik ben absoluut niet bevoegd voor de arbeidskaarten.
Wat openbare orde, veiligheid en gezondheid betreft, is de burgemeester van de betrokken gemeente verantwoordelijk. Omdat ik het uitzonderlijk belangrijk vind dat alle informatie bij alle betrokkenen bekend is, wilde ik de informatie volgend uit het gesprek van gisteren met de directeur-generaal van de DVZ delen met de burgemeester. Jammer genoeg werd de afspraak die vanochtend gepland was, verdaagd.
Ik benadruk nogmaals dat permanent overleg gepleegd wordt met de hongerstakers en dat onze deur altijd blijft openstaan. Ze kunnen 24 uur op 24 met ons contact opnemen om voorstellen te bespreken die kaderen binnen de wettelijke mogelijkheden. We blijven dus kiezen voor de dialoog. Dat is immers de beste optie om uit een moeilijke situatie te raken.
(Voorzitter: de heer Hugo Vandenberghe, eerste ondervoorzitter.)
Anderzijds moeten we er ook voor zorgen dat we op termijn geen situaties creëren die we absoluut niet willen.
Ik antwoord nu op de vragen over de circulaire en splits beide onderwerpen ook zeer duidelijk, omdat ik ervan overtuigd ben dat we beide debatten absoluut niet met elkaar mogen vermengen. Gisteren heb ik het in de Kamer nog gezegd en ik heb er hier in de Senaat ook al vaak op gewezen - ik kom hier trouwens graag spreken over asiel en migratie en doe het bijna vaker dan in de Kamer - dat de dienst Vreemdelingenzaken in zijn uitwijzingsbeleid de regel van de voorzichtigheid hanteert zolang er geen nieuwe circulaire is. Die optie hebben we onmiddellijk na 20 maart genomen. Over de circulaire moet ik herhalen wat ik vorige week ook aan senator Vanlerberghe heb gezegd. De sprekers haalden de datum van 20 mei aan, maar al wie het commissieverslag van 20 april goed leest, zal vaststellen dat ik heb gezegd dat het voor mij `zo snel mogelijk' kon, `zelfs al binnen de maand'. Dat blijft ook mijn intentie, maar zoals gezegd worden de gesprekken bemoeilijkt door wat via de pers is uitgelekt en wat ons wel twee weken tijd heeft gekost. Er hangt ook een soort onzekerheid over het kabinet in verband met de grote beleidslijnen. Dat maakt het ook niet altijd gemakkelijk om in zo'n moeilijk dossier knopen door te hakken. Ik blijf echter benadrukken dat ik de besprekingen voortzet en blijf zoeken naar mogelijke oplossingen om meningsverschillen te overbruggen. Ik blijf ook proberen de circulaire zo snel mogelijk klaar te krijgen, maar natuurlijk is ook de inhoud van belang. Tegelijkertijd kies ik voor de dialoog met de hongerstakers zelf, met de verantwoordelijken en met alle andere overheden die belangrijk zijn bij het oplossen van de hongerstaking.
Mevrouw Freya Piryns (Groen!). - Ik dank de minister voor haar uitgebreid antwoord en haar blijk van bezorgdheid.
De minister en ook mevrouw Lanjri zeggen dat we deze hongerstaking niet kunnen of mogen koppelen aan de kwestie van de circulaire. Toch zie ik wel degelijk een verband tussen beide. De minister zegt zelf dat we de vicieuze cirkel van hongerstaking voor regularisatie moeten doorbreken. Een van de manieren daarvoor, zoals mevrouw Lanjri aangaf, is precies een circulaire met voor iedereen zeer duidelijke criteria. Er zullen altijd wel mensen blijven die in hongerstaking gaan, maar het zullen er een pak minder zijn. Daar ben ik van overtuigd.
Op een ander verband tussen beide dossiers hebben de hongerstakers me vandaag nog gewezen. Ze vragen een voorlopige verblijfsvergunning van één jaar in de plaats van drie maanden. Eerst moeten ze namelijk van deze hongerstaking recupereren - en dat duurt wel even, want de gevolgen voor hun gezondheid zijn natuurlijk immens - en dan willen ze op zoek gaan naar werk. Bijna al deze mensen werkten, weliswaar in het zwart. In Brussel en Antwerpen kan ik zonder veel moeite plaatsen vinden waar heel wat mensen zonder papieren in het zwart en voor weinig loon werken. Deze mensen zouden graag een voorlopige verblijfsvergunning en een arbeidskaart krijgen, net omdat ze ook weten dat in de aangekondigde circulaire zeer veel belang wordt gehecht aan het hebben van werk. Het spreekt vanzelf dat ze dan deze koppeling maken. De groene fractie hoopt overigens nog altijd dat het hebben van werk minder belangrijk zal uitvallen in de circulaire en dat er een meer evenwichtige puntenverdelingen komt. Daarom zijn de hongerstakers op zoek naar een legale vorm van werk, omdat ze hopen te voldoen aan de criteria van de circulaire, die er nu toch wel zeer dringend moet komen.
Mevrouw Nahima Lanjri (CD&V-N-VA). - Hoewel ik vind dat beide dossiers niet mogen worden gekoppeld, zal CD&V-N-VA blijven aandringen op een snelle circulaire. Een aantal asielzoekers zal wellicht nooit in aanmerking komen voor de criteria in de circulaire. Velen die wel in aanmerking zouden kunnen komen, bijvoorbeeld omdat ze vijf jaar in een procedure zitten, missen een kans omdat de circulaire uitblijft.
Ik pleit er dan ook voor de gesprekken opnieuw aan te vatten en naar een compromis te streven.
De minister zegt dat ze, zolang de circulaire er niet is, voorzichtig zal zijn met uitwijzingen. Maar er moet toch een lijst komen met de namen van de actievoerders. Men kan toch niet in het ijle mensen regulariseren. Sommigen komen misschien in aanmerking voor een verblijf van onbeperkte duur, anderen, die hier pas een maand zijn, kunnen niet worden geregulariseerd of maar voor drie maanden, of langer, om medische redenen.
Wij pleiten dus voor een individuele aanpak en zullen er alles aan doen om een akkoord te bereiken. Dit dossier moet uit de impasse worden gehaald. Het gaat immers om duizenden mensen die duidelijkheid vragen.