3-2106/1 | 3-2106/1 |
6 MAART 2007
In de media wordt de ideale vrouw voorgesteld als een mager silhouet. Deze « panlatten » zijn zo alomtegenwoordig in de reclame, op podia, in tijdschriften, ... dat men ze niet kan negeren.
Erg slanke, magere modellen vormen voor miljoenen vrouwen het te bereiken ideaalbeeld.
Deze vrouwen, die als esthetische toonbeelden van perfectie worden voorgesteld, zijn almaar jonger en meer en meer uitgemergeld, totdat zij de negatie van hun lichaam worden. Deze modellen worden in de hele modewereld gebruikt om een broodmager schoonheidsideaal aan te prijzen en spelen dan ook een gevaarlijke rol omdat zij de obsessie om mager te zijn in de samenleving stimuleren.
Heel wat jonge vrouwen voldoen dan ook niet aan het ideaalbeeld dat hen door mannequins en de mode wordt voorgespiegeld. Zij vinden zichzelf abnormaal of niet mooi of aantrekkelijk genoeg. Zij zijn ontevreden met hun lichaam, beginnen steeds minder te eten, voelen zich daar goed bij en in extreme gevallen krijgen sommigen zelfs eetstoornissen. Voor heel wat personen is de magerheidscultus niet van esthetische aard, maar het symbool van de actieve vrouw die zich kan beheersen.
In België treft anorexia nervosa, een ernstige eetstoornis, ongeveer 9000 mensen. Meestal zijn dat vrouwen, en 90 % van hen zijn jongeren. Anorexia nervosa kan in een milde vorm voorkomen, maar kan ook ernstig zijn en zelfs levensbedreigend.
Vaak zijn er psychologische oorzaken (trauma's, angst om volwassen te worden, seksuele problemen, ...) maar er is ook een grote sociale dimensie. Mager zijn wordt opgedrongen als criterium voor elegantie en succes : de moderne heldinnen zijn skeletten.
Mannequins en modellen zijn dus niet alleen slachtoffer van het systeem, aangezien velen van hen anorectisch zijn, maar dragen ook een boodschap uit, zoals gebleken is bij het recente overlijden van de jonge Braziliaanse mannequin, Ana Carolina Reston.
De modewereld (ontwerpers, modellenbureaus, ...) en de reclamemakers dragen ontegensprekelijk een grote verantwoordelijkheid aangezien zij bijdragen tot de magerheidscultus door te werken met almaar magerdere meisjes.
Deze problematiek hangt samen met een ander vrij recent fenomeen, dat wellicht de komende jaren meer omvang zal krijgen : de pro-anorectische beweging.
De « pro-ana »-beweging, als afkorting voor « pro-anorexia », is de jongste twee jaren in Frankrijk opgedoken en bestaat intussen ook in België. Zij vormt een reëel gevaar voor de gezondheid van de vrouwen in het bijzonder. Zij uit zich voornamelijk via websites en blogs, waarin anorexia als levensstijl wordt gepromoot. Voor de aanhangers is « pro-ana » zijn je lichaam beheersen en wilskracht hebben. De internetters zijn zich al dan niet bewust van de gezondheidsrisico's, maar wisselen tips en trucs uit om zich uit te hongeren en een extreem mager silhouet te bereiken. Deze sites beantwoorden praktische vragen zoals : « Hoe houd ik het vol ? Hoe kan ik overgeven ? Hoe misleid ik mijn dokter ? » Er zijn lijsten te vinden van voedingsmiddelen en medicijnen om makkelijker te braken en tips om zwaarder te lijken op de weegschaal.
Heel wat specialisten in psychiatrie en kinderpsychiatrie vinden deze pro-ana-websites gevaarlijk omdat zij een grote invloed kunnen hebben op de mogelijk kwetsbare lezer. Sommigen vinden deze sites zelfs vergif. Zij tonen de slechtste kant van het internet, net als sites die zelfmoord, druggebruik of zelfverminking verheerlijken (1) .
Het is echter nog niet bekend welke impact deze sites precies hebben. Hun mogelijk negatieve effecten moeten onderzocht worden, zo benadrukken Canadese onderzoekers die de inhoud van een zestigtal websites ter promotie van anorexia hebben bestudeerd.
Bij Skynet, de grootste Belgische beheerder van blogs, zijn recent tal van sites gemaakt die de professionals zorgen baren. Tegen een kleine groep van een honderdtal internauten zijn trouwens verschillende klachten ingediend, die nog niet onderzocht zijn.
Volgens heel wat specialisten in psychiatrie en kinderpsychiatrie vormen deze websites een ernstig medisch risico voor het individu.
Deze tekst stelt een aantal preventiemaatregelen voor om jonge vrouwen te waarschuwen voor anorexia zoals gepromoot door pro-ana-websites en van sociaal-culturele anorexia zoals die wordt verkondigd via beelden van magere mensen in de modewereld.
Olga ZRIHEN. |
De Senaat,
Overwegende dat de mode- en modellenwereld al geruime tijd kritiek krijgt van professionele gezondheidszorgverleners omdat zij vrouwen en meisjes ertoe aanzetten te gelijken op de vederlichte topmodellen uit de tijdschriften en modeshows;
Overwegende dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een body mass index van 18 als criterium hanteert voor ziekelijke magerte (index die wordt verkregen door het gewicht in kg te delen door de grootte in het kwadraat);
Gelet op het overlijden in november 2006 van een jonge mannequin ten gevolge van anorexia-gerelateerde problemen;
Overwegende dat in Spanje vijf te magere mannequins (met een BMI onder die van de WHO) niet mochten defileren op het grote mode-evenement in Madrid, la Pasarela Cibeles, van 18 tot 22 september 2006, krachtens een regionale richtlijn ter bestrijding van anorexia;
Gelet op de code of conduct ter bestrijding van anorexia bij topmodellen die de Italiaanse regering en de vertegenwoordigers van de Italiaanse mode-industrie hebben ondertekend, met daarin de volgende maatregelen :
— Verplichte medische controle voor modellen om na te gaan of hun body mass index niet lager is dan 18, de drempelwaarde die de geneeskunde gevaarlijk acht;
— Verbod voor jonge meisjes die onder deze grens zitten om te defileren;
— Verbod om het beroep van mannequin uit te oefenen voor iedereen die jonger is dan 16 jaar;
— Aansporing voor de vertegenwoordigers van de sector om grotere maten toe te voegen aan de modecollecties;
Gelet op de goedkeuring op 12 januari 2007 van aanbevelingen inzake het probleem van te magere modellen door de Amerikaanse mode-ontwerpers;
Overwegende dat de Belgische mode een belangrijk marktaandeel heeft en internationale faam geniet waardoor tal van défilés plaatsvinden in bijvoorbeeld Brussel, Antwerpen en Luik;
Gelet op de wildgroei van pro-ana-websites en -blogs;
Gelet op het grote aantal jonge meisjes dat in België lijdt aan anorexia nervosa die hun levensverwachting kan verkorten;
Vraagt de regering, in overleg met de deelgebieden :
1. Een gedragscode op te stellen samen met vertegenwoordigers van de Belgische mode-industrie om te strijden tegen anorexia bij vrouwen en topmodellen;
2. Een studie uit te voeren om de negatieve effecten te onderzoeken van pro-ana-websites op hun lezers, met name op adolescenten;
3. De Belgische providers van pro-ana-websites en -blogs bewust te maken van de gevaren van deze sites en blogs voor jonge internauten;
4. De bevolking via preventiecampagnes aansporen om gezond te leven, een goed zelfbeeld te hebben en te aanvaarden dat niet iedereen dezelfde lichaamsbouw heeft;
5. Leerkrachten en schoolpsychologen beter informeren over eetstoornissen en de gevolgen ervan, zodat zij die sneller kunnen opsporen;
6. Bij de Europese Commissie en bij de ministers van volksgezondheid aan te dringen op preventiecampagnes om de bevolking aan te sporen om gezond te leven, een goed zelfbeeld te hebben en te aanvaarden dat niet iedereen dezelfde lichaamsbouw heeft en de oprichting te bepleiten van gespecialiseerde centra voor eetstoornissen, naar het voorbeeld van het Belgisch Centrum (2) .
30 januari 2007.
Olga ZRIHEN. |
(1) Dr. Yves Simon, psychiater in Erasmus en in de kliniek van Le Domaine te Eigenbrakel en Dr. Jean-Yves Hayez, kinderpsychiater aan de UCL.
(2) Centre thérapeutique des troubles alimentaires (CTTA) in Eigenbrakel