3-187 | 3-187 |
Mevrouw Anke Van dermeersch (VL. BELANG). - Sinds geruime tijd beslist de federale regering met de regelmaat van een klok om gebouwen te verkopen en die veelal onmiddellijk opnieuw te huren, om op die manier het begrotingsevenwicht veilig te stellen en zogezegd de staatsschuld af te bouwen. Tot 2004 werd maar liefst voor 840.718.000 euro aan gebouwen verkocht. In zijn onderzoeksverslag van augustus van dit jaar stelt het Rekenhof duidelijk vast dat de beleidskeuze om gebouwen in eigendom te vervangen door gehuurde gebouwen veelal als niet gegrond moet worden aangezien, omdat bij de beleidsbeslissing kennelijk de kortetermijndoelstellingen om de begroting in evenwicht te houden primeren. Gebouwen worden hierbij onzorgvuldig geselecteerd en de verkoopprijs stoelt vaak op niet afdoend onderbouwde ramingen. Veel van de verkopen waren dan ook beslist onrendabel, zeker wanneer de gebouwen onmiddellijk daarna opnieuw worden gehuurd omdat er geen alternatieve huisvesting voorhanden is. In een reactie van eind juli aan de eerste voorzitter van het Rekenhof beweert de minister dat aandacht zal worden geschonken aan interne controle door de oprichting van een cel Interne Audit. Bovendien zal die cel, volgens de minister, een kleine externe audit tegen mogelijke misbruiken lanceren.
In het 163ste boek van het Rekenhof, dat maandag aan de Kamer werd overhandigd, neemt het Rekenhof opnieuw de Sale and Leaseback-operaties op de korrel en meer specifiek die rond het Antwerpse gerechtsgebouw. Doordat de oorspronkelijke overeenkomst moest worden overgenomen door een `derde investeerder', en hiervoor uiteindelijk slechts één kandidaat werd gevonden, wijkt het alternatieve contract sterk af van het originele: de huurtermijn werd verlengd van 33 tot 36 jaar en de jaarlijkse huurprijs werd met enkele miljoenen euro's per jaar opgetrokken. Het Rekenhof verwijt de minister dat hij de overeenkomst op informele wijze tot stand heeft gebracht, temeer omdat er geen documenten voorhanden zijn die de onderhandelingen met de `derde investeerder' kunnen toelichten. Ook verslagen van vergaderingen zouden ontbreken. Het Rekenhof kan zich bijgevolg dan ook geen oordeel vormen over de redenen waarom de minister op het bod is ingegaan.
Kan de minister akkoord gaan met de conclusies van het zogenaamde blunderboek van het Rekenhof? Hoe kan hij verantwoorden dat dergelijke overeenkomsten op informele wijze tot stand zijn gekomen, zonder enige vorm van objectieve motivering in vergaderingen of documenten, zodat zelfs het Rekenhof het noorden kwijtraakt? Op basis van welke motieven ging de minister dan toch in op het bod van de `derde investeerder'?
Welke criteria hanteert de Regie der Gebouwen om bepaalde gebouwen wel te verkopen en andere niet?
Is de externe audit reeds afgerond en zijn de resultaten ervan al bekend? Zo ja, wat zijn die resultaten? Hoever staat het met de oprichting van de cel Interne Audit?
Wat is de algemene beleidsvisie van de minister op de verkoop van vastgoed en wat is de impact van de opmerkingen van het Rekenhof ter zake? Worden mogelijke verkoopoperaties in afwachting van een afdoende interne controle uitgesteld? Wat zijn de plannen voor het nieuwe gerechtsgebouw in Gent?
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Financiën. - Het nieuwe gerechtsgebouw van Antwerpen werd gerealiseerd en gefinancierd door een projectontwikkelaar die hiervoor een contract gesloten had met de Regie der Gebouwen. De Regie der Gebouwen zou de investeringen dan over een periode van 27 jaar terugbetalen en na 27 jaar eigenaar worden. De operatie bestond erin een derde investeerder te zoeken die het contract van de Regie der Gebouwen zou overnemen met de belofte dat de Regie het gebouw voor lange termijn zou huren, met een koopoptie op het einde van het huurcontract.
De volledige procedure werd begeleid door een Steering Committee waarvan naast de Regie der Gebouwen, de consultant, de strategische cel Regie der Gebouwen en de Patrimoniumdiensten van de FOD Financiën ook de Inspectie van Financien en een vertegenwoordiger van de minister van Begroting deel uitmaakten. De consultant bereidde de documenten van het verkoopdossier voor en ze werden in de vergaderingen van de werkgroep besproken. Ook alle vragen en bedenkingen van de kandidaat-kopers, die in een eerste ronde werden geformuleerd, werden in de werkgroep besproken. In de documenten van het definitieve verkoopdossier, basis voor de kandidaten om een definitief bod uit te brengen, werden de nodige verduidelijkingen verwerkt.
In een tweede ronde hebben zich twee kandidaten gemeld. Op de dag van het indienen van het definitieve bod werd één offerte ontvangen door de vertegenwoordiger van het aankoopcomité van Antwerpen.
Daar de ministerraad het definitieve verkoopdossier en de procedure had goedgekeurd en er geen minimumbedrag was opgelegd, werd het bod aanvaard.
De vergaderingen waar het Rekenhof naar verwijst en waarvan geen proces-verbaal in het dossier werd teruggevonden, zijn twee vergaderingen waarop gewoon praktische afspraken werden gemaakt over het aanpassen van documenten, het versturen van documenten, over de plaats waar de offertes zouden afgegeven worden, het reserveren van de zaal, het gebruik van de parking, de signalisatie naar de verkoopzaal. Het is mogelijk dat hiervan geen proces-verbaal werd opgemaakt.
Allerhande redenen kunnen aan de basis liggen van de verkoop van gebouwen:
De externe audit is nog lopende. De Regie verwacht een rapport over de pijnpunten inzake procedures, deze week in één taal, kort daarna in de tweede taal. Een forensische opdracht omtrent deze procedure is thans nog bezig in de directies van de Regie.
De reorganisatie van de Regie wordt intussen voortgezet. De nodige initiatieven werden genomen om de managementfuncties, waaronder die van de verantwoordelijke van de auditdienst, te definiëren. De procedures om die functies in te vullen zullen weldra op basis van een wet kunnen worden opgestart. Zo zal dan ook de creatie van de auditdienst verder gestalte kunnen krijgen.
Gezien het gebrek aan voldoende investeringsmiddelen en de verslechtering van de huisvesting van de federale overheidsdiensten zien we dat we in de laatste jaren voor wat de kantoorgebouwen betreft, evolueren van een statuut van eigenaar naar dat van huurder.
Kantoorgebouwen zijn een economisch goed dat op de vastgoedmarkt te huur kunnen worden aangeboden. Daardoor kunnen de ter beschikking gestelde middelen geheroriënteerd worden naar de gebouwen die wel in eigendom blijven. Bovendien wordt het eigenaarsrisico verlegd van de staat naar de koper of verhuurder.
Zoals reeds aangegeven konden de diensten van eenzelfde FOD gehergroepeerd worden in eenzelfde gebouw, zodat het ook voor de burger eenduidig is waar hij naartoe moet indien hij een beroep wenst te doen op die diensten. De kwaliteit van de werkomgeving kon reeds in hoge mate verbeterd worden. Voor de diensten zelf is de functionaliteit verbeterd en kunnen de werkingskosten verminderd worden door één onthaalfunctie, één telefooncentrale, een vereenvoudigde interne circulatie van documenten.
Een afdoende interne controle is niet gerelateerd aan de verkoop van gebouwen, wel aan de procedures voor overheidsopdrachten. Het Rekenhof heeft zelf gezegd dat in de meeste gevallen steeds verkocht werd boven de raming van het Aankoopcomité.
Ik heb in de Kamer gezegd dat eventueel de mogelijkheid bestaat een hoorzitting te organiseren met de vertegenwoordigers van het Rekenhof. De nieuwe voorzitter was voorheen adjunct-kabinetschef bij Begroting zodat hij vanuit zijn ervaring een interessante uitleg kan geven.
Mevrouw Anke Van dermeersch (VL. BELANG). - Ik dank de minister voor zijn uitgebreid antwoord. Is er voor het nieuwe gerechtsgebouw te Gent ook een sale and leaseback-operatie gepland?