(N.): Vraag gesteld in het Nederlands - (Fr.): Vraag gesteld in het Frans
Op 23 november 2005 heb ik aan de geachte vice-eerste minister de schriftelijke vraag nr. 3-3781 gesteld (Vragen en Antwoorden, nr. 3-60, blz. 5451) over de werking en vooral de verwerking en analyse van gegevens door het Informatie- en Analysecentrum mensensmokkel en mensenhandel (IAMM). Op 14 februari 2006 heeft ze mij een uitgebreid antwoord bezorgd. Hierin staat uitgelegd dat als een eerste belangrijke case het beheerscomité de opdracht heeft gekregen om een strategische analyse inzake de economische uitbuiting in het kader van mensenhandel te maken. Ik erken dat deze opdracht van essentieel belang is gezien de impact van economische uitbuiting op onze samenleving. Denk maar aan de berichtgeving in de media de laatste tijd over illegale werkkrachten in de bouw, in de schoonmaakbedrijven, textielateliers, ... (het zijn de gekende risicosectoren). Het is zeer belangrijk dat we via analyse een duidelijk en onderbouwd beeld van het fenomeen economische uitbuiting krijgen en ook linken kunnen leggen met andere vormen van criminaliteit. Tevens zou deze analyse ons kunnen adviseren over nieuwe tendensen.
De geachte vice-eerste minister zal ook erkennen dat deze resultaten van essentieel belang zijn om de strijd en vooral de preventie tegen economische uitbuiting te versterken en een aangepast beleid te voeren.
Daarom verwondert het mij ten zeerste te moeten lezen in haar schriftelijke antwoord dat er al « zeer snel moeilijkheden zijn opgetreden en het IAMM niet optimaal kan functioneren ».
Deze moeilijkheden situeren zich op het vlak van de te gebruiken methode. Om de uiteindelijke doelstellingen te bereiken, namelijk het fenomeen in kaart brengen en gepaste acties ondernemen, moeten de mensen die de analyse uitvoeren over voldoende gegevens beschikken. En hier knelt het schoentje. Het koninklijk besluit dat heeft geleid tot de oprichting van het IAMM bepaalt dat strategische analyses uitgevoerd worden op grond van verkregen anonieme gegevens. Dit is in overeenstemming met de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens. Anonieme gegevens zijn gegevens die niet met een identificeerbare persoon in verband kunnen worden gebracht. Het is in die gegeven omstandigheden onmogelijk voor analisten om hun doelstellingen zoals hierboven beschreven te realiseren. Zelfs gecodeerde persoonsgegevens zijn niet toegestaan omdat deze nog steeds kunnen verwijzen naar een fysieke persoon.
Maar volgens de commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kunnen het koninklijk besluit en de privacywet worden aangepast zodat een strategische analyse mogelijk wordt. Dit houdt in dat het IAMM wettelijk toegestaan wordt om gebruik te maken van persoonsgegevens in plaats van anonieme gegevens.
Graag vernam ik of de geachte vice-eerste minister de bovengeschetste problemen erkent. Is ze bereid om de beperkingen, zoals ook het Beheerscomité aangeeft, op te heffen door het koninklijk besluit en de privacywet aan te passen ?
Antwoord : Begin 2005 heeft de Interdepartementale Coördinatiecel ter bestrijding van mensensmokkel en mensenhandel het beheerscomité van het Informatie- en Analysecentrum mensensmokkel en mensenhandel (IAMM) de opdracht gegeven een strategische analyse te maken van de economische uitbuiting in het kader van mensenhandel.
De aan het IAMM verbonden strategische analisten hebben ondanks de in het koninklijk besluit van 16 mei 2004 bepaalde beperkingen op verschillende wijzen geprobeerd een strategische analyse uit te voeren.
Op grond van deze oefening zijn de strategische analisten tot de vaststelling gekomen dat het in het kader van het huidige koninklijk besluit onmogelijk is een strategische analyse uit te voeren. Een gezamenlijke analyse veronderstelt een gemeenschappelijke omschrijving van een zelfde populatie. Zulks kan enkel ingeval alle partners, strategische analisten, weten om welke dossiers het precies gaat. Een correcte gegevensinzameling vormt bijgevolg een essentiële voorwaarde om een betrouwbare analyse te kunnen uitvoeren.
Het Beheerscomité heeft de Interdepartementale Coördinatiecel ter bestrijding van mensensmokkel en mensenhandel bijgevolg voorgesteld het koninklijk besluit van 16 mei 2004 te wijzigen, alsmede de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levensfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens aan te passen.
In het koninklijk besluit van 16 mei 2004 is voorzien in een geďntegreerde, multidisciplinaire en integrale aanpak, zowel nationaal als internationaal, inzake de bestrijding van mensenhandel en mensensmokkel en daartoe is krachtens voornoemd koninklijk besluit het IAMM opgericht. De doelstelling van het IAMM bestaat erin gegevens met betrekking tot de verschillende diensten en departementen te verzamelen op grond waarvan relevante strategische analyses kunnen worden uitgevoerd. Deze analyses kunnen op hun beurt vervolgens worden teruggekoppeld naar de verschillende partners.
Deze analyse biedt de mogelijkheid een synthetisch en beschrijvend beeld te verkrijgen en de complementariteit te stimuleren. Op grond van deze analyses kan elke partner, volgens zijn eigen finaliteiten, de nodige beleidsmatige, strategische en/of operationele acties ondernemen.
Op grond van de analyse kan de geďntegreerde en integrale aanpak van de verschillende diensten, departementen of instellingen worden aangetoond. De analyse biedt tevens de mogelijkheid de prioriteiten van de regering en van de verschillende betrokken partners te bevestigen of te ontkrachten, wat tot aanpassingen op verschillende niveaus kan leiden.
De analyses overstijgen de departementen of de diensten, bestaan steeds uit twee bestanddelen — het kwalitatieve en het kwantitatieve bestanddeel — en hebben vragen of veronderstellingen als uitgangspunt. Het betreft vragen of veronderstellingen waarop de verzoeker (de Interdepartementale Cel) een antwoord wenst te krijgen.
Ingeval wij van het IAMM een sterk en doeltreffend instrument ter bestrijding van mensenhandel en mensensmokkel willen maken, is de enige mogelijkheid om voornoemde doelstellingen te bereiken, het IAMM op rechtmatige wijze de mogelijkheid bieden gebruik te maken van persoonsgegevens in plaats van anonieme gegevens. Het verschijnsel mensenhandel is een verborgen en verspreid verschijnsel dat tal van facetten heeft en verschillende vormen aanneemt. Een dergelijk verschijnsel opsporen zonder toegang te hebben tot de individuele dossiers schaadt de betrouwbaarheid en de kwaliteit van de analyse.
Voor het verstrekken en de vergelijkbaarheid van de gegevens van de verschillende diensten lijkt een unieke sleutel onontbeerlijk te zijn : de verzamelde gegevens moeten betrekking hebben op hetzelfde dossier. Bij de interdisciplinaire vergelijking bevat deze sleutel de identiteit van een persoon (naam, geboortedatum). Zodra de gegevens zijn verzameld, is de analyse gericht op de statistische verwerking ervan en is de tijdens de eerste fase gebruikte sleutel niet meer nodig.
Zodra de dossiers zijn verzameld, worden deze gegevens gecodeerd en worden de strategische analyse en het beeld (output) uiteraard anoniem gemaakt.
Het beheerscomité van het IAMM is reeds begonnen met de voorbereiding van een voorstel tot wijziging van het koninklijk besluit van 16 mei 2004 en van de wet van 8 december 1992 met betrekking tot de persoonlijke levensfeer.