3-165 | 3-165 |
De heer Lionel Vandenberghe (SP.A-SPIRIT). - Vorige week publiceerde Amnesty International een onrustwekkend rapport over de illegale handel in wapens, dat ook aan bod kwam tijdens de OVSE-conferentie vorige dinsdag. Amnesty maakte onder meer bekend dat honderdduizenden lichte wapens en miljoenen stuks munitie tussen juli 2004 en juni 2005 vanuit Bosnië verhandeld zouden zijn, vermoedelijk naar Irak. Landen in Centraal-Azië - bijvoorbeeld Oekraïne - maar ook Moldavië en Bulgarije zouden daarbij een rol als tussenhandelaar gespeeld hebben. Een netwerk van wapenmakelaars en transportfirma's omzeilen probleemloos wapenembargo's. De lacunes in de wetgeving zijn reuzegroot, slechts 35 landen - waaronder België - hebben wettelijke bepalingen over de tussenhandel in wapens.
De OVSE is ter zake de meest relevante regionale organisatie omwille van haar geografische ligging. Binnen de Europese Unie bestaat er al een EU-gedragscode over wapenhandel. Voor niet-EU-landen in Oost-Europa, Centraal-Azië en Rusland biedt de OVSE een mogelijk kader.
Als voorzitter van de OVSE stelde de minister verschillende doelstellingen voorop. Inzake de `politiek-militaire veiligheid' beschrijft hij de indijking van de handel in lichte wapens als een prioritaire doelstelling voor de OVSE. Inzake de economische doelstellingen besteedt de minister veel aandacht aan transport en transportbeveiliging. Dat zijn uiterst relevante thema's wanneer het gaat over de tussenhandelaars en transportfirma's in de wapensmokkel.
1) Wat zal België doen of heeft het al gedaan in de voorbije maanden om van wapensmokkel een prioritair thema te maken in het kader van de OVSE?
2) Kan de OVSE ook dwingende maatregelen nemen? Kan het verder gaan dan louter politieke doelstellingen vooropzetten?
3) Welke rol kan de OVSE spelen om illegale wapenhandel tegen te gaan en de lacunes in de wetgeving te dichten?
De heer Karel De Gucht, minister van Buitenlandse Zaken. - De actie van België in de strijd tegen de illegale wapenhandel situeert zich zowel in het kader van de OVSE als van de EU en de VN.
In het document over lichte wapens en MANPADS stelt de OVSE normen en effectieve maatregelen voor en roept ze de lidstaten op zich hieraan te onderwerpen. De OVSE-normen hebben immers geen dwingende kracht. De OVSE blijft werken aan de implementatie van die normen in alle partnerlanden.
In juni 2006 vindt de eerste toetsingsconferentie van het VN-Actieplan plaats. Als OVSE-voorzitter zal ik aan die VN-conferentie deelnemen. Ik zal de klemtoon leggen op de positieve actie die binnen de OVSE werd ontwikkeld sinds de lancering van het VN-Actieplan.
Ons land heeft ook zijn OVSE-voorzitterschap aangewend om een debat te vergemakkelijken over het Britse initiatief met het oog op een international verdrag over wapenhandel. Uiteraard zal een dergelijk verdrag, dat wel dwingende kracht zou hebben, in een zo ruim mogelijk kader moeten worden onderhandeld. Wij wensen dat de Algemene Vergadering van de VN dat proces via een resolutie dit najaar kan opstarten. Het voorzitterschap zal zich inspannen om ervoor te zorgen dat alle OVSE-landen deze demarche ondersteunen.
De OVSE ontwikkelde daarenboven verscheidene concepten om de illegale handel van wapens beter controleerbaar te maken, zoals brokering en end-user certificates.
Ook tijdens de conferentie van Bakoe op 16 en 17 maart werd de problematiek van de illegale handel in kleine en lichte wapens bestudeerd, namelijk in verband met de `verbetering van de beveiliging van het transport van Kleine en Lichte Wapens in de OVSE-zone'. Er kwam een voorstel tot stand in verband met de betrokkenheid van het luchttransport bij die handel. De OVSE biedt een platform voor informatie-uitwisseling en best practices en kan de creatie van een samenwerkingmechanisme stimuleren. Het voorzitterschap bestudeert die mogelijke initiatieven momenteel actief, zowel wat de economische dimensie als wat de veiligheid betreft.
De OVSE verleent technische en financiële bijstand aan de partnerlanden voor de vernietiging van lichte wapens, MANPADS en conventionele munitie.
Behalve in de OVSE is België ook in de EU actief. Het wil de gedragscode als een Common Position juridisch bindend maken en ondersteunt een Nederlands initiatief om een EU-groep van deskundigen over brokering op te richten. De verwachting is dat deze groep in 2007 van start kan gaan.
Op mijn begroting heb ik een bedrag van 1 miljoen euro vrijgemaakt voor de bestrijding van kleine wapens. Het is de bedoeling om tegen de VN-conferentie in juni een beslissing te hebben over de projecten die dit jaar gefinancierd zullen worden. Ik herinner ook aan mijn beslissing om geen productie van lichte wapens in de vorm van kogels toe te staan in Tanzania, gezien het conflict in het gebied van de Grote Meren.
De heer Lionel Vandenberghe (SP.A-SPIRIT). - Ik ben blij dat de minister onze bezorgdheid deelt, die ook vorige dinsdag duidelijk tot uiting is gekomen.
Ik herinner tevens aan de resolutie over de kindsoldaten die de Senaat recent heeft goedgekeurd en waarin de nadruk werd gelegd op de rol van de lichte wapens.
Ik wens de minister in het kader van zijn OVSE-voorzitterschap veel moed in de acties rond de verdere beteugeling van de wapenhandel.