3-125 | 3-125 |
Mevrouw Sabine de Bethune (CD&V). - De Belgische ontwikkelingssamenwerking heeft een bedrag van 7,8 miljoen euro uitgetrokken om een project ter preventie van seksueel geweld tegen vrouwen, jongeren en kinderen te financieren in Oost-Congo voor de periode van 2004 tot 2007. Het programma valt onder de bevoegdheid van het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties en zal uitgevoerd worden in samenwerking met twee andere VN-organisaties, met name UNICEF en het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen, alsook lokale actoren en de overheden in de DRC.
Ik vind het positief dat België een programma financiert dat deze problematiek geïntegreerd aanpakt. Toch heb ik een aantal vragen. Het project wordt uitgevoerd in drie provincies: Équateur, Maniema en de Province Orientale. Ik vind het onbegrijpelijk dat de provincies Noord- en Zuid-Kivu niet zijn opgenomen in het project. Seksueel geweld tegen vrouwen en kinderen is daar een veel groter probleem dan in Équateur waar het ondertussen weer rustiger is geworden, maar dat niettemin ook hulp nodig heeft. Volgens bepaalde bronnen zou het project ook niet van toepassing zijn in de Ituri-streek, die nochtans deel uitmaakt van de Province Orientale. In Noord- en Zuid-Kivu en in Ituri is de situatie nog altijd zeer ernstig en vinden dagelijks nog verkrachtingen plaats door rebellen en bendes.
Onlangs ontving ik het rapport voor de maand mei 2005 van het Centre Olame, Service d'Écoute et d'Accompagnement des Femmes Traumatisées in de provincie Zuid-Kivu van Marie Noël Cikuru. De minister beschikt wellicht ook over deze cijfers. In mei 2005 werden er 143 personen verkracht door 317 daders; 9 vrouwen daarvan zijn door de aanranding zwanger geworden. Onder de 143 slachtoffers bevinden er zich 16 kinderen van twee maanden tot 2,5 jaar. Als gevolg van de verkrachtingen zijn er 30 koppels uiteen gegaan en werden er 23 echtgenoten vermoord omdat ze zich wilden verdedigen. Daarnaast waren er 19 vrouwen nog eens getuige van de moord op familieleden. Deze feiten werden gepleegd in een gebied van 50 à 60 km rond Bukavu.
We kunnen ons de gruwelijkheden niet voorstellen die in de hele regio al jarenlang, dag in dag uit, worden gepleegd. Is het dan niet onbegrijpelijk dat het programma dat België financiert, deze regio's links laat liggen? Is het niet onbegrijpelijk dat men in Bukavu eerst workshops over het programma organiseert met lokale NGO's en daarna het programma juist in die streek niet uitvoert?
Het programma zou nog altijd niet operationeel zijn, hoewel het zou lopen van 2004 tot 2007.
Actoren ter plaatse wijzen op het belang van een goede monitoring van het project en van een lokale capaciteitsopbouw zodat, wanneer het programma is afgerond, lokale actoren over de nodige capaciteiten beschikken om programma's voort te zetten. Seksueel geweld wordt niet alleen gepleegd in oorlogstijd, maar was daarvoor ook al een maatschappelijk probleem.
Waarom werden de zwaar getroffen provincies Noord- en Zuid-Kivu niet opgenomen in het programma? Is het juist dat er ook rond Ituri geen activiteiten worden uitgebouwd?
Wat is de timing van het project aangezien het nog niet operationeel is? Blijft het project gepland van 2004 tot 2007? In welke fase bevindt het project zich nu en wat zijn de volgende fasen?
Wat is de budgettaire spreiding van het project?
Hoe wordt het project opgevolgd ter plaatse en door het DGOS?
Welke initiatieven worden er genomen inzake lokale capaciteitsopbouw?
Het centrum Olame onder leiding van Marie Noël Cikuru werd door de voormalige minister van Ontwikkelingssamenwerking rechtstreeks gesubsidieerd. Wordt het centrum nog steeds gesubsidieerd?
Welke andere projecten en programma's steunt de Belgische ontwikkelingssamenwerking in de DRC inzake preventie van seksueel geweld en bevolkingshulp (gezinsplanning, reproductieve gezondheid, seksuele aandoeningen, ...)? Wie zijn de uitvoerders en welke budgetten zijn er?
Waar kan ik een omschrijving van het programma terugvinden? Kan de minister mij die bezorgen?
M. Armand De Decker, ministre de la Coopération au développement. - Étant donné l'ampleur de la réponse, je vous propose de répondre à l'essentiel puis de vous transmettre une copie de mon texte pour les détails des différents projets.
In eerste instantie waren er plannen om in vier provincies een programma op te starten: Équateur, Maniema, de Province Orientale en Zuid-Kivu.
Tijdens de goedkeuringsprocedure viel Zuid-Kivu om drie redenen af. Er waren reeds andere organisaties actief in het gebied. Ook zouden de programma's via een sterke geografische concentratie een grotere impact hebben. Ten slotte wou België het partnerschap tussen de agentschappen van de Verenigde Naties aanmoedigen. Het heeft dan ook bewust beslist om een gemeenschappelijk programma te steunen en zodoende drie agentschappen van de Verenigde Naties te verenigen. De drie agentschappen zijn elk binnen hun eigen bevoegdheden zeer actief in de preventie van en de strijd tegen seksueel geweld.
Het gaat om een complexe materie. We mogen onze taak dan ook niet bemoeilijken door een te groot gebied te bestrijken. De provincies van de Democratische Republiek Congo zijn immers zeer uitgestrekt.
In de regio van Ituri zijn ook andere actoren aanwezig. Vanwege de aanhoudende geweldplegingen werd er naar aanleiding van een gefundeerde vraag van het OCHA een bijkomend fonds opgericht. De middelen van dat fonds zullen een welkome aanvulling zijn aangezien België op zichzelf niet alle noden kan dekken.
De administratieve complexiteit heeft er ook toe geleid dat de drie agentschappen het Memorandum of Understanding, het MoU, laattijdig hebben ondertekend. Bijgevolg is ook de begindatum van de eerste fase opgeschoven.
Het MoU is inmiddels ondertekend. Het programma ging op 15 juni 2005 in Kindu officieel van start. Het is nu operationeel. De verschillende programma's, zoals de protocollen voor de opname van patiënten, zijn geharmoniseerd. Ook de rekrutering van het bijkomend personeel en de laatste fase van de provinciale werkplannen zijn voltooid. Het tijdschema van het programma is vastgelegd voor de periode 2004-2007. Het project ontvangt jaarlijks 1.955.000 euro.
De attachee van samenwerking in Kinshasa en de Directie Multilaterale Samenwerking van DGOS zien ter plaatse toe op de uitvoering van het programma.
Het is niet echt gepast om te spreken over initiatieven inzake lokale capaciteitsopbouw aangezien het volledige programma gericht is op een versterking van de lokale capaciteit. De VN-agentschappen werken samen met lokale partners die werden opgeleid met de werkmiddelen en de methodes die de agentschappen hebben ontwikkeld. Het doel is natuurlijk dat de lokale partners, waarvan de mogelijkheden versterkt zijn, de activiteiten kunnen voortzetten.
Het programma `Steun aan de begeleiding van getraumatiseerde vrouwen in Zuid-Kivu' van het Olame-centrum, kreeg in 2003 een subsidie 155.648 euro voor een periode van twee jaar. Dit programma is gericht op de rehabilitatie en de heropname in de samenleving van vrouwen die het slachtoffer werden van seksueel geweld en op de versterking van de bevoegdheden van het Centrum.
Natuurlijk staan de slachtoffers van het seksueel geweld centraal in het project. Er gaat echter ook aandacht naar de buren en de naasten van de slachtoffers. Zij worden gesensibiliseerd en ze krijgen ook verantwoordelijkheid opgelegd voor de heropname van de slachtoffers in de samenleving.
In de plaats van de financiering van een groot aantal acties ter bestrijding van seksueel geweld hebben wij bewust gekozen voor een groot gezamenlijk programma met een katalyserend en mobiliserend effect.
Toch zijn, in het raam van onze steun aan de basisgezondheidszorg, de reproductieve en seksuele gezondheid van uitermate groot belang, vooral gezien de nauwe relatie ervan met de strijd tegen aids. Dit belang uit zich in talrijke projecten.
Ik zal, zoals gevraagd, de verschillende lopende programma's bezorgen aan mevrouw de Bethune.
Je vous communiquerai également la note rédigée lors de la dernière consultation du FNUAP et de la DGCD. Le FNUAP a réalisé une présentation Powerpoint du programme de lutte contre la violence sexuelle en RDC. Je vous en remets un exemplaire.
Mevrouw Sabine de Bethune (CD&V). - Ik wens de minister succes met dit project. Het heeft belangrijke doelstellingen die we ten volle kunnen ondersteunen. Wel wil ik hem vragen om bij het bevoegde agentschap van de Verenigde Naties te pleiten voor een uitbreiding van het project naar de provincies die het meest zijn getroffen zijn namelijk Noord- en Zuid-Kivu en Ituri.
Tot slot pleit ik ervoor de subsidie aan het Centrum Olame, die nu verlengd is, ook na 2005 toe te kennen. Het centrum is nuttig en zeer verdienstelijk.