2-231 | 2-231 |
De heer Hugo Vandenberghe (CD&V). - De Senaat wordt nog altijd geacht een rol te spelen in internationale vraagstukken. Het verwondert me dan ook dat onze collega Maertens, anders altijd paraat om de minister van Buitenlandse Zaken te ondervragen, zich niet verplicht voelt vragen te stellen over de wapenlevering aan Nepal.
In de vakantieperiode, toen na veel regen eindelijk de zon weer scheen, werd onze bevolking geconfronteerd met een land waarvan tachtig of negentig procent van onze mensen niet weet waar het ligt. Toen ik een kind was bestond er een spelletje waarin de koning van Siam centraal stond. Vandaag vraagt de koning van Nepal al onze aandacht.
We kregen ook lucht van een incident binnen de meerderheid. Op 22 augustus maakte het kabinet van de minister van Buitenlandse Zaken bekend dat FN-Herstal een exportlicentie had gekregen voor de levering van 5.500 mitrailleurs van het type Minimi. De naam moest suggereren dat het om een banale zaak gaat, geen discussie waard. De minimis non curat praetor. Later bleek er toch meer aan de hand: de leverancier was bekend, de begunstigde niet. Dank zij een ongetwijfeld georganiseerd lek wist de VRT dat het ging om Nepal: een land van bergbeklimmers, maar ook een van de zeldzame koninkrijken van de wereld. Volgens sommigen was daar een burgeroorlog aan de gang, zodat ons land volgens de wapenwet geen wapens mocht leveren. En zo versta ik die wet ook als eenvoudig jurist. Vandaag wordt die wet echter volgens de paarsgroene grammatica gelezen waarbij alle canons overboord worden gegooid zodat de genomen beslissingen kunnen worden gerechtvaardigd.
Wat later kwam het ook uit dat de koning van Nepal al geruime tijd in Europa op bedeltocht was naar wapens. Hij was eerst in Duitsland geweest, maar dat wilde de gevraagde levering niet toestaan. Daarna trok hij - al dan niet op uitnodiging - naar België en naar FN. In de maand juli keurde de regering in sneltreinvaart de wapenlevering goed. De beslissing werd nooit officieel bekendgemaakt, want de regering vond de zaak duidelijk niet belangrijk genoeg om er enige ruchtbaarheid aan te geven. In augustus bleek nog dat de beslissing was genomen op een ministerraad waar de ene minister wel aanwezig was, maar de andere niet omdat hij of zij toen net aan het telefoneren was, enzovoort. Wat later nam minister Aelvoet ontslag.
Die wapenbeslissingen doen veel vragen rijzen, ook vandaag nog in het licht van de recente gebeurtenissen. De eerste vraag die ik aan de regering wil stellen is of er vandaag wapens kunnen worden geleverd aan Nepal.
Ik maak een vergelijking. Mocht de Belgische koning vandaag zijn ministers naar huis sturen omdat hij hen onbekwaam acht - het is een pure hypothese - zou Europa dan nog vinden dat België op een democratische manier functioneert? Ik denk het niet.
Is het niet kristalhelder dat Nepal, waar de koning zijn ministers naar huis stuurt, vandaag niet voldoet aan de criteria zoals bepaald in onze wapenwet? Hebben we een delegatie nodig van diplomaten om de situatie in Nepal te beoordelen? Ik denk het niet. Het antwoord van de regering om de terugkeer van een missie naar Nepal af te wachten, is toch een uitwijkmanoeuvre om niet te moeten toegeven dat aan de wettelijke voorwaarden voor een wapenlevering niet is voldaan. Alle objectieve commentatoren erkennen dat. Maar de regering ontkent het licht van de zon.
Ik doe een beroep op het geweten van de groenen. Tijdens de vorige regeerperiodes hebben de groenen dikwijls gepleit voor het geweten en de moraliteit in de politiek, tegen de wapenhandelaars en het cynisme van de machtspolitiek en tegen de onaanvaardbare compromissen. Ze deden als het ware Savonarola verbleken! Gooien de groenen vandaag al hun vroegere principes overboord? Moet voor hen de wapenwet niet meer worden gerespecteerd? Of vallen de wapenleveringen aan Nepal nu onder de raison d'État of moet ik zeggen la raison de la majorité.
Als dat waar zou zijn, dan ben ik erg ontgoocheld. Van de groene partijen mogen we toch verwachten dat zij het principiële element in het debat belangrijk vinden.
De heer Michiel Maertens (AGALEV). - Uw vraag is toch aan de minister gericht, en niet aan ons.
De heer Hugo Vandenberghe (CD&V). - Dat klopt, mijnheer Maertens, maar uw partij maakt deel uit van de regering. Als u nu zegt dat uw fractie over dit belangrijk punt zwijgt, dan is dat voor mij ook een antwoord.
Een andere punt waarbij ik me vragen stel is de manier waarop de Delcrederedienst het besluit over de financiering heeft genomen. Volgens het weekblad Knack was de eerste goedkeuring van die dienst onwettelijk en moest er nadien een regularisering komen. Naar verluidt ging de heer Vincke, de Vlaamse verantwoordelijke, daarmee niet akkoord zodat we kunnen spreken van een partijpolitieke besluitvorming.
Vandaag is de winnaar bekend. FN-Herstal wint altijd. Ofwel worden de wapens geleverd en betaald onder delcrederewaarborg, ofwel worden ze niet geleverd en dan is de delcrederewaarborg opnieuw van toepassing en kan FN-Herstal de wapens nog een tweede keer verkopen. FN heeft er dus alle belang bij dat de regering tot het besluit komt dat er in Nepal geen democratie is.
Voor mij is het alleszins duidelijk dat de besluitvorming overhaastig was en dat een vice-eerste minister tot ontslag is gedwongen. De grootste dreiging voor de regering en voor de meerderheid in het Nepal-dossier is echter de kracht van de feiten en die zijn niet voor interpretatie vatbaar.
M. Louis Michel, vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères. - Par rapport à la première considération, monsieur Vandenberghe, je suis tenu de respecter les dispositions de la loi du 11 avril 1984 relative à la publicité de l'administration. Après analyse par le service juridique de mon département, il apparaît que cette loi ne me permet pas de communiquer les documents dont vous faites état. L'existence d'une fuite ne justifie pas que ce document aurait dû être communiqué. Du reste, en fin juriste que vous êtes, vous savez que la faute d'un autre ne justifie pas que l'on en commette une soi-même.
Wat senator Vandenberghe definieert als een aanvullende opmerking in de exportlicentie, is in feite een beding dat in alle uitvoervergunningen voorkomt, welke ook de bestemming is. Dit houdt een verwijzing in naar de substantie van artikel 7 van de wet van 1991. Zoals reeds meermaals herhaald, inzonderheid tijdens de plenaire zitting van de Kamer van 29 augustus 2002, werd de beslissing tot toekenning van de uitvoervergunning genomen na een grondige analyse van de situatie in Nepal en nadat het dossier werd onderzocht en goedgekeurd door de `kern'. De redenen voor deze positieve beslissing als mede de overeenstemming ervan met zowel de wettelijke voorzieningen als met de voorbereidende werkzaamheden van juli 1991 en de criteria van de Europese gedragscode, werden breedvoerig uiteengezet tijdens die plenaire zitting. Er werd aldus langdurig uitgelegd dat na het verslag van januari 2002 dat u aanhaalt, en inzonderheid vanaf de maand mei 2002 de internationale gemeenschap is overgegaan tot een belangrijke herwaardering van de politieke situatie in Nepal.
Ik verwijs daarom in de eerste plaats naar de verklaring van de Europese Unie van 8 mei jongstleden waarin de ministers van de Europese Unie in de Raad Algemene Zaken duidelijk te kennen geven dat Nepal wensen te steunen in de strijd tegen de Maoïstische extremisten, alsmede naar de conclusies van de Conferentie van Londen van juni 2002. In augustus 2002 heeft de Europese Commissie tevens beslist het democratische regime van Nepal te steunen en een hulpprogramma op te starten. In een verklaring van 27 augustus heeft voorzitter Prodi gezegd dat de Commissie van oordeel was dat Nepal niet in een burgeroorlog verwikkeld zat, maar dat het een jonge democratie is die met terroristische acties af te rekenen heeft.
La décision d'accorder la licence d'exportation a été prise et le gouvernement ne doit plus donner d'autorisation complémentaire à l'exportation de la première livraison. L'arrêté royal a été respecté. La décision de principe a été prise au kern le 11 juillet dernier. Lorsque la décision a été signée le 19 juillet, j'étais en possession du certificat de destination finale authentifié par l'ambassade comme le prévoit l'arrêté royal. Le dossier transmis par les Affaires économiques est composé d'un simple formulaire indiquant les biens pour lesquels la licence est demandée et le destinataire final. L'ensemble de ces éléments était connu lorsque la décision a été prise au kern puisque notre poste diplomatique disposait du certificat de destination finale à authentifier qui comporte tous les éléments figurant sur le formulaire susmentionné.
U weet bovendien dat een monitoring team naar Nepal vertrokken is, met de opdracht contact op te nemen met de overheid, de politieke partijen van meerderheid en oppositie, de internationale organisaties, de NGO's, enzovoort, teneinde zoveel mogelijk informatie te verzamelen.
Dat team keert volgende maandag terug naar België. Er zal een rapport opgesteld worden. Ik zal dat rapport zorgvuldig lezen en ik zal vanzelfsprekend ook naar hen luisteren. Nadien zal ik oordelen of het al dan niet nodig is de licentie op te schorten, maar tot op heden is daar blijkbaar geen aanleiding toe.
Ik ben niet bevoegd voor de vraag over de verzekeringspolis van de Delcrederedienst. Deze materie ressorteert onder de bevoegdheid van de minister van Financiën.
De heer Hugo Vandenberghe (CD&V). - Ik stel ten eerste vast dat de minister van Buitenlandse Zaken bevestigt dat de beslissing genomen en in uitvoering is en dat hij op basis van de gegevens waarover hij vandaag beschikt niet van oordeel is dat de beslissing moet worden opgeschort. Hij weigert rekening te houden met de nieuwe elementen die ik heb aangebracht en waarvoor ik mij steun op diverse verklaringen over de institutionele en staatkundige evolutie, onder meer van de heer Prodi.
Ik meen ten tweede dat er in het parlement een zekere loyaliteit moet zijn wanneer er over een dossier vragen worden gesteld. Het is duidelijk dat het dossier-Nepal gekoppeld is aan het dossier over de verzekeringspolis van de Delcrederedienst. Als de minister van Buitenlandse Zaken echter van oordeel is dat dit aspect niet tot zijn bevoegdheid behoort, zullen we die vraag volgende week stellen aan de minister die daarvoor wel bevoegd is. Ik laat het aan de Senaat over uit te maken of het debat over dit dossier op deze wijze moet worden gevoerd. Ik meen van niet.
-Het incident is gesloten.