2-216

2-216

Belgische Senaat

Handelingen

DONDERDAG 4 JULI 2002 - NAMIDDAGVERGADERING

(Vervolg)

Mondelinge vraag van mevrouw Meryem Kaçar aan de minister van Binnenlandse Zaken over «de onmenselijke uitwijzingsoperaties van asielzoekers» (nr. 2-1044)

Mevrouw Meryem Kaçar (AGALEV). - Afgelopen week zijn in het open opvangcentrum van Westende 21 uitgeprocedeerde asielzoekers - die een procedure bij de Raad van State lopende hebben - met groot politieel machtsvertoon en op een onmenselijke manier om 5 uur 's ochtends uit hun bed gehaald. In de loop van de week werden ze uitgewezen. Het waren vooral Slowaakse zigeuners en een aantal Kazakken. Onschuldige asielzoekers op een dergelijke manier repatriëren met de inzet van middelen zoals overvalwagens en een politiemacht die niet in verhouding staan tot het doel van de actie, is werkelijk onmenselijk. Het gaat immers niet om criminelen, maar om asielzoekers.

De opdracht voor de uitwijzing kwam van de task force Asiel en het zou gaan om een proefproject, wat doet vermoeden dat er nog meer soortgelijke operaties zullen volgen. Deze operaties verstoren de gemoedsrust in de asielcentra en van de asielzoekers daarbuiten, wier kinderen niet meer op straat durven te spelen uit schrik om opgepakt te worden en samen met hun gezinsleden te worden uitgewezen. Het zal zeker het vertrouwen van de asielzoekers in een open asielcentrum wegnemen, waardoor meer asielzoekers in de clandestiniteit zullen onderduiken.

Het is bekend dat een beroep dat aanhangig is bij de Raad van State geen opschortende voorwaarde is voor uitwijzing. Intussen verklaren juristen bij de Raad van State dat zij hun advies in de meeste dossiers moeten herformuleren tot een negatief advies.

Reeds in februari 2002 werd België veroordeeld in het Conka-arrest van het Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg naar aanleiding van het in groep uitwijzen van Roma uit Gent naar Slowakije in oktober 1999. Intussen heeft het arrest een definitief karakter gekregen. België is onder meer veroordeeld omdat de politiediensten de Roma bedrieglijk hebben gelokt, met de bedoeling ze in groep te kunnen uitwijzen.

Dat de procedure bij de Raad van State nog niet beëindigd is, betekent dat de rechten nog niet uitgeput zijn.

Werden de 21 asielzoekers van ons grondgebied verwijderd? Werden alle personen van dezelfde nationaliteit met hetzelfde vliegtuig verwijderd?

Waarom werden in Westende zoveel politieagenten ingezet? Was het echt nodig ook overvalwagens in te zetten en de asielzoekers te vervoeren in een geblindeerde bus? Vluchtelingenorganisaties zeggen zoiets nog nooit te hebben meegemaakt.

Zullen er nog zulke uitwijzingsoperaties, dus van mensen in groep of van enkele gezinnen samen, worden ondernomen? Wat zal de minister doen om zulke onmenselijke uitwijzingen te voorkomen?

Hebben de betrokkenen de gelegenheid gehad om via de IOM vrijwillig terug te keren?

Gelet op het Conka-arrest van het Hof voor de Rechten van de Mens, wat zal België doen om de schendingen van het Verdrag inzake de rechten van de mens te stoppen? Welke maatregelen heeft de minister genomen om te voorkomen dat mensen bedrieglijk worden gelokt? Wat zal de houding zijn van België inzake de beroepen aanhangig bij de Raad van State? Zullen die asielzoekers nog worden verwijderd?

De heer Antoine Duquesne, minister van Binnenlandse Zaken. - Ik ben er mij volkomen van bewust dat de verwijdering van uitgeprocedeerde vreemdelingen, vooral vanuit de open centra, moeilijk is.

Il est par contre inacceptable de parler d'opérations « inhumaines » concernant des « demandeurs d'asile innocents ». D'abord, parce qu'ils ne sont pas considérés comme coupables : ils font seulement l'objet d'une mesure administrative d'éloignement.

We mogen niet uit het oog verliezen dat alle betrokkenen zich in een illegale situatie bevonden. Ik herinner er overigens aan dat een beroep tot nietigverklaring bij de Raad van State de uitvoering van de verwijderingsmaatregel niet opschort.

Je tiens à souligner ici, puisque vous évoquez l'arrêt Conka, qu'avant leur éloignement, ils ont disposé du temps nécessaire pour saisir le Conseil d'État d'un recours en extrême urgence, ce qu'ils n'ont pas fait. Ils auraient alors parfaitement pu recevoir leur arrêt avant leur éloignement car, comme vous le savez, le dépôt d'une demande de suspension en extrême urgence ne suspend pas encore de iure mais suspend bien de facto tout éloignement forcé.

Elk van deze personen kreeg trouwens de tijd om op eigen middelen naar zijn land terug te keren of zich in te schrijven in een vrijwillig terugkeerprogramma via de IOM. Wanneer ze deze mogelijkheid niet benutten, riskeren ze door de politie te worden opgepakt in het centrum of elders en, zo nodig onder dwang, te worden verwijderd.

Il faut faire en sorte que cette procédure d'éloignement forcé se déroule de la meilleure façon possible, tout en sachant qu'on ne pourra jamais éviter des réactions négatives et parfois même désespérées, humainement compréhensibles, d'autant plus que, bien souvent, les personnes concernées ont été trompées sur la réalité de notre réglementation et de notre capacité d'accueil.

Deze verwijderingsprocedure werd vastgelegd in een omzendbrief van de minister van Maatschappelijke Integratie, die ook deelneemt aan de task force Asiel.

De cel Verwijderingen, samengesteld uit afgevaardigden van de federale politie, de dienst Vreemdelingenzaken en het Federaal agentschap voor de opvang van asielzoekers, is belast met de coördinatie van deze operaties die in principe plaatsvinden vanuit de open centra van Bevingen, Kapellen en Florennes. Het is evenwel niet uitgesloten dat operaties plaatsvinden in andere centra.

Elke verwijderbare uitgeprocedeerde asielzoeker moet weten dat indien hij niet voor een vrijwillige terugkeer kiest, hij dreigt te worden opgepakt en onder dwang te worden verwijderd.

Cela fut le cas au centre de Westende. Je vous confirme que 21 illégaux ont été emmenés dans la mesure où ils étaient éloignables. Ils ont été éloignés par avion de ligne commerciale mais pas en groupe. Il n'y a donc pas eu de vol spécial. Les véhicules utilisés ont été choisis par la police locale en fonction des disponibilités.

Ik onderstreep dat voor elk van hen achteraf een definitieve negatieve beslissing werd genomen en dat hun asielaanvraag en de mogelijkheid hen te verwijderen individueel werden onderzocht. Zoals vermeld, waren verschillende nationaliteiten bij de actie betrokken. Er werd dus niet één bepaalde nationaliteit geselecteerd.

Elke operatie wordt achteraf geëvalueerd om er lessen uit te trekken inzake efficiëntie en het goede verloop op het terrein. Dergelijke operaties zijn immers erg delicaat.

Mevrouw Meryem Kaçar (AGALEV). - Ik dank de minister voor zijn antwoord.

De onmenselijkheid van deze uitwijzingsoperatie ligt precies in het feit dat ze gepaard ging met een groot machtsvertoon van de politie en het inzetten van een overvalwagen en van een geblindeerde bus voor het vervoer van de betrokkenen. Was dat wel nodig? Wanneer er criminelen bij de operatie betrokken zijn, dan is dat iets anders, maar wanneer het gaat om onschuldige asielzoekers die geen enkel crimineel feit hebben gepleegd, kan een dergelijk machtsvertoon de rust van de andere bewoners van de centra alleen maar verstoren. Het kan zelfs een negatief signaal zijn en hen ertoe aanzetten in de clandestiniteit onder te duiken.

De minister zegt dat hij een individueel onderzoek wil instellen. Ik zou daar graag een verslag van krijgen.

De minister heeft niet geantwoord op mijn vraag of er nog zulke groepsuitwijzingen zullen volgen. Waar kunnen deze mensen zich aan verwachten? Ik hoop in elk geval dat we een dergelijke uitwijzingprocedure in de toekomst niet meer moeten meemaken.

M. Antoine Duquesne, ministre de l'Intérieur. - Je voudrais que l'on cesse de donner l'impression qu'en Belgique, la politique menée à l'égard des étrangers ne respecte pas les Droits de l'homme. Vraiment, nous n'avons de leçons à recevoir de personne, vu les efforts exceptionnels qui sont faits, non seulement dans le cadre de l'application des lois, des traités internationaux et de l'accueil régulier sur notre territoire, mais aussi en ce qui concerne les clandestins pour lesquels nous avons mené une importante opération de régularisation. Je ne prétends pas qu'en ce domaine, comme dans d'autres d'ailleurs, il n'y ait jamais de manquements mais ceux-ci sont toujours sanctionnés.

Je voudrais que l'on utilise autant d'énergie à inciter ceux qui sont en situation illégale à retourner volontairement dans leurs pays d'origine, ce qui dispenserait les services en charge, de prestations constamment désagréables sur le plan humain.

Je dis et je répète que je suis un partisan du retour volontaire. Nous investissons énormément pour qu'il en soit ainsi mais cela ne suffit pas. Des escortes sont nécessaires dans un certain nombre de cas et j'ai l'impression que certains sont encouragés à faire de la résistance, croyant que l'État n'appliquera pas la loi. Or, nous appliquons l'ensemble des dispositions de la loi avec grande satisfaction, quand il s'agit d'appliquer la Convention de Genève, mais avec la même énergie quand il s'agit de procéder à un éloignement, parce que le loi n'est pas respectée, un étranger se trouvant en situation irrégulière.

Mevrouw Meryem Kaçar (AGALEV). - Ik wil niet dat de indruk wordt gewekt dat ik de naleving van de wet zou tegenwerken. Integendeel. Onze wetten moeten worden uitgevoerd, maar dat geldt ook voor de internationale verdragen. Indien in een bepaald geval niet is gehandeld zoals de wet voorschrijft, moet de minister dat ook kunnen toegeven en zeggen dat hij ervoor zal zorgen dat dit niet meer gebeurt, in plaats van mijn terechte vraag te bestempelen als een aanzet tot verzet tegen de wet.