2-188 | 2-188 |
De voorzitter. - We stemmen eerst over artikel 1.
Stemming 1
Nederlandse taalgroep
Aanwezig: 33
Voor: 26
Tegen: 6
Onthoudingen: 1
Het quorum en de gewone meerderheid zijn bereikt.
Franse taalgroep
Aanwezig: 20
Voor: 20
Tegen: 0
Onthoudingen: 0
Het quorum en de gewone meerderheid zijn bereikt.
De Duitstalige gemeenschapssenator heeft voor gestemd.
De tweederde meerderheid is bereikt.
-Artikel 1 is aangenomen.
De voorzitter. - We stemmen over amendement 1 van mevrouw de Bethune.
Stemming 2
Nederlandse taalgroep
Aanwezig: 33
Voor: 1
Tegen: 24
Onthoudingen: 8
Het quorum is bereikt; de gewone meerderheid is niet bereikt.
Franse taalgroep
Aanwezig: 21
Voor: 3
Tegen: 16
Onthoudingen: 2
Het quorum is bereikt; de gewone meerderheid is niet bereikt.
De Duitstalige gemeenschapssenator heeft tegen gestemd.
De tweederde meerderheid is niet bereikt.
-Het amendement is niet aangenomen.
-Amendement 10 van mevrouw Lizin wordt ingetrokken.
(Stemming 3 werd geannuleerd.)
De voorzitter. - We stemmen nu over artikel 2.
Stemming 4
Nederlandse taalgroep
Aanwezig: 34
Voor: 27
Tegen: 6
Onthoudingen: 1
Het quorum en de gewone meerderheid zijn bereikt.
Franse taalgroep
Aanwezig: 22
Voor: 22
Tegen: 0
Onthoudingen: 0
Het quorum en de gewone meerderheid zijn bereikt.
De Duitstalige gemeenschapssenator heeft voor gestemd.
De tweederde meerderheid is bereikt.
-Artikel 2 is aangenomen.
-Dezelfde stemuitslag wordt aanvaard voor artikel 3. Het artikel is dus aangenomen.
De voorzitter. - We stemmen over amendement 2 van mevrouw de Bethune.
Stemming 5
Nederlandse taalgroep
Aanwezig: 35
Voor: 5
Tegen: 24
Onthoudingen: 6
Het quorum is bereikt; de gewone meerderheid is niet bereikt.
Franse taalgroep
Aanwezig: 22
Voor: 5
Tegen: 15
Onthoudingen: 2
Het quorum is bereikt; de gewone meerderheid is niet bereikt.
De Duitstalige gemeenschapssenator heeft tegen gestemd.
De tweederde meerderheid is niet bereikt.
-Het amendement is niet aangenomen.
-Amendement 11 van mevrouw Lizin wordt ingetrokken.
De voorzitter. - We stemmen nu over artikel 4.
Stemming 6
Nederlandse taalgroep
Aanwezig: 35
Voor: 28
Tegen: 6
Onthoudingen: 1
Het quorum en de gewone meerderheid zijn bereikt.
Franse taalgroep
Aanwezig: 22
Voor: 22
Tegen: 0
Onthoudingen: 0
Het quorum en de gewone meerderheid zijn bereikt.
De Duitstalige gemeenschapssenator heeft voor gestemd.
De tweederde meerderheid is bereikt.
-Artikel 4 is aangenomen.
-Dezelfde stemuitslag wordt aanvaard voor de artikelen 5, 6 en 7. Deze artikelen zijn dus aangenomen.
(Stemming 7 werd geannuleerd.)
De voorzitter. - We stemmen nu over het ontwerp van bijzondere wet in zijn geheel.
Mme Magdeleine Willame-Boonen (PSC). - Quelle joie de voir le premier ministre pour ce vote historique !
Pour ce qui est de la présence des femmes sur les listes, la loi dite « Smet-Tobback » de 1994 représentait déjà une avancée significative puisqu'elle imposait deux tiers - un tiers de femmes sur les listes électorales. En son temps, le PSC avait soutenu cette initiative.
Aujourd'hui, j'espère qu'un nouveau pas sera allègrement franchi : la parité sur les listes à une unité près, l'alternance pour les deuxièmes places de la liste et un petit écart entre le nombre des candidats de chaque sexe ne pouvant être supérieur à un. Le PSC franchira ce pas dans sa totalité en votant en faveur des projets du gouvernement.
Je voudrais simplement regretter que les amendements de Mmes De Bethune et Lizin n'aient pas eu plus de succès car cela aurait été l'idéal. Mais ce sera peut-être pour dans deux ou trois ans.
Mme Anne-Marie Lizin (PS). - Cette loi est effectivement très importante dans la logique d'une stratégie féministe. Ce n'est ni une petite loi ni un petit moment, c'est une stratégie qui se déroulera en trois grands thèmes. Tout d'abord, accéder en plus grand nombre aux fonctions du pouvoir ; deuxièmement, en fonction de cela, changer la vision que la société a des femmes et l'écoute que l'on a des femmes ; troisièmement, imposer la solidarité avec les femmes du monde entier.
À chacune de ces trois phases correspondent des votes dans les assemblées. Celui-ci en est un. Mais cette fois-ci, l'action est d'abord une loi sur la parité. Elle est incomplète, nous l'avons dit dans nos amendements. Aujourd'hui, nous disons déjà que nous reviendrons avec une loi sur l'alternance. Je distingue déjà les collègues qui seront des cosignataires de cette nouvelle et future loi. L'alternance dans les textes mêmes du ministère compétent représente la seule façon pour que soit atteint l'objectif stratégique, à savoir la présence effective d'un grand nombre de femmes au pouvoir.
Changer la vision que la société a des femmes, c'est par exemple, monsieur le premier ministre - peut-être pas dans ce gouvernement mais dans le suivant -, parler de l'individualisation des droits en sécurité sociale. Le statut des femmes dans la famille et les carrières incomplètes qu'elles feront désormais de plus en plus contribuent à les appauvrir. Et comme vous l'avez fait avec le groupe de travail de Mme Cantillon sur les indépendants, vous devrez réfléchir à l'individualisation des droits. C'est une demande de tous les mouvements féminins en Belgique aujourd'hui.
C'est enfin un combat à l'étranger. Bien sûr, c'est une journée consacrée aux femmes afghanes mais ce n'est pas uniquement cela. Nous demandons à un homme, président de la commission de la Justice, d'inscrire ici la loi qui interdit la répudiation. Je m'adresse à un collègue et je lui demande pourquoi cela n'a pas été fait depuis un an.
C'est aussi un combat pour les femmes réfugiées. On parle beaucoup des réfugiés mais les femmes réfugiées n'ont pas encore de droits fondamentaux dans ce pays.
Enfin, c'est le vrai combat stratégique de nos sociétés contre les fondamentalistes dont la caractéristique est d'être des agresseurs des femmes et de leurs droits avant d'être les agresseurs d'une grande puissance. Donc, nous sommes aussi contre les pratiques culturelles qui, en fait, confortent l'infériorité des femmes dans ce monde.
L'explication du vote de ce jour s'exprime en termes de combat futur. Nous sommes heureux de cette loi, nous l'engrangeons, ce n'est qu'un pas pour l'avenir, en cours depuis 1975.
La grande conférence des Nations unies à Mexico avait décidé que 1975 serait l'année des femmes. Depuis, il y a eu Naïrobi, Copenhague et maintenant Pékin. Le cheminement que nous suivons est une réussite.
Il est bon que ce parlement ait osé la parité, mais la France a osé la parité et l'alternance d'un seul coup. C'est dommage que nous n'ayons pas eu ce courage.
Nous reviendrons donc, chers collègues, à un autre moment adéquat, avec l'étape suivante.
Mevrouw Iris Van Riet (VLD). - Ik ben blij dat de premier aanwezig is nu de Senaat een belangrijke stap vooruit doet naar een groter evenwicht in de politiek. De eerste minister noemde in januari 2000 de installatie van de commissie voor Politieke Vernieuwing een historisch moment, omdat ze werd opgericht een halve eeuw na de toekenning van het stemrecht aan vrouwen.
Het uitgangspunt van de commissie voor politieke vernieuwing was eenvoudig en duidelijk: een democratie moet de wijze van besluitvorming en inspraakmogelijkheden bestendig evalueren en verbeteren. In dat kader heeft de regering nu een impuls gegeven aan de politieke vernieuwing door een ontwerp in te dienen om de pariteit tussen mannen en vrouwen bij verkiezingen te verwezenlijken. Het zegt veel over de commissie dat de parlementsleden daar nooit geslaagd zijn in, maar de regering vandaag wel.
Het inzicht dat politieke vernieuwing en paritaire aanwezigheid van mannen en vrouwen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn in de democratie, is alleszins een stap in de goede richting. Als we deze ontwerpen goedkeuren, doen we met andere woorden ook een belangrijke stap in de politieke vernieuwing.
Het voorstel van twee collega's om over de hele lijst het ritsprincipe door te voeren, vindt de VLD-fractie echter iets te betuttelend. De ontwerpen regelen immers de essentie van wat we willen bereiken: de kiezer krijgt de keuze tussen evenveel mannelijke als vrouwelijke kandidaten en er zal telkens minstens een man en een vrouw op de verkiesbare plaatsen staan. Voor de rest is het de kiezer die uiteindelijk beslist welke kandidaten naar het parlement gaan.
Om te eindigen wil ik de boude uitspraak weerleggen waarmee Kamervoorzitter De Croo dit soort van wetten belachelijk wil maken. "Stem voor een man, nu het nog kan", zei hij. Ik kan iedereen geruststellen: elke kiezer zal voor een man kunnen stemmen, want er zullen evenveel mannen als vrouwen op de lijsten staan. (Applaus)
Mme Nathalie de T' Serclaes (PRL-FDF-MCC). - Comme les orateurs précédents, je me réjouis de ce vote qui intervient la veille de la journée de la Femme, célébrée le 8 mars, date symbolique à laquelle tous les ans, nous faisons le point sur la condition des femmes, quelles qu'elles soient, comme l'a dit Mme Lizin, dans notre pays et dans le monde entier.
Ce vote intervient après une modification de la Constitution qui intègre, symboliquement, dans les textes l'égalité hommes-femmes, de façon évidente et claire : c'est la concrétisation politique de la parité à laquelle nous devons aboutir. Il s'agit là d'un premier pas, l'alternance restant, à mes yeux, un objectif à atteindre.
Je me souviens, et c'est la preuve que les choses avancent, des difficultés que l'on a connues, tant à la Chambre où je siégeais alors, qu'au Sénat, pour faire admettre le quota du tiers : c'est grâce à l'action conjointe de M. Tobback, de Mme Smet et du Premier ministre de l'époque que nous y sommes parvenus.
Je vous assure que ceux qui ont participé à ces travaux ont dû se battre à la Chambre contre les chefs de groupe de la majorité qui ne voulaient pas du projet en question. Nous avons franchi une étape importante et les choses ont évolué. Il a fallu un temps considérable pour que le Président de la Chambre accepte de mettre à l'ordre du jour de la commission la révision de la Constitution. J'espère que la commission de l'Intérieur fera diligence pour que ce projet puisse être voté dans les meilleurs délais : nous comptons sur vous, monsieur le Premier ministre, pour qu'il en soit ainsi.
Mevrouw Gerda Staveaux-Van Steenberge (VL. BLOK). - Ook wij stellen met plezier vast dat steeds meer vrouwen politiek actief zijn en een steeds groter aandeel van de verkozenen vertegenwoordigen. Ook bij onze partij doet deze evolutie zich voor. Wij doen zelfs beter dan sommige andere partijen die graag pronken met het beeld van vrouwvriendelijkheid. De cijfers liegen niet: het Vlaams Blok heeft proportioneel meer vrouwelijke verkozenen in de gemeenteraad dan de SP.A.
Wij verwelkomen deze evolutie maar we weigeren de democratie te beperken omwille van de politieke correctheid. Het recht van politieke partijen om zelf hun kandidaten te kiezen en de volgorde ervan vast te leggen, maakt deel uit van een echte democratie. De voorgestelde maatregel beperkt dit recht en bijgevolg het democratisch proces. Indien sommige partijen en sommige vrouwen van die partijen willen dat er meer vrouwen aan het politieke proces deelnemen, kunnen zij dat gemakkelijk oplossen: zij kunnen gewoon zelf meer vrouwen op hun lijsten zetten. Blijkbaar slagen zij daar niet in. Zij willen nu de zaak forceren door aan andere partijen hun mening bij wet op te leggen, zonder iets te doen aan de fundamentele redenen zelf waarom het voor vrouwen in de praktijk moeilijker is evenveel tijd aan politiek te besteden dan mannen. Dit is voor ons een voldoende reden om in naam van de echte democratie tegen te stemmen.
De heer Frans Lozie (AGALEV). - Uiteraard zal onze fractie dit wetsontwerp steunen. Onze partij heeft al een lange traditie op het vlak van gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen en past de filosofie van dit wetsontwerp al enige tijd toe. Het is zelfs enigszins te betreuren dat er een wetgevend initiatief nodig is om een democratische evidentie toe te passen bij het opstellen van de lijsten voor verkiezingen.
Onze vrouwelijke collega's hebben aan den lijve ondervonden hoe moeilijk het is een strijd te voeren voor gelijke politieke rechten. Ik hoop dat zij de volgende weken hun solidariteit zullen betuigen met de mensen die nog aan het vechten zijn voor politieke rechten op het gemeentelijke vlak.
De heer Vincent Van Quickenborne (VU-ID). - Wij zullen dit wetsontwerp ook goedkeuren, niet omdat we een feministische traditie hebben, maar omdat we geloven in gelijke kansen.
M. Alain Destexhe (PRL-FDF-MCC). - Pour atteindre l'objectif louable de la parité, il me semble préférable de poursuivre sur la voie de la suppression totale de l'effet dévolutif de la case de tête, plutôt que d'imposer un principe d'alternance ou une politique de quotas.
M. Marcel Cheron (ECOLO). - Faites des études, monsieur Destexhe.
M. Alain Destexhe (PRL-FDF-MCC). - Je suis favorable, comme démocrate, à la suppression de l'effet dévolutif de la case de tête et ce ne sont pas des études qui me feront changer d'avis.
Mevrouw Erika Thijs (CD&V). - Op de vooravond van 8 maart zal de CD&V deze wetsontwerpen graag goedkeuren. Onder meer met de werkgroep Vrouw en maatschappij hebben de vrouwen in onze partij altijd een voorvechtersrol gespeeld.
Wij hebben amendementen ingediend om afwisselend een man en een vrouw, of een vrouw en een man, op de kandidatenlijsten voor de verkiezingen te plaatsen. Ze werden niet aangenomen, maar ik heb vanochtend aan de minister voorgesteld om de wet volgend jaar opnieuw op de vooravond van 8 maart te bespreken, zodat ons voorstel er misschien toch nog doorkomt gedurende deze zittingperiode. Een en ander zal ons er echter niet van weerhouden om de huidige tekst goed te keuren.
M. Philippe Mahoux (PS). - Permettez-moi de remercier celles et ceux qui, depuis de nombreuses années, se battent en faveur du principe d'égalité. Au sein de mon groupe, nous considérons que le combat pour l'égalité ne peut être sectorisé. Nous voulons l'égalité de l'ensemble des hommes et des femmes, non seulement de ce pays, mais de la planète.
Permettez-moi également de remercier le gouvernement et particulièrement la vice-première ministre, Mme Onkelinx, pour sa pugnacité.
Nous avons voté une modification de la Constitution. Nous allons voter, de manière très large - on peut s'en réjouir - une modification tout à fait fondamentale qui, j'en suis convaincu, modifiera la composition de nos assemblées.
Je voudrais également souligner que mon groupe est particulièrement attentif au principe d'égalité, non seulement en ce qui concerne la composition de nos assemblées, mais aussi dans l'ensemble de l'organisation de la société et, plus particulièrement, dans les fonctions et les rôles au travail. Nous agirons davantage encore en faveur de l'égalité des salaires.
Mon groupe votera avec enthousiasme pour ces projets de loi.
De voorzitter. - We stemmen nu dus over het wetsontwerp in zijn geheel.
Stemming 8
Nederlandse taalgroep
Aanwezig: 36
Voor: 29
Tegen: 6
Onthoudingen: 1
Het quorum en de gewone meerderheid zijn bereikt.
Franse taalgroep
Aanwezig: 23
Voor: 23
Tegen: 0
Onthoudingen: 0
Het quorum en de gewone meerderheid zijn bereikt.
De Duitstalige gemeenschapssenator heeft voor gestemd.
De tweederde meerderheid is bereikt.
-Het ontwerp van bijzondere wet is aangenomen.
-Het zal aan de Kamer van volksvertegenwoordigers worden overgezonden.