2-180 | 2-180 |
Mevrouw Sabine de Bethune (CD&V). - De staatssecretaris verklaarde in de pers dat hij het Internationaal Huis, het Minth, financieel niet meer zal ondersteunen vanaf het begrotingsjaar 2003, wat impliceert dat het project ten dode opgeschreven is. In de begroting 2002 werd voor de werking ervan nog 65 miljoen ingeschreven. Als dat niet onaanzienlijk bedrag wegvalt, heeft het project weinig of geen overlevingskansen.
Bij die beslissing heb ik dan ook kanttekeningen en vragen.
Als ik goed ben ingelicht, werd het nieuws via de media bekendgemaakt. Volgens de pers vormt de aanleiding diverse parlementaire vragen waarop de staatssecretaris geen afdoend antwoord kon geven. Het gebeurt zelden dat een minister zo kordaat ingaat op parlementaire vragen. De beslissing is een primeur, vooral omdat de conclusie verder strekt dan de vragen. Het is niet omdat de staatssecretaris moeilijke vragen voorgelegd krijgt, dat hij moet besluiten een project niet verder te subsidiëren.
Het is niet omdat parlementsleden via een paar vragen pijnpunten signaleren, dat het antwoord zo radicaal moet zijn. Ik ben het overigens niet altijd eens met de vragen en opmerkingen van die collega's.
Als mijn informatie klopt, dan is de manier waarop de beslissing werd meegedeeld, vrij onbehoorlijk. Zonder overleg met de raad van bestuur, de voorzitter of de directie van het Internationaal Huis in de media aankondigen dat een project wordt afgeschaft waar veel geld, engagementen en mensen mee gemoeid zijn, is geen blijk van goed bestuur. Bovendien meen ik te weten dat er tussen de staatssecretaris, zijn diensten of zijn kabinet en het Minth een structurele dialoog bestond in een soort van begeleidingscommissie op basis van een conventie die de staatssecretaris zelf in het midden van vorig jaar met het Minth had gesloten. Zo een commissie is toch wel de geëigende plaats om over moeilijkheden te praten en een eventuele beslissing voor te bereiden.
De goede kant aan de geruchtenmolen en persberichten is misschien dat de beslissing niet definitief is, dat de mening van de staatssecretaris niet vastligt en dat het Minth de komende maanden in het kader van het overleg met het kabinet, de kans krijgt zijn meerwaarde aan te tonen, de toets van een degelijke evaluatie te doorstaan en er intussen kan worden gezocht naar een degelijke oplossing voor de institutionele problemen.
Ik ben ervan overtuigd dat de staatssecretaris zich vergist als hij toch zou beslissen het Minth te sluiten. Daarmee zou hij een mooie kans laten liggen en een mooi project opgeven voor het op kruissnelheid kon komen. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat de beslissing om te sluiten wel eens meer schade dan voordeel, meer kosten dan besparingen zal opleveren. Tot slot vrees ik dat er geen waardevol alternatief is om de projecten van het Minth op te vangen. Ik verduidelijk.
Toen het Minth werd opgericht tijdens de vorige legislatuur kreeg het vijf functies: de projecten Fair Trade en Kleur Bekennen opvangen, infrastructuur en dienstverlening bieden aan de sector, een meeting point zijn voor al wie met de Noord-Zuidproblematiek begaan is en een infocentrum voor het grote publiek vormen. Bij het begin van de huidige legislatuur heeft de staatssecretaris dit project geërfd toen het nog niet op kruissnelheid was en nog alle kinderziektes moest doormaken. Het mooie concept - daar is iedereen het toch wel over eens - had nog niet alle kansen gekregen. Toen ik het voorlopige jaarverslag van het Minth doornam, werd ik getroffen door de manier waarop de staatssecretaris de voorbije maanden op dit project zijn stempel heeft gedrukt en door het feit dat het Minth tal van opdrachten heeft gekregen. Zonder exhaustief te zijn, som ik er een paar op. Er werd een directeur en daarna onder impuls van de staatssecretaris een nieuwe directeur benoemd. Of ben ik verkeerd geïnformeerd?
De heer Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. - Dat gebeurde door de algemene vergadering. Ik heb me daar niet mee bemoeid.
Mevrouw Sabine de Bethune (CD&V). - Het kon alleszins niet gebeuren zonder enige steun van de staatssecretaris of van zijn diensten. Ook de statuten zijn gewijzigd.
Er is bovendien een nieuwe raad van bestuur aangesteld. Die werd eerst verruimd en later opnieuw verengd. Omdat bleek dat de verruiming niet werkte, is men opnieuw moeten terugvallen op personen die bij de stichting van het huis betrokken waren. Naar ik verneem is ook dat gebeurd onder impuls van de staatssecretaris.
Verder is de financiering gewijzigd. Op initiatief van de staatssecretaris is gekozen voor een financiering die meer steunde op gelden van de Nationale Loterij, met het gevolg dat de middelen minder gegarandeerd zijn.
Het huishoudelijk reglement is veranderd en tegelijk heeft de staatssecretaris een nieuwe samenwerkingsmodule uitgedacht, een soort conventie afgesloten in juli 2001, die een echte samenwerking moest garanderen tussen het huis en de administratie van Ontwikkelingssamenwerking. Het valt alleszins op dat het Minth constant zijn koers heeft moeten wijzigen, dat het aan allerlei suggesties en aanbevelingen heeft moeten, mogelijk ook willen voldoen en dat, net op het moment dat het bezig was een strategisch plan uit te werken, de regering plots de beslissing neemt om het project niet meer te steunen. Als mijn informatie klopt, heeft de regering niet eens gewacht tot dat strategisch plan was afgewerkt. Dit niettegenstaande het feit dat de staatssecretaris tal van instrumenten in handen had om van dit project een succes te maken. Als het Minth niet aan bepaalde verwachtingen beantwoordde, dan kan de staatssecretaris dat moeilijk anders verstaan dan als een falen van zijn eigen beleid.
Wat ik al evenmin begrijp is dat de staatssecretaris dit project op zo'n abrupte manier wil stoppen, zonder enig overleg met het huis en zijn structuren en in strijd met de conventie die hijzelf had afgesloten. Het gebeurde ook zonder een evaluatie te maken van de aanpassingen die de voorbije twee jaar zijn doorgevoerd en die nooit op kruissnelheid zijn kunnen komen. Het gebeurde ook geïmproviseerd. De manier waarop de staatssecretaris de beslissing kenbaar maakte gaf alleszins een erg ondoordachte, emotionele indruk, alsof hij de vele moeilijkheden van de kinderziektes meer dan beu was. Zelf heb ik heel hard gezocht naar een objectief criterium, een objectieve toets die de staatssecretaris ertoe zou hebben kunnen gebracht het project stop te zetten. Ik heb er geen gevonden. Aangezien er geen sprake is van een objectieve evaluatie van het strategisch plan, hebben blijkbaar alleen de persoonlijke motieven van de staatssecretaris een rol gespeeld.
Kan de minister mij uitleggen waarom het project geen versterking heeft gekregen? Waarom is niet gezocht naar een win-winoperatie door dit project te koppelen aan het Africalia-project? Dat lijkt me een ambitieus en erg verdienstelijk project dat ik jammer genoeg te weinig ken. Het ene project had misschien een draagvlak en een structuur kunnen bieden voor het andere, zodat de twee er versterkt uit kwamen. Het Minth had misschien een ankerplaats kunnen bieden voor het Africalia-project. Ik heb begrepen dat de staatssecretaris wel een aantal projecten die nu binnen het Minth lopen, wil behouden, zoals Fair Trade en Kleur Bekennen.
Zelfs als hij daarvoor opteert, blijft de vraag hoe dat kan buiten de bestaande structuren en infrastructuur. Over welk budget gaat het? Is het weglaten van het omhulsel een echte besparing? Een groot deel van die 65 miljoen frank zullen hoe dan ook en terecht naar die projecten blijven gaan.
Het siert de staatssecretaris dat hij zorgvuldig wil omspringen met het geld van de belastingbetaler. Op welke manier denkt hij de 65 miljoen frank beter te kunnen besteden? Hoe zal de staatssecretaris met een gereduceerd budget de doelstellingen inzake informatie en coördinatie verwezenlijken en de hokjesmentaliteit bij de NGO's doorbreken?
Kan er nog veel worden bespaard als er al zoveel voor het project is uitgegeven? Vele engagementen kunnen pas na verloop van tijd renderen. Het vroegtijdig beëindigen van de vele projecten heeft ook een prijs, veel hoger dan op het eerste gezicht blijkt.
Ziedaar wat ik ervan denk. Ik kijk met belangstelling uit naar het antwoord van de staatssecretaris.
Mijns inziens is er nood aan een fundamenteel debat over de meerwaarde die het Minth kan hebben. Misschien moeten sommige zaken opnieuw worden bekeken. Het lijkt me alleszins beter het project bij te sturen dan kordaat af te schrijven zonder valabel alternatief.
De heer Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. - Het dossier van het Internationaal Huis of het Minth is een erfenis van de vorige regering. Op een van de eerste vergaderingen van de raad van bestuur of de algemene vergadering heb ik inderdaad, na grondige studie, verklaard dat ik het concept zoals het voorlag nooit zou hebben gelanceerd. Maar goed, het is er nu en ik wil het wel een kans geven om te functioneren.
Met de institutionele kritiek, die later ook door het Rekenhof werd geformuleerd, als zou er sprake zijn van vermenging van publieke en privé-doelstellingen, was ik het van meet af aan eens. Wij hebben op zeer veel manieren geprobeerd om hiervoor oplossingen te vinden.
Eén van de oplossingen bestond erin over te schakelen naar een subsidiëring via de Nationale Loterij. Mevrouw de Bethune vindt dat dit minder waarborgen biedt, maar ze mag niet vergeten dat het Rekenhof er mij al herhaaldelijk heeft op gewezen dat ik de huidige financiering niet kan handhaven. Ik word niet vaak vermeld in het Blunderboek van het Rekenhof, maar als ik er toch in voorkom, kan ik er beter mee leven wanneer ik de blunder zelf op mijn geweten heb, dan wanneer ik hem heb geërfd.
Dit is institutioneel zeer moeilijk op te lossen, hoewel, waar een wil is, is een wet. Er waren wel enkele mogelijkheden, maar op basis van verschillende verslagen waarin scherpe kritiek werd geuit op het gebrek aan respect, werd er uiteindelijk voor deze oplossing gekozen.
Noch Kleur Bekennen, noch Fair Trade hebben het Internationaal Huis nodig. Ze hebben uiteraard kantoren en personeel nodig, maar ze hebben geen uitstaans met de structuur Internationaal Huis. Ik bevestig dat we er alleszins zullen voor zorgen dat de beide onderdelen, die in het Minth ondergebracht zijn, hun activiteiten kunnen voortzetten.
Voor het overige zijn wij tot de conclusie gekomen dat er buiten het institutionele probleem ook een ontoereikende meerwaarde was.
Misschien zijn dat kinderziekten en misschien is er meer tijd nodig, maar ik wijs erop dat het Internationaal Huis sedert 1999 functioneert. We zijn nu in 2001 en wat mij betreft kan de organisatie nog voor het volledige jaar 2002 rekenen op de subsidie van de federale regering.
Ik heb deze beslissing genomen na grondige consulten, na heel veel mensen te hebben gesproken en na heel wat verslagen te hebben gelezen. Ik heb die beslissing niet via de media bekendgemaakt. Ik heb op 24 december 2001 aan de directie van het Minth een brief gestuurd waarin ik heb meegedeeld dat het actieplan voor 2002 nog niet kon worden goedgekeurd omdat er nog enkele wijzigingen moesten in worden aangebracht en dat ik voor 2003 geen financiering kon garanderen. Ik heb gevraagd hieruit de gepaste conclusie te trekken en de werking en het personeel voor 2003 aan dit gegeven aan te passen of andere bronnen van financiering te zoeken. Op 10 januari heb ik in de Kamercommissie voor de Buitenlandse Zaken hetzelfde antwoord gegeven op een vraag van volksvertegenwoordiger Valkeniers.
Dit doet mij helemaal geen plezier, maar wij zijn soms genoodzaakt onaangename beslissingen te nemen, ook inzake de beoordeling van andere NGO's die wél aan de reguliere reglementering beantwoorden. Dat is de taak van de overheid. Ik denk dat ik de juiste beslissing heb genomen.
Mevrouw Sabine de Bethune (CD&V). - De staatssecretaris geeft toe dat er een oplossing mogelijk is voor de institutionele problemen van het Minth. Het is evenwel niet het geschikte moment om in te gaan op de manier waarop dat moet gebeuren.
Ik wil mij niet uitspreken over de kwaliteit van het management, maar het is duidelijk dat ook problemen die te maken hebben met de werking, kunnen worden opgelost. Het stelt mij teleur dat het antwoord geen aanduidingen bevat van een objectieve evaluatie, noch van de strategische opties die door het Minth zijn genomen. Hoewel we dit jaar tot een positieve balans hadden kunnen komen, is de kans daartoe thans vrijwel geheel verkeken omdat het ontslag van personeelsleden tot een demotivatie van de ploegen zal leiden. Aangezien de staatssecretaris heeft beslist het project niet te verlengen, kan 2002 geen succesjaar worden voor het Minth. Het schokt mij dat de staatssecretaris geen gemotiveerde argumenten geeft, gebaseerd op de evaluatie van de werking van het Minth en van zijn mogelijkheden.
Waar het allemaal om draait, is het concept van het internationaal huis. Als dit huis geen verdere kans meer krijgt, zal dit project vroeg of laat opnieuw moeten worden uitgevonden. In deze tijd van globalisering is het immers goed dat er een plaats bestaat waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, waar informatie kan circuleren, waar netwerken elkaar kunnen vinden en waar verschillende projecten elkaar kunnen bevruchten. Het is een voor de hand liggend idee. Ik ben ervan overtuigd dat het project gedoemd is tot falen door een gebrek aan politieke wil.
De heer Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. - Het Minth is een gesubsidieerd initiatief dat zichzelf moet waarmaken. Het is verkeerd te verwachten dat de overheid de taak van het Minth bepaalt. In de hybride structuur van de beginperiode, maakte de subsidiërende overheid tegelijkertijd deel uit van het bestuur. We hebben een einde gemaakt aan deze toestand, die ver van ideaal was. Actieplannen van het Minth hebben nooit veel enthousiasme gewekt. Dat is op de raad van bestuur herhaaldelijk gebleken. Ik heb ooit duidelijk verklaard dat ik niet bereid was belastinggeld te besteden aan de inrichting van een restaurant of cafetaria in het Minth. Toch vormt dit initiatief nog steeds een onderdeel van het actieplan voor 2002. Dit is evenwel slechts een deel van de problematiek. Ik heb nooit betwist dat er soms ook zinvolle projecten worden georganiseerd. De afweging die ik heb gemaakt, is dat de financiering niet voldoende vruchten afwerpt voor de gemeenschap.
-L'incident est clos.