2-88 | 2-88 |
Mevrouw Sabine de Bethune (CVP). - Tijdens de donorconferentie die eind vorig jaar in Parijs plaatsvond, beloofde staatssecretaris Boutmans een half miljard extra voor de uitvoering van het Arusha-vredesakkoord en voor de wederopbouw van Burundi. Volgens een bericht in De Standaard van 12 december 2000 wil België hulp geven aan Justitie, meer bepaald voor de informatisering van de hoven van beroep, de uitgave van wetboeken, populaire publicaties over mensenrechten en opleiding van advocaten en magistraten via Advocaten zonder Grenzen. Andere sectoren waar België steun aan verleent zijn gezondheid, onderwijs, landbouw en samenlevingsopbouw. Vrouwen moeten daarbij meer aandacht krijgen. Tot hier een samenvatting van wat in de pers is verschenen.
Van de staatssecretaris had ik graag vernomen waaruit de toegezegde hulp precies bestaat. Wat is het aandeel van de humanitaire hulp, de structurele hulp en de budgethulp? Over welke bedragen gaat het? Hoe wordt het krediet van een half miljard opgedeeld? Over welke termijnen? Wordt dit bedrag alleen uitgetrokken voor het begrotingsjaar 2001? Wat zat er reeds in de pipeline en wat is nieuw naar aanleiding van de donorconferentie? Zijn aan deze hulp voorwaarden gekoppeld?
Vergeten we niet dat het gaat om landen waar geen vrede bestaat. Koppelt België zijn hulp aan het installeren van een overgangsregering? Welke eisen stelt de Belgische regering inzake democratisering? Wat met de democratische samenstelling van het Burundese leger? Dit laatste betreft een gevoelig aspect in de opbouw van de vrede en van de democratie.
Heeft de staatssecretaris serieuze indicaties dat ook de Burundese regering en het Burundese leger vooruitgang maken inzake democratisering en mensenrechten? Ik veronderstel dat hij terzake geen echte garanties heeft. Gaat hij echter voort op serieuze aanwijzingen?
Wat met de ontmanteling van de hergroeperingskampen waar meer dan honderdduizend Burundezen in ellendige omstandigheden zijn opgesloten? Dit is een van de elementen waarover men zich kan afvragen of met zo'n regime kan worden samengewerkt.
Via welke kanalen en organisaties zal België hulp verstrekken? Hoe zal dat concreet gaan? Welke houding nemen de EU-partners aan? Is deze unaniem? Zo niet, waar zitten, in grote lijnen, de verschillen? Verschilt ons beleid op dit terrein van dat van andere Europese landen?
De heer Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. - Het meest beloftevolle van de conferentie in Parijs was de grote vredeswil zowel van de kant van de Burundese delegatie, die door president Buyoya zelf werd geleid, maar waarin ook alle bij het vredesproces betrokken partijen vertegenwoordigd waren, als van de kant van president Mandela die op zijn bekende, buitengewoon dynamische en overtuigende manier de vergaderingen heeft geleid en tot solidariteit heeft opgeroepen, en van de internationale gemeenschap, die de belangrijke stap naar vrede in Burundi ook met concrete engagementen wil ondersteunen. Het was een donorconferentie waarop natuurlijk geen concrete en volledig uitgewerkte programma's op tafel zijn gelegd, maar wel het engagement werd genomen om in de komende maanden en jaren de Burundese bevolking het signaal te geven dat vrede loont. Dat moet de bevolking en vaak ook de strijdende partijen duidelijk worden gemaakt. Wie tracht een einde te maken aan een oorlogssituatie, mag ook verwachten dat de internationale gemeenschap daar constructief op inspeelt. In die geest moeten we deze conferentie bekijken.
Weten we zeker dat dit zal slagen? Nee. De ondertekenaars van het vredesakkoord hebben uiteraard een zeer ingewikkeld en in de tijd gefaseerd akkoord uitgewerkt dat allerlei mechanismen creëert en dat op vele momenten kan mislopen als de wil tot uitvoering er niet meer zou zijn. Onze hulp is niet voorwaardelijk, maar de internationale gemeenschap kwam wel tot de consensus de hulp te laten samengaan met de naleving van het akkoord door de partijen. Vanzelfsprekend zal het concretiseren van de hulp gebonden zijn aan of inspelen op de mate waarin duidelijk wordt dat in leger en parlement aan de naleving en uitvoering van het akkoord wordt gewerkt. Ook voor ons zal dit de basis vormen voor het nakomen van onze engagementen. De concretisering daarvan hangt samen met de uitvoering van het akkoord. We zijn als het ware danspartners die op dezelfde muziek moeten dansen.
Een spreiding in de tijd gaat samen met de spreiding in de tijd van de uitvoering van het akkoord. Een ander aspect is dat een aantal strijdende partijen niet bij het akkoord betrokken zijn. Op grond daarvan kon de internationale gemeenschap zeggen dat ze niets zou doen zolang er geen garantie is op duurzame vrede. Dat heeft ze evenwel niet gedaan, want dat zou een stimulans geweest zijn om de gevechten voort te zetten. We hebben nogmaals een uitdrukkelijk appel gedaan aan degenen, onder meer de FDD, die de strijdbijl nog niet begraven hebben en hebben daarbij ook gewezen op de inbedding van het conflict in een hele regio, want het is geen geheim dat de FDD vooral vanuit Congo opereeren. In die zin is het belangrijk dat er recent nog gesprekken hebben plaatsgehad tussen president Buyoya, de leider van de FDD en president Kabila.
Het is heel belangrijk een positieve impuls te geven. Vroeger hebben we aan de Burundese overheid al een aantal eisen gesteld in verband met het opdoeken van de concentratiekampen. In Bujumbura zijn vrijwel alle kampen ontmanteld, het gaat om ongeveer 250.000 personen, maar in andere delen van het land blijft het aantal ontheemden die in kampen leven, zorgwekkend. En ook die kampen moeten verdwijnen.
Ik heb ongeveer 1 miljard frank hulp toegezegd. Het gaat om 200 miljoen humanitaire hulp en hulp voor de reïntegratie van ontheemden. Daarnaast is er 120 miljoen voor het vrijgeven van kredieten eerder vastgelegd bij de Wereldbank en 80 miljoen die opgeschort waren, maar nu gedeblokkeerd zijn bij de Banque nationale pour le développement économique in Burundi. Er zijn voor 200 miljoen nieuwe initiatieven van sociaal economische aard, voor onder meer de uitbouw van kleine infrastructuur zoals huisvesting met een zeer arbeidsintensief karakter. De details moeten nog met de Burundese overheid worden afgesproken. Daarnaast is er een concreet engagement van 500 miljoen voor nieuwe initiatieven, bilateraal met de Burundese overheid vast te stellen en zoals altijd rekening houdend met de prioriteiten die het land zelf bepaalt. Daarbij denken we aan volksgezondheid, landbouw, justitie en vredesopbouw. We zijn reeds begonnen met de uitvoering van programma's waarover eigenlijk al afspraken bestonden, onder meer ondersteuning van de justitie met de informatisering van de parket- en rechtbankdossiers.
Het gaat aan de ene kant om de toezegging van financiële middelen, maar aan de andere kant ook om wat er op het terrein zelf wordt gerealiseerd. Daarom was het belangrijk dat we konden zeggen dat we met beide programma's al gestart waren.
Deze nieuwe programma's zullen we met de Burundese overheid, die binnenkort ook een overgangsregering zou moeten worden, bespreken en zo snel mogelijk - mede afhankelijk ook van de snelheid van onze partner - uitvoeren. Er is dus geen precies planning afgesproken, maar wel een engagement genomen voor bepaalde programma's en bedragen.
Mevrouw Sabine de Bethune (CVP). - Ik heb uw antwoord over de termijn niet goed begrepen. Er is dus geen tijdschema vastgelegd.
De heer Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. - Nog niet. We zeggen een half miljard bilaterale hulp toe, maar daarover moeten met de Burundese overheid nog afspraken worden gemaakt. Wij zijn bereid dat bedrag op korte termijn vrij te maken, maar in de uitvoering van onze plannen is de gelijktijdigheid met de vordering van het vredesproces ook essentieel. Het gaat uiteraard niet om een eenmalige overschrijving van een half miljard waarmee "een" Burundese overheid in om het even welke omstandigheden kan doen wat ze wil.
Mevrouw Sabine de Bethune (CVP). - Welke monitoring plant u? Ik begrijp uw logica en u hebt gelijk dat u de samenwerking koppelt aan de uitvoering van het akkoord dat tot vrede en democratie moet leiden, maar hoe zult u dat opvolgen?
De heer Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. - Voor de arbeidsintensieve projecten wordt een bestaand fonds opnieuw aangevuld. België en Burundi beheren dat fonds samen en beslissen keer per keer hoeveel er voor concrete projecten - infrastructuur, huisvesting, lokale werkgelegenheid - in schijven wordt vrijgemaakt. Voor de bilaterale programma's, bijvoorbeeld voor justitiële samenwerking, is dat afhankelijk van de juiste inhoud van de programma's. De akkoorden daarover moeten nog worden gesloten, naar ik hoop op relatief korte termijn, en zullen een specifieke timing bevatten.
Mevrouw Sabine de Bethune (CVP). - Hoe zult u oordelen over de uitvoering van het vredesplan? Er leven toch nog meer dan honderdduizend mensen in hergroeperingskampen. Worden die kampen wel afgebouwd? Daar heb ik geen zicht op. Hoe gaat u dergelijke dingen "meten" om vast te stellen dat er constructief wordt gewerkt en we dus kunnen doorgaan met de hulp?
De heer Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. - Op de gewone manier, met de gebruikelijke instrumenten en met de vereiste omzichtigheid. We staan daarin ook niet alleen. Daarom was de internationale gemeenschap hierin ook zo belangrijk. Het is me wel opgevallen dat na de internationale organisaties en president Mandela België op de donorconferentie het eerst het woord kreeg. Dat mag ik toch wel interpreteren als belangstelling voor ons standpunt.
We zullen vrij snel merken of er al dan niet een overgangsregering tot stand komt, of er al dan niet parlementaire procedures worden afgesproken - hoe deze moeten worden afgesproken staat vrij gedetailleerd in het akkoord, de concrete uitwerking van de procedures niet - of het leger al dan niet hervormd wordt, of de kampen al dan niet worden afgebouwd... Dat zijn zeer duidelijke parameters. Dat de internationale gemeenschap opnieuw op het terrein aanwezig hoopt te zijn, is natuurlijk ook belangrijk, zowel voor de monitoring, als voor de perceptie van de Burundese bevolking.
Mevrouw Sabine de Bethune (CVP). - Namens de Belgische regering hebt u op de donorconferentie ongeveer een miljard toegezegd. Hoeveel hebben de andere donoren toegezegd?
De heer Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. - Ik heb de cijfers niet bij me maar ik meen me te herinneren dat het om een bedrag van 25 miljard gaat.
Mevrouw Sabine de Bethune (CVP). - Zal de minister in het raam van het Europees voorzitterschap een specifiek initiatief nemen inzake samenwerking met Burundi?
De heer Eddy Boutmans, staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. - Het aspect conflict zal zeker ter sprake komen. Of Burundi in het bijzonder een aandachtspunt zal worden, zal afhangen van de actualiteit. Wij volgen het in ieder geval van nabij.
-L'incident est clos.
M. le président. - L'ordre du jour de la présente séance est ainsi épuisé.
La prochaine séance aura lieu le jeudi 18 janvier 2001 à 15 h 00.
(La séance est levée à 18 h 35.)