2-69 | 2-69 |
M. le président. - L'ordre du jour appelle la nomination du Bureau définitif.
Je vous rappelle que, conformément à l'article 8 de notre Règlement, le Sénat procède, par des élections distinctes, à la nomination :
1. d'un président ;
2. d'un premier vice-président ;
3. d'un deuxième vice-président ;
4. d'un troisième vice-président ;
5. de trois questeurs.
La nomination des questeurs est faite par scrutin de liste.
Suivant les dispositions de l'article 9, le président n'est proclamé élu que s'il obtient la majorité absolue des suffrages des membres présents.
Selon ce même article, ces nominations se font dans le cadre de la représentation proportionnelle des groupes politiques, définie à l'article 84, conformément à l'article 82.
Il va être procédé à l'élection du président.
M. Philippe Mahoux (PS). - Je propose la candidature de notre collègue Armand De Decker. (Assentiment)
M. le président. - Je proclame donc élu président du Sénat M. De Decker.
(M. Armand De Decker, président, prend place au fauteuil présidentiel.)
M. le président. - Je vous adresserai quelques mots dans quelques instants mais nous devons d'abord procéder à l'installation du Bureau. J'ai reçu un courrier de M. Vandenberghe.
En sa qualité de président du groupe CVP, M. Vandenberghe me communique que son groupe compte actuellement neuf membres. Il va de soi que ce fait est susceptible d'avoir une influence sur la répartition des différents mandats au Sénat.
Cette déclaration peut avoir des conséquences sur les représentations proportionnelles et pourrait donc en avoir sur la composition du Bureau et des commissions. En ce qui concerne la représentation proportionnelle en commission, le Bureau sortant a décidé de ne pas trancher la question, de réfléchir et de proposer au Sénat une décision dans quinze jours.
Nous procédons maintenant à l'élection du premier vice-président.
M. Philippe Mahoux (PS). - Tenant compte de ce que vous venez de dire concernant une modification de la représentation proportionnelle dans les organes internes du Sénat, qui a été effectivement discutée, et de l'éventuel changement de la composition des commissions, je propose néanmoins par exception que le Bureau du Sénat soit reconduit dans sa composition actuelle.
De heer Hugo Vandenberghe (CVP). - Wij steunen vanzelfsprekend het voorstel dat het Bureau, zoals het was samengesteld na de verkiezingen, opnieuw wordt benoemd en meer bepaald dat de CVP de eerste ondervoorzitter levert. Het Bureau heeft dan wel vergaderd, maar de definitieve beslissing valt uiteraard in de plenaire vergadering.
Tijdens de vergadering van het Bureau hebben we met ontsteltenis kennisgenomen van de eis van de PS om de mandaten van de CVP in alle commissies van drie tot twee terug te brengen, zodat de PS drie mandaten kan krijgen, terwijl de CVP bij de verkiezingen 913.000 stemmen behaalde en de Franstalige socialisten 597.000, een verschil van een kleine 400.000. Indien men de Senaat elke realiteitszin wil ontnemen - en zoals u weet heeft Jean-Luc Dehaene daarover treffende zaken gezegd - dan moet men precies voortgaan op de weg die men tijdens de bespreking van de programmawet is ingeslagen. Ik heb toen meermaals gewezen op schendingen van de Grondwet. Collega Van Quickenborne heeft mij daarbij terecht gesteund en ik weet dat er bij het Arbitragehof klachten zijn ingediend. Wanneer de CVP echter de toepassing van de Grondwet, de wet en het reglement vraagt, bestaat de nieuwe cultuur van onze bezinningskamer erin de Grondwet, de wet en het reglement niet langer van toepassing te verklaren, omdat de CVP tot de oppositie behoort.
Het reglement is nochtans klaar en duidelijk, mijnheer de voorzitter, en gisteren hebt u me trouwens toegezegd het standpunt van de CVP te zullen verdedigen. Ik heb u dan ook geloofd. In 1994 hebben we een wijziging van het reglement goedgekeurd en nu bepaalt het duidelijk dat wanneer één lid van fractie verandert, dit geen invloed heeft op de samenstelling van de commissies. Tijdens de voorbereidende werkzaamheden werd de nieuwe tekst destijds unaniem op deze manier geïnterpreteerd. Nu stellen we vast dat de meerderheid de wet anders interpreteert en mevrouw de Bethune en ikzelf hebben daarop dan ook de vergadering van het Bureau verlaten.
Mijnheer de voorzitter, ik doe een beroep op u persoonlijk en verwijs naar eminente personen als Lacordaire: de wet is er om de minderheid te beschermen, "pour protéger le plus faible". Als u denkt dat de meerderheid hier systematisch kan beslissen op welke voorwaarden en in welke vorm de CVP oppositie zal voeren, dan vergist u zich. De CVP-fractie heeft het afgelopen jaar, zoals het onze partij past, altijd een constructieve oppositie gevoerd. We hebben in verschillende commissies inhoudelijke argumenten aangebracht die volgens mij de kwaliteit van onze werkzaamheden in de Senaat hebben verbeterd. We hebben in het verleden altijd de Senaat als bezinningskamer, als tweede kamer met een eigen inbreng verdedigd. Als de nieuwe politieke cultuur erin bestaat een partij die 400.000 stemmen minder haalt dan de CVP meer mandaten te geven dan de CVP zelf dan weet u dat dit voor onze fractie een oorlogsverklaring is.
M. le président. - Je prends acte de votre déclaration, M. Vandenberghe. C'est pourquoi j'ai proposé, au cours de la réunion du Bureau de ce matin, de reporter de deux semaines la décision sur la répartition des mandats. Chacun aura ainsi le temps de réfléchir à la question.
Mevrouw Jeannine Leduc (VLD). - Collega Vandenberghe had het in zijn pleidooi over een senator die van fractie verandert. Dat is hier echter niet het geval, aangezien de heer Moreels zich niet bij een andere fractie heeft aangesloten.
Inzake de discussie over de samenstelling van het Bureau, die we naar mijn mening nu moeten voeren, benadruk ik dat in het verleden de bureauleden steeds zijn aangeduid volgens de grootte van de verschillende fracties. De grootste fractie levert de eerste ondervoorzitter, de op een na grootste de tweede, enzovoorts. Dit gebeurde steeds los van de verkiezing van de voorzitter.
Na de verkiezingen van vorig jaar mocht de VLD-fractie daardoor de eerste ondervoorzitter opeisen. Wij vonden het echter beter dat deze functie naar de oppositie ging en meer in het bijzonder naar een Nederlandstalig senator aangezien uzelf behoort tot de Franstalige groep. Omdat we bovendien rekening wilden houden met de man-vrouwverhouding, vonden we dat de eerste ondervoorzitter een vrouw moest zijn. Het woord dat wij vorig jaar ter zake hebben gegeven zullen we vandaag gestand houden.
M. Philippe Monfils (PRL-FDF-MCC). - Je souhaite, moi aussi, que chacun suive le président dans sa sage position et que le bureau puisse sereinement discuter de ce problème. Toutefois, je ne puis laisser passer les assertions de M. Vandenberghe qui semble considérer que, sitôt que le CVP a un problème, cela met en cause la crédibilité du Sénat. Soyons sérieux. Il s'agit ici d'un simple problème de règlement. Or, le texte du règlement est clair : lorsque la composition des groupes politiques subit des modifications qui influencent la représentation proportionnelle, le bureau propose, s'il y a lieu, une nouvelle répartition des mandats. Il est vrai que l'interprétation des mots « s'il y a lieu » permet la discussion. On fait référence aux travaux préparatoires de 1994, oubliant que ces travaux étaient relatifs à un Sénat constitué de quelque 180 membres et que, de plus, aucun de ces sénateurs ne fait encore partie de l'assemblée aujourd'hui.
Ces éléments doivent être pris en compte. Je veux bien remonter à 1830 pour savoir comment doivent se dérouler les débats dans le Sénat nouvelle manière, mais cela me paraît fort de café.
En outre, le calcul arithmétique existe en politique. Dans certains cas, à une voix près, on bénéficie d'avantages ou on subit des inconvénients. Par exemple, si l'opposition compte moins de quinze membres, elle ne peut plus évoquer. C'est ainsi. Il faut se tenir au règlement. Si vous n'aimez pas l'arithmétique, si vous ne supportez pas les défaites, alors, ne faites pas de politique, cher collègue.
En attendant, nous devons réfléchir. Ce débat est de pure procédure et ne remet en rien en cause ni la crédibilité du Sénat, ni le caractère démocratique de sa représentation et encore moins le sort réservé à l'opposition.
J'ai été, monsieur Vandenberghe, pendant un certain nombre d'années dans l'opposition. Croyez-moi : jamais nous ne vous ferons souffrir ce que nous avons subi de votre part.
De heer Frans Lozie (AGALEV). - De Agalev-fractie schaart zich achter het voorstel van de heer Mahoux om het vorige bureau te behouden, ook al kan de wijziging van de samenstelling van een fractie theoretisch ook gevolgen hebben voor de samenstelling van dat bureau. Hoewel onze fractie daar niet vertegenwoordigd is, zijn wij immers van mening dat het huidige bureau een vrij wijze en evenwichtige samenstelling kent. Hetzelfde vinden we trouwens van de quaestuur.
We vinden het ook een wijze beslissing om de discussie over de proportionaliteit wat uit te stellen en daar over een veertiental dagen in een ruimere context een debat over te houden. Wij wensen daar op dit ogenblik geen standpunt over in te nemen.
Mme Magdeleine Willame-Boonen (PSC). - Je voudrais soutenir la proposition de M. Mahoux de reconduire le Bureau. Je souhaite aussi que le bureau réfléchisse en toute sérénité sans se livrer à des règlements de comptes politiques. Je souligne la différence entre la sérénité affichée par le président du Sénat et l'attitude du chef de groupe PRL qui affirme vouloir rester serein mais laisse sous-entendre que certaines lois pourraient être caduques du fait que ceux qui les ont votées sont « morts ». C'est un raisonnement assez particulier.
De heer Wim Verreycken (VL. BLOK). - Ook ik steun het voorstel om het uittredend Bureau opnieuw te benoemen, ook al zou de evenredigheidsregel, die met zoveel nadruk wordt verdedigd, het Vlaams Blok eigenlijk een quaestor moeten opleveren. Bij de samenstelling van het vorige Bureau werd deze regel echter opzijgeschoven om ons een derde ondervoorzitter te geven en ons zo weg te houden van de boekhouding van de Senaat. Misschien zijn er dus wel dingen die wij, rebellen, niet mogen weten. Ondanks deze bedenkingen ga ik echter akkoord met het voorstel om het vorige Bureau opnieuw te benoemen. Ik betreur de wijze waarop de fractieleider van de CVP tijdens de vergadering van het Bureau werd behandeld en de wijze waarop de bedoeling van de reglementgever terzijde wordt geschoven. Die bedoeling is immers duidelijk: de samenstelling van de commissies wordt inderdaad niet gewijzigd, tenzij een fractie implodeert en de facto ophoudt te bestaan. Indien één lid van fractie verandert, wordt de samenstelling van alle commissies niet gewijzigd. Dat zou ook voor de continuïteit van de commissiewerkzaamheden niet goed zijn.
Voor de samenstelling van de commissies ga ik dus akkoord met het voorstel van de heer Vandenberghe, voor de herbenoeming van het Bureau ga ik akkoord met het voorstel van de heer Mahoux.
De heer Louis Tobback (SP). - Ten persoonlijke titel pleit ik voor het behoud van de huidige evenwichtige samenstelling van het bureau.
Ensuite, avant que Mme Willame pense qu'elle se trouve en présence d'un revenant, je voudrais dire que je me souviens parfaitement de la discussion de 1994.
De discussie ging toen inderdaad over de vraag of de overstap van een aantal senatoren naar een andere fractie, waarmee we in de loop van de vorige zittingsperiode werden geconfronteerd, gevolgen kan hebben voor de samenstelling van de commissies. Iedereen was het erover eens dat dit wel het geval moest zijn ingeval de overstap duidelijk politiek gemotiveerd is, maar ook dat we moesten verhinderen dat een senator die om strikt persoonlijke redenen van fractie verandert, chantage kan uitoefenen op de fractie die hij verlaat.
Daarmee reik ik natuurlijk geen oplossing aan voor het probleem waarmee u nu geconfronteerd wordt. Dat is ook mijn rol niet. Mijn fractie zal later haar standpunt hierin bepalen. Ik wil alleen in herinnering brengen waar de discussie toen om draaide.
Mme Marie Nagy (ECOLO). - Je crois que la séance plénière n'est pas le lieu d'une discussion sur les modalités d'application du règlement du Sénat. Les motifs invoqués par M. Moreels pour quitter son groupe doivent certes être entendus. Le règlement prévoit d'ailleurs que le bureau peut examiner la situation avant de prendre une décision.
Nous devons prendre le temps de réfléchir et de relire les travaux préparatoires. Si une majorité se dégage, nous pourrions même changer le règlement. Mais ce n'est pas en séance plénière que nous réussirons à atteindre cet objectif.
En attendant, je pense qu'il faut reconduire le bureau et permettre ainsi à notre collègue De Béthune de poursuivre son mandat de première vice-présidente qu'elle remplit excellemment. En outre, il est important que ce poste soit occupé par un membre de l'opposition, qui plus est par une femme faisant partie d'un autre rôle linguistique que celui du président. L'opposition devrait considérer cette proposition comme positive.
De heer Hugo Vandenberghe (CVP). - Ik ben het helemaal eens met de verstandige opmerkingen van de leider van de Ecolo-fractie. Tegelijk dank ik ook de heer Dubié omdat hij op de vergadering van het Bureau het CVP-standpunt heeft ondersteund.
In de hoop daarmee deze discussie te kunnen afsluiten, wijs ik er nog op dat de Senaat bij uitstek een federale Kamer van de gemeenschappen en gewesten is en dat precies daarom het communautaire evenwicht essentieel is. Naar aanleiding van een individuele beslissing van één senator de aanwezigheid van de Vlamingen in de commissies verzwakken ten voordele van de Franstaligen geeft de beslissing van de heer Moreels een veel grotere draagwijdte dan ze heeft. Er bestaat vandaag een communautair evenwicht, de Franstaligen hebben allerlei constitutionele beschermingen van de minderheden en er is gezorgd voor een evenwicht in het kiessysteem, waardoor de Franstalige kiezers in de Senaat trouwens feitelijk oververtegenwoordigd zijn. Ik contesteer deze regels niet, maar als we naar aanleiding van de beslissing van de heer Moreels de PS-fractie, die 400.000 stemmen minder haalde dan die van de CVP, in de commissies een grotere vertegenwoordiging zouden geven dan de CVP-fractie, dan zou de samenstelling van die commissies niets meer te maken hebben met het algemeen stemrecht.
M. Philippe Mahoux (PS). - Je voudrais apporter une précision. Le règlement prévoit que tous les sénateurs peuvent être présents et actifs dans les commissions, ce qui est tout à fait souhaitable. L'argument qui consiste à dire que des sénateurs seraient exclus des commissions, ne tient donc pas la route. Je crois d'ailleurs que vous souhaitez, monsieur le président, que davantage de sénateurs soient présents.
Quand on évoque la représentation parlementaire en fonction exclusive d'un collège électoral, on fait fi de ce qui constitue le fondement du Sénat, à savoir que les représentations sont fonction du caractère fédéral de notre pays. Je compte dans mon groupe - et j'en suis honoré - un représentant des Belges de langue allemande. Si l'on devait suivre l'argumentation du président du groupe CVP selon laquelle chaque groupe linguistique doit être représenté exclusivement en fonction de son nombre, l'essence et le fonctionnement du Sénat et, de manière plus générale, de notre État fédéral seraient grandement mis en péril.
Enfin, le Sénat dispose d'un règlement. Un de ses articles est clair. Il prévoit la possibilité de modifier la composition des commissions, en cas de modification des groupes politiques. Si le droit était une science exacte, comme vous semblez le dire, monsieur Vandenberghe, des métiers disparaîtraient peut-être de la carte, notamment les avocats qui interprètent le droit. Vous en êtes un bel exemple. Par ailleurs, le débat politique perdrait toute son acuité et parfois tout son intérêt.
Je répète donc ma proposition. Puisque le groupe CVP est constitué de neuf membres, ce qui entraîne une modification proportionnelle au sein du Bureau et des commissions du Sénat, et puisque vous avez suggéré que le Bureau fasse, dans les quinze jours, une proposition concernant une modification de la représentation proportionnelle au sein des commissions, je propose par exception la reconduction du Bureau.
De heer Patrik Vankrunkelsven (VU-ID). - Ik sluit me aan bij de vraag van de CVP-fractie om haar vertegenwoordiging in de commissies niet te wijzigen.
Voorts wil ik ook de aandacht vestigen op een onlogisch element in de huidige regeling: een fractie kan wel kleiner worden en daardoor, volgens sommigen, leden in de commissies verliezen, maar een fractie kan nooit groter worden. Indien dat wel kon en indien, wat ik niet wens, de heer Moreels naar de VU-fractie zou overstappen, dan zou daarmee het probleem van de ondervertegenwoordiging van de Vlamingen in de commissies opgelost zijn.
Ik pleit hier niet voor een wijziging van het reglement, ik wijs enkel op het onlogische in de redenering van zij die wel vragen dat een verkleinde fractie ook een kleinere vertegenwoordiging in de commissie moet krijgen, waardoor de vertegenwoordiging van een grote groep Vlamingen in het gedrang zou komen, terwijl het reglement nergens voorziet dat een fractie kan aangroeien. Wie consequent wil zijn in de ene richting, moet dat ook zijn in de andere.
Terzijde wijs ik erop, ter attentie van de collega's die hier met allerlei cijfers goochelen, dat de VU-ID-fractie, die toch 300.000 stemmen behaalde, noch in het Bureau noch in de commissies vertegenwoordigd is. Misschien moeten we daar in een nabije toekomst ook eens een discussie over houden.
M. Philippe Mahoux (PS). - En réalité, notre règlement interdit à un sénateur qui décide volontairement, pour les raisons politiques qui ont été exposées, de quitter un groupe politique d'adhérer à un autre groupe au cours de la même législature. Le fait que le groupe CVP soit maintenant constitué de neuf membres modifie la représentation proportionnelle de l'ensemble des groupes. Nous avons donc demandé une application au sujet de cette représentation proportionnelle, les groupes ayant pris une importance différente.
M. le président. - Je crois que chacun a pu s'exprimer. Les choses ont été clarifiées. Je répète que le Bureau fera une proposition au Sénat dans quinze jours.
Comme il n'y a pas d'opposition, je proclame donc élus première vice-présidente Mme de Bethune, deuxième vice-président M. Happart, troisième vice-président M. Van Hauthem, questeurs MM. Moens, Devolder et Dubié.
Le Bureau définitif est ainsi constitué. (Applaudissements)