1-117 | 1-117 |
Sénat de Belgique |
Belgische Senaat |
Annales parlementaires |
Parlementaire handelingen |
SÉANCES DU JEUDI 12 JUIN 1997 |
VERGADERINGEN VAN DONDERDAG 12 JUNI 1997 |
De voorzitter . Aan de orde is de mondelinge vraag van de heer Bourgeois aan de minister van Landsverdediging.
Vice-eerste minister Van Rompuy antwoordt namens zijn collega.
Het woord is aan de heer Bourgeois.
De heer Bourgeois (CVP). Mijnheer de voorzitter, volgens velen leek de toestand in Congo-Brazzaville, zeker in vergelijking met de andere Afrikaanse landen, vrij stabiel. Wij herinneren ons nog in welke omstandigheden de Belgische para's daar tot veertien dagen geleden hebben verbleven.
Nochtans was de spanning er al opgelopen sinds mei, toen de voormalige president én dictator Sassou naar zijn stamgebied was teruggekeerd, waar hij de leiding nam van zijn Cobramilities. Bovendien is de hoofdstad, na bloedige gevechten in het verleden, opgedeeld in etnisch gezuiverde zones waar allerlei gewapende milities de controle uitoefenen. De gewelduitbarsting van de voorbije dagen was voor kenners bijgevolg geen echte verrassing.
Nu blijkt dat de Belgische overheid tijdens de operatie Green Stream besloten heeft het leger van Congo-Brazzaville militaire hulp aan te bieden als dank voor de genoten gastvrijheid, wat enigszins te begrijpen valt. Het leveren van medicijnen aan lokale ziekenhuizen en de organisatie van oefeningen in valschermspringen voor Congolese para's zijn initiatieven die wij kunnen toejuichen. Het achterlaten van UNIMOG-vrachtwagens en vooral het vervoer van de door het Congolese leger aangekochte lichtgepantserde Zuid-Afrikaanse voertuigen door onze luchtmacht naar de hoofdstad, roepen evenwel in de huidige omstandigheden toch enige bedenkingen op. Er was op een bepaald ogenblik zelfs sprake van een zekere samenwerking tussen de beide legers.
Ik wil de minister hieromtrent volgende vragen stellen. Bestond er vóór de operatie Green Stream een militair samenwerkingsakkoord met Congo ? Zo neen, heeft de minister daartoe enig initiatief genomen of was deze militaire hulp eenmalig ? Zijn er nog leveringen van militair materieel aan het Congolese leger gepland ? Heeft de minister bij zijn beslissing om militaire hulp te bieden rekening gehouden met de weinig stabiele situatie in het land ?
De voorzitter . Het woord is aan vice-eerste minister Van Rompuy.
De heer Van Rompuy, vice-eerste minister en minister van Begroting. Mijnheer de Voorzitter, op 29 september 1992 hadden de Congolese autoriteiten de toenmalige Belgische minister van Landsverdediging reeds verzocht de mogelijkheden van een militaire samenwerking te bestuderen. Na de operatie Sunny Winger , waaraan substantiële steun werd gegeven door de Congolese autoriteiten, werd aan het departement opnieuw gevraagd een militaire samenwerking te overwegen. In november 1993 werd een ontwerp van protocolakkoord over beperkte bilaterale samenwerking via het department van Buitenlandse Zaken naar Brazzaville gestuurd.
Dit ontwerp werd echter nooit geconcretiseerd, niet alleen wegens de interne situatie in Congo, maar ook omdat de autoriteiten in Brazzaville er nooit op reageerden. Minister Ayayen erkende dit trouwens tijdens een ontmoeting met minister Poncelet op 5 april 1997. Hij zegde toen dat hij van plan was een initiatief te nemen om die samenwerking opnieuw op het getouw te zetten.
Wij zijn de Congolese autoriteiten erkentelijk voor de steun die zij meermaals verleenden. De Belgische regering besliste op 22 maart 1997 in de namiddag om de operatie Green Stream op te starten. De eerste manschappen vertrokken reeds op de avond van 23 maart vanuit Brussel. Het gros van het Belgisch detachement vertrok op 24 maart. Deze operatie was alleen maar mogelijk dank zij de samenwerking met de autoriteiten in Brazzaville. Iedereen erkende op dat ogenblik de onveilige situatie van de Belgen die zich in het toenmalige Zaïre bevonden. Wij wachten nu op een initiatief van Brazzaville, zoals overeengekomen met minister Ayayen.
Zoals de heer Bourgeois vermeldde in zijn vraag, liet het Belgisch detachement medicijnen achter voor het weeshuis van Brazzaville en voor de militaire hospitalen van Pointe-Noire en Brazzaville. Daarnaast werden ook vijftien Unimogs, waaronder twee ziekenwagens, achtergelaten voor de militaire autoriteiten. De restwaarde van dit materiaal ligt echter lager dan de kosten voor overbrenging naar België. Er zijn momenteel geen plannen om militair materiaal te leveren aan Congo-Brazzaville.
De heer Bourgeois erkende dat de toestand kort geleden nog vrij stabiel leek. Dit stemt alvast overeen met de evaluatie die gemaakt werd door de overheden van de vijf landen die troepen hebben gestuurd tijdens de crisis in Kinshasa. Ik denk zeker niet dat onze militaire hulp de destabiliteit nog verergerde. Er werden immers geen wapens of zuiver militaire uitrusting geleverd. Volgens minister Ayayen zijn de Congolese strijdmachten eerder geïnteresseerd in cursussen en training in België. Dit werd nadien ook bevestigd door onze liaison-officier bij de militaire autoriteiten in Brazzaville. Zo zouden zij onder andere geïnteresseerd zijn in een vijftiental plaatsen in de Koninklijke Militaire School en een tiental plaatsen in het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie. Het aanbieden van cursussen kan alleen maar bijdragen tot hernieuwde interne stabiliteit.
Wij blijven de overheid van Brazzaville dus dankbaar voor haar gastvrijheid. Niettemin zal de interne evolutie worden afgewacht vooraleer in samenspraak met Buitenlandse Zaken verdere samenwerking concreet wordt geëvalueerd.
De voorzitter. Het woord is van de heer Bourgeois voor een repliek.
De heer Bourgeois (CVP). Ik dank de vice-eerste minister voor zijn volledig antwoord, dat rekening hield met al mijn opmerkingen.
De voorzitter . Het incident is gesloten.
L'incident est clos.