Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-851

van Gaëtan Van Goidsenhoven (MR) d.d. 18 november 2020

aan de minister van Defensie

Defensie - Ruimtevaartaspecten - Inachtneming - Mogelijke evolutie - Franse leger - Veranderingen en ontwikkelingen - Benaming «Lucht- en ruimtemacht»

luchtmacht
Frankrijk
ruimtevaartindustrie
ruimtewapen
ruimtevaartbeleid
NAVO

Chronologie

18/11/2020Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 17/12/2020)
17/12/2020Antwoord

Vraag nr. 7-851 d.d. 18 november 2020 : (Vraag gesteld in het Frans)

De voorbije decennia en vooral de laatste jaren zien we een steeds groter aantal staten maar ook privébedrijven investeren in de ruimtevaartsector, die intussen gestaag is blijven groeien. Die stijging is rechtstreeks evenredig met het toenemend belang van alles wat met ruimtetechnologie te maken heeft, onder meer in het dagelijks leven van burgers, die zich daar zelf niet altijd van bewust zijn.

Economisch is de relevantie van de ruimtevaartsector inderdaad onmiskenbaar. Zo is 10 % van het Europese bruto binnenlands product (bbp) gebaseerd op ruimtevaarttechnologie. Aangezien de beslissingen die door de federale staat worden genomen een directe impact hebben op de financiële gezondheid van de Gewesten en ook van de Gemeenschappen (bevoegd voor de onderwijsinstellingen), is de ruimte dus een bij uitstek transversaal thema.

De ruimte is mogelijk ook een speelveld van confrontatie. Denken we maar aan de risico's van botsingen tussen satellieten en andere voorwerpen, die al dan niet in een baan rond de aarde draaien. Het gevaar bestaat ook dat conflicten op aarde uiteindelijk kilometers daarbuiten worden uitgevochten. Om nog maar te zwijgen over de wapens, of ze zich nu nog in een testfase bevinden of al klaar zijn voor gebruik, of ze van hieruit een doelwit op grote hoogte kunnen bereiken of vise versa, enz.

De ruimte is bijgevolg ook een bijzonder aandachtspunt vanuit het perspectief van nationale veiligheid en dat heeft de Franse Staat ertoe bewogen om zijn luchtmacht op 11 september 2020 te herdopen tot «armée de l'air et de l'espace».

Deze naamsverandering is niet louter cosmetisch, maar illustreert de wil van onze zuiderburen om in hun defensiebeleid ook het ruimtevaartaspect te laten meespelen en er bijvoorbeeld voor te zorgen dat deze «lucht- en ruimtemacht» over de nodige uitrusting en middelen kan beschikken.

Daarom wil ik u vragen hoe de eerder beschreven veranderingen en ontwikkelingen binnen het Franse leger moeten opgevat worden, vanuit België maar ook vanuit het standpunt van de Europese defensie.

Op welke manier wordt binnen Defensie in België rekening gehouden met het ruimtevaartaspect? Welke ontwikkelingen zijn er te verwachten?

Antwoord ontvangen op 17 december 2020 :

Naast het feit dat de ruimte sinds de Top van Londen in december 2019, door de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) als het vijfde operationele domein wordt beschouwd, is deze een essentiële «enabler» voor militaire operaties te land, ter zee, in de lucht en in cyberspace.

Defensie is sterk afhankelijk van deze ruimtevaartcapaciteiten of ruimtevaartdiensten voor de goede uitvoering van haar missies, zeker bij expeditionaire operaties en inlichtingenactiviteiten.

Meestal zijn satellietcommunicatie, navigatiesystemen, ruimtevaartintelligentie en aarde en ruimte meteorologie noodzakelijke diensten om onze training en operaties te kunnen uitvoeren.

Defensie zorgt dus voor het verkrijgen en garanderen van de toegang tot de ruimtevaartdiensten die nodig zijn om de planning, voorbereiding en uitvoering van operaties en inlichtingenactiviteiten met de nodige robuustheid en veerkracht te waarborgen en dit in het licht van de toenemende dreigingen.

Op dit complexe terrein werkt Defensie samen met andere federale departementen, internationale agentschappen en geallieerde ministeries van Defensie teneinde de doelstellingen te bereiken door middel van multinationale opportuniteiten en in overeenstemming met het ruimtevaartbeleid van de Europese Unie (EU) en de NAVO.

Deze capaciteitsontwikkeling vindt plaats in het kader van een geïntegreerde ontwikkeling binnen het Capability Team Joint Space binnen het stafdepartement Strategie van Defensie.

Defensie heeft echter nog geen holistische ruimtevaartdefensiestrategie, die geïntegreerd kan worden in een nationale ruimtevaartvisie of nationale veiligheidsstrategie.

Voorafgaand aan deze toekomstige strategie, eigen aan Defensie, zal de chef Defensie binnenkort een nieuwe beleidsfiche uitgeven, om tegemoet te kunnen komen aan de prioritaire operationele behoeften, met onze desbetreffende beperkte middelen.

Hoewel de ruimte in de laatste decennia tot het domein van de exclusieve suprematie van de grote mogendheden behoorde, is de situatie fundamenteel aan het veranderen.

Nieuwe technologieën hebben nieuwe spelers en nieuwe toepassingen met zich meegebracht die nieuwe risico’s en nieuwe bedreigingen impliceren.

De hernieuwde analyse van de ruimtevaartomgeving en de bedreigingen, risico’s en mogelijkheden ervan en de erkenning van het strategische karakter van de ruimtevaartcapaciteiten, maken het noodzakelijk om de bestaande veiligheidsstrategieën en militaire doctrines te herzien.

De onontbeerlijke verbetering van de beschermingscapaciteiten moet zo snel mogelijk uitgevoerd worden, terwijl de onontbeerlijke ontwikkeling van de normatieve en ontmoedigende context op internationaal niveau verder ondersteund wordt. Dit terwijl de capacitaire ontwikkeling aangepast wordt aan de nieuwe industriële en technologische context.

De progressieve ontwikkeling van onze capaciteiten moet het mogelijk maken om onze bilaterale en Europese samenwerking te versterken en om onze capaciteitsverplichtingen tegenover de NAVO na te komen. Deze ontwikkeling moet politiek, menselijk en financieel ondersteund worden en moet verankerd worden in het kader van de herziening van de strategische visie van Defensie, waarbij een belangrijke plaats moet worden toegewezen aan de Belgische institutionele, academische en industriële partners.