|
|
Extreemrechts en extreemlinks - Geweldsdreiging - Duitsland - Chatsites
extreem rechts
extreem links
Duitsland
virtuele gemeenschap
sociale media
Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse
| 9/11/2020 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 10/12/2020) |
| 16/12/2020 | Antwoord |
Herindiening van : schriftelijke vraag 7-384
Ik verwijs naar eerdere schriftelijke vragen nrs. 7-64 en 7-272 en uw eerdere antwoorden omtrent de gevaren van geweld vanwege extreem rechts en extreem links.
De Duitse politie heeft op twaalf plaatsen invallen gedaan bij verdachten die lid zouden zijn van de rechts-extremistische Aryan Circle Germany. Deze onlangs opgerichte groep zou plannen hebben om aanslagen te plegen op mensen met een buitenlandse achtergrond.
Het is het zoveelste bericht over zulke groepen in Duitsland. De minister van Binnenlandse Zaken noemde rechts-extremisme onlangs «de grootste bedreiging voor Duitsland».
Het aantal mensen dat door de Duitse inlichtingendiensten wordt beschouwd als rechts-extremistisch, stijgt snel. Waren het er in 2018 zo'n 24 000, een jaar later stond de teller op ruim 32 200. Een toename van 30 %; 12 000 rechts-extremisten worden als potentieel gevaarlijk gezien, 60 als onmiddellijk gevaarlijk.
Het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken kwam met veel nieuwe maatregelen. Zo moet het voor bekende extremisten moeilijker worden om aan een wapen(vergunning) te komen en moeten sociale mediaplatforms haatzaaiende berichten melden.
Wat het transversaal karakter betreft: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.
Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:
1) Hoe reageert u op de uitspraak van uw Duitse ambtgenoot die stelt dat momenteel rechts-extremisme de grootste bedreiging voor Duitsland uitmaakt? Deelt u dit standpunt wat ons land betreft? Zo neen, waarom niet? Zo ja, kan u dit toelichten?
2) Hoeveel extreem rechtse extremisten vandaag door het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse (OCAD) als potentieel gevaarlijk worden beschouwd? Kan u tevens meedelen hoeveel ervan momenteel als onmiddellijk gevaarlijk worden beschouwd? Zo neen, waarom niet? Zo ja, kan u deze cijfers duiden?
3) Bent u voorstander van een strengere controle wat betreft wapenvergunningen voor bekende extremisten zoals men vandaag in Duitsland overweegt of volstaat de huidige wapenwet?
4) Kan u meedelen of in ons land extreem rechts eveneens actief is op sites die buiten het gezichtsveld van de veiligheidsdiensten vallen zoals 4chan, 8chan en Reddit? Kan u meedelen hoe we hier beter op kunnen toezien?
5) Hebben de veiligheidsdiensten kennis van rechts-extremistische propaganda die via online streamingdiensten worden verspreid zoals Spotify (via podcasts)? Zo ja, hoe wordt hiertegen opgetreden en kan u dit concreet en cijfermatig toelichten? Zo neen, kan u toelichten gezien dit volgens de Nederlandse veiligheidsdiensten wel het geval is? Kan u meedelen of dit niet moet worden onderzocht?
6) Kan u meedelen of en zo ja hoeveel mensen werden voorgeleid wegens het online aanzetten tot haat en geweld alsook het rechtstreeks intimideren van burgers? Hoeveel klachten ontvangt u hieromtrent op jaarbasis? Hoeveel dossiers op jaarbasis worden voorgeleid?
7) Zijn de veiligheidsdiensten vertrouwd met het feit dat diverse extreem rechtse bewegingen hun online activiteiten hebben verplaatst van Facebook naar «Vkontakte» wat de Russische tegenhanger is van Facebook (bron: «Rechts extremisme in Nederland - een fenomeen in beweging», Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst – AIVD, 2019)? Geldt dit ook in ons land en wat kunnen we hiertegen doen? Kan u dit toelichten?
1) In Duitsland geven de inlichtingendiensten en de minister van Binnenlandse Zaken inderdaad reeds enkele jaren aan dat het rechts-extremisme de voornaamste dreiging is voor het land. Die vaststelling kan niet zomaar getransponeerd worden naar België.
Dat het rechts-extremisme ook in ons land in de lift zit, is echter duidelijk. Deze trend is al enkele jaren aan de gang.
De periode 2015-2016 met de aanslagen van Islamitische Staat (IS) en de zogenaamde vluchtelingencrisis lijken hiervan aan de basis te liggen.
Uit het jaarverslag van de Veiligheid van de Staat (VSSE) blijkt evenwel niet dat het rechts-extremisme in België de voornaamste dreiging zou zijn geworden zoals in Duitsland.
2) Er staan momenteel 67 potentieel gewelddadige extremisten (PGE) in de gemeenschappelijke gegevensbank (GGB); 19 van hen komen uit de rechts-extremische scene.
Een andere categorie uit de GGB die ook namen bevat van rechts-extremisten, is die van de haatpropagandisten. Daarin staan momenteel 81 individuen, waarvan er 29 een rechts-extremistisch cachet hebben.
Al deze individuen worden opgevolgd door de veiligheidsdiensten en door de lokale taskforces van het Plan R. Individuen die een onmiddellijk gevaar vormen, zullen uiteraard in eerste instantie gerechtelijk of via de inlichtingendiensten worden opgevolgd, met het oog op een tijdelijke disruptie.
Het Orgaan voor de coördinatie en de analyse van de dreiging (OCAD) heeft op dit ogenblik geen concrete aanduidingen die wijzen op een onmiddellijk gevaar van rechts-extremisten. Wel is er een latente dreiging vanuit rechts-extremistische hoek, die zich de laatste jaren herhaaldelijk heeft gemanifesteerd via aanslagen door lone actors, in diverse landen. Ons land bleef tot hier toe hiervan gespaard. Wel is het zo dat er de afgelopen jaren een toename merkbaar is van gerechtelijke interventies of opvolgingen in het kader van potentiële dreigingen uitgaande van rechts-extremisten in ons land.
3) De VSSE heeft, onder meer in haar laatste jaarverslag, gewezen op de tendens bij rechts-extremisten om zich te bewapenen. Soms illegaal, soms legaal. Leden van rechts-extremistische groeperingen worden soms aangemoedigd of roepen zelfs publiek op om zich aan te sluiten bij schietclubs en een wapenvergunning aan te vragen. Het circuleren van (legale) vuurwapens in rechts-extremistische kringen is een trend die de VSSE ernstige zorgen baart.
4) Rechts-extremisten in België zijn ook gedeeltelijk actief op platformen zoals 4chan of het inmiddels tot 8kun herdoopte 8chan. Uit alle beschikbare gegevens blijkt evenwel dat dit slechts gaat om een kleine minderheid in vergelijking met de rechts-extremisten die actief zijn op meer mainstream sociale media zoals Facebook, Instagram, Twitter, Telegram of Vkontakte.
5) Ook Belgische rechts-extremisten verspreiden hun boodschap in sommige gevallen via podcasts. Het is in het kader van de grondwettelijk verankerde vrijheid van meningsuiting niet altijd mogelijk om hier tegen op te treden, indien er geen strafbare feiten worden gepleegd.
6) Verschillende rechts-extremisten werden de jongste jaren in België veroordeeld voor het online aanzetten tot haat en geweld. De gegevensbank van het College van procureurs-generaal laat echter niet toe om de gewenste cijfergegevens te verstrekken. Het is momenteel niet mogelijk om zaken met een context van rechts of links extremisme te onderscheiden van andere zaken met betrekking tot discriminatie of bedreigingen.
7) Het is al enkele jaren een trend dat rechts-extremisten zich ook in België wenden tot meer «permissieve» sociale mediakanalen zoals Vkontakte of Telegram. Deze trend is nog versterkt sinds sociale media zoals Facebook en Twitter sinds 2019 harder optreden tegen rechts-extremistische haatboodschappen. In de loop van de jongste maanden treedt ook Vkontakte strenger op tegen strafbare rechts-extremistische content.