Schriftelijke vraag nr. 7-463

van Gaëtan Van Goidsenhoven (MR) d.d. 2 april 2020

aan de minister van Mobiliteit, belast met Belgocontrol en de Nationale Maatschappij der Belgische spoorwegen

Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) - Spoorwegperrons en -stations - Vervuiling door sigarettenpeuken - Maatregelen - Sancties voor onwellevend gedrag - Cijfers - Asbakken - Aanwezigheid op de perrons - Sensibiliseringscampagne

Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
spoorwegstation
veiligheid van gebouwen
nicotineverslaving

Chronologie

Vraag nr. 7-463 d.d. 2 april 2020 : (Vraag gesteld in het Frans)

Deze vraag gaat over het wegwerpen van sigarettenpeuken in treinstations en de verschillende gevolgen ervan voor zowel de gezondheid als het milieu.

Aangezien de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) onder federale bevoegdheid valt en preventieve gezondheidszorg een bevoegdheid van de deelstaten is, heeft deze vraag betrekking op een transversale materie.

Ondanks de aanwezigheid van speciale voorzieningen voor rokers in treinstations, zien we vaak reizigers die, vóór ze instappen, hun sigarettenpeuk op de sporen of zelfs op het perron gooien. Die betreurenswaardige gewoonte heeft jammer genoeg veel negatieve gevolgen voor zowel de gezondheid als voor het milieu, waarin de peuken terechtkomen.

Sigarettenpeuken zijn immers niet composteerbaar en, naargelang de samenstelling, duurt het twee tot vijftien jaar eer ze zijn afgebroken, en ze zijn dan nog niet volledig verdwenen. Sigarettenresten bestaan uit plastic (celluloseacetaat) en uit meer dan vierduizend chemische stoffen. Ze zijn dus uiterst toxisch voor het milieu.

In dat opzicht vormen peuken, of ze nu op trottoirs, perrons, of stranden worden weggegooid, voortdurend een rechtstreeks gevaar voor de gezondheid van de mens via de voedselketen, aangezien, wanneer sigarettenresten via de riolering in de oceaan terechtkomen, vissen dat afval voor voedsel aanzien.

De situatie is nog slechter als men bedenkt dat er in de wereld elke seconde 137 000 sigarettenpeuken op de grond worden gegooid. Dat is ongeveer gelijk aan twee derde van de jaarlijks geproduceerde sigaretten.

De slechte gewoonte van rokende pendelaars om zomaar hun sigarettenpeuken op de grond te werpen kan in spoorwegstations nog een sterkere negatieve impact hebben. Immers, als het regent, is er een aanzienlijk grotere kans dat die peuken in de riolering terechtkomen. Er moet dus bijzondere aandacht besteed worden aan stations in de aanpak van deze problematiek.

In dat verband kan het personeel van de NMBS sinds 27 april 2018 rokers die zich ongepast gedragen makkelijker sanctioneren. Ondanks die maatregelen worden perrons en sporen echter nog steeds als openluchtasbakken beschouwd door heel wat rokende reizigers.

Rekening houdend met die verschillende aspecten en met de risico's voor de gezondheid en het milieu, heb ik de volgende vragen:

1) Werden er bijzondere maatregelen genomen door de NMBS om het weggooien van peuken op de perrons en sporen in te perken? Zo ja, welke?

2) Beschikt u, voor de jaren 2018 en 2019, over precieze gegevens met betrekking tot de sancties voor onwellevend gedrag in de NMBS-infrastructuur? Werden er dankzij de wet van 27 april 2018 meer overtredingen vastgesteld?

3) Bestaat er een evaluatie van het gegeven dat niet op elk perron asbakken aanwezig zijn? Zijn er ook bijzondere argumenten die aantonen dat het ontbreken van asbakken ervoor zorgt dat er minder wordt gerookt op de perrons?

4) Beschikt u over precieze gegevens over het aantal sigarettenpeuken dat jaarlijks wordt opgeruimd in de spoorweginfrastructuur?

5) Worden er regelmatig sensibiliserings- of waarschuwingscampagnes gevoerd om slecht gedrag van de reizigers op de perrons te ontmoedigen?

6) Kan er aan gedacht worden dat de NMBS draagbare bakjes ter beschikking stelt waarin de rokende reizigers hun afval kunnen deponeren?

Antwoord ontvangen op 18 mei 2020 :

1) & 5) Er zijn inderdaad bijzondere maatregelen getroffen. In de negenenzeventig drukste stations van het land werden er namelijk asbakken gemonteerd op de vuilnisbakken voor selectieve afvalophaling.

De Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) zal binnenkort bijkomende asbakken plaatsen in andere stations.

In een asbak van 2,4 l kunnen min of meer 720 sigarettenpeuken.

Er was een communicatiecampagne over de beleefdheid met onder andere een aspect schoonhouden van de stations gepland in het voorjaar van 2020, maar door de Covid-19-crisis moest deze campagne worden uitgesteld tot na de afbouw van de inperkingsmaatregelen.

NMBS werkt nauw samen met de vereniging FOST-PLUS om de asbakken beter aan te duiden en zo de rokers ertoe aan te zetten er meer gebruik van te maken.

Daarnaast loopt er een uitgebreid beëdigingsproces voor de onderstationschefs, zodat ook zij overtredingen op de regels in verband met tabaksgebruik kunnen vaststellen.

2) Het aantal vaststellingen waarvoor er een procedure «administratieve boete» loopt, is als volgt:

Het is moeilijk te beoordelen of het aantal overtredingen met betrekking tot tabaksgebruik is toegenomen, omdat roken in zones waar dat niet toegelaten is, niet was voorzien was in de vorige wetgeving op de spoorwegpolitie. NMBS beschikt niet over precieze statistieken, aangezien deze inbreuk in de oude wet onder de bredere categorie «verontreiniging» viel.

3) Dit type wordt niet apart geëvalueerd, maar NMBS heeft vastgesteld dat in de stations die met asbakken zijn uitgerust, het aantal sigarettenpeuken in de sporen tussen twee opeenvolgende schoonmaakbeurten afneemt.

4) NMBS heeft geen gegevens over het aantal ingezamelde peuken.

6) NMBS gaat in eerste instantie de asbakken duidelijker aanduiden om de rokers ertoe aan te zetten er meer gebruik van te maken. Daarna zal ze een evaluatie maken om te bepalen of er nog andere maatregelen nodig zijn.