|
|
Drugs - Xylazine («tranq») - Gebruik in België - Gevaar - Slachtoffers - Cijfers en tendensen - Identificatie van nieuwe drugs - Preventieve maatregelen - Overleg met de lokale besturen en de Gemeenschappen
verdovend middel
gezondheidsbeleid
volksgezondheid
gevaarlijke stof
drugverslaving
gevaren voor de gezondheid
| 7/6/2023 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 6/7/2023) |
| 6/7/2023 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-2022
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-2023
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-2025
Het Witte Huis waarschuwt voor een nieuwe drug, die een verwoestende impact op de samenleving heeft. Het gaat om xylazine, een verdovingsmiddel voor vee, waar steeds meer Amerikanen verslaafd aan raken.
Het middel, dat ook bekendstaat als de «zombie drug» of «tranq» (afkorting van «tranquillizer»), is nóg verslavender dan andere middelen en bovendien dodelijker. Het aantal overdoses in de Verenigde Staten (VS) is sinds het begin van de coronapandemie verviervoudigd (cf. https://nos.nl/artikel/2471194-witte-huis-noemt-zombie-drug-ernstige-bedreiging-voor-de-volksgezondheid).
De stof wordt in de VS gehaald uit geneesmiddelvoorraden voor paardendierenartsen. Het wordt dan versneden met andere drugs zoals heroïne en fentanyl (cf. «The emerging of xylazine as a new drug of abuse and its health consequences among drug users in Puerto Ric», Journal of Urban Health, vol. 89, nr. 3, blz. 519-526).
Xylazine en fentanyl hebben een hoger risico op een dodelijke drugsvergiftiging. Omdat xylazine geen opioïde is, kan naloxon (Narcan) de effecten niet ongedaan maken. Desondanks raden deskundigen altijd aan om naloxon toe te dienen bij mogelijke drugvergiftiging. Mensen die drugsmengsels met xylazine injecteren, kunnen ook ernstige wonden ontwikkelen wat soms leidt tot necrose – het rotten van menselijk weefsel – wat in sommige gevallen amputatie onvermijdelijk maakt.
Volgens de Amerikaanse «Centers for Disease Control and Prevention» (CDC) stierven tussen augustus 2021 en augustus 2022 107 735 Amerikanen aan drugsvergiftigingen, waarbij in 66 % van de gevallen synthetische opioïden zoals fentanyl betrokken waren. Het Sinaloa-kartel en het Jalisco-kartel in Mexico, die chemicaliën gebruiken die grotendeels afkomstig zijn uit China, zijn verantwoordelijk voor het overgrote deel van de fentanyl die wordt verhandeld in de VS (cf. https://www.dea.gov/alert/dea-reports-widespread-threat-fentanyl-mixed-xylazine).
De eerste vermeldingen van xylazine als drug kwamen uit Puerto Rico waar reeds meer dan twintig jaar geleden het middel met andere drugs werd versneden. Dat gebeurde niet alleen vanwege de langere«high» maar ook omdat het goedkoper is. Een enkele spuit fentanyl kost gewoonlijk zo'n 10 dollar. Gemengd met xylazine is dat nog maar 5 dollar. Het maakt de drug bijzonder lucratief voor drugskartels.
Tegen een xylazine-overdosis is weinig te doen. Het medicijn naloxon, een neusspray die veel symptomen van drugsoverdoses stopt, werkt niet bij xylazine, vertelt een verpleger.«We zien dat mensen uit wanhoop heel veel naloxon toedienen. Maar eigenlijk moeten ze mond-op-mondbeademing geven. De verslaafden stikken omdat ze door de drug niet meer diep kunnen ademhalen».
Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan in de kadernota integrale veiligheid en het nationaal veiligheidsplan voor de periode 2022-2025, en werden besproken tijdens een interministeriële conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.
Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:
1) Zijn er gevallen van de drug Xylazine in België bekend? Zo ja, hoeveel en in welke provincies precies? Kan u eventueel meedelen of deze drug lokaal geproduceerd werd dan wel geïmporteerd werd uit andere landen?
2) Zijn er in België reeds slachtoffers gevallen of incidenten bekend die verband houden met het gebruik van Xylazine? Zo ja, hoeveel en welke maatregelen worden genomen om deze incidenten te onderzoeken en te voorkomen? Zo neen, zijn er gevallen bekend van deze drug op het Europese vasteland? Indien dit zo is, waar en hoeveel gevallen?
3) Welke informatie heeft de overheid over de verspreiding en beschikbaarheid van Xylazine op de Belgische of Europese illegale drugsmarkt en welke maatregelen worden genomen om het gebruik en de verspreiding ervan tegen te gaan? Kan u eventueel enkele voorbeelden hiervan aanhalen?
4) Heeft de overheid een protocol voor het testen en identificeren van nieuwe drugs zoals Xylazine en aanverwante drugs? Zo ja, is dit protocol voldoende effectief? Zijn er voldoende middelen beschikbaar voor de overheidsdiensten om de opkomst van nieuwe drugs te monitoren en te bestrijden, waaronder Xylazine?
5) Welke preventieve maatregelen worden genomen om de opkomst van nieuwe drugs zoals Xylazine te voorkomen? Hoe wordt er gehandeld om kwetsbare groepen zoals jongeren en verslaafden te beschermen tegen deze drugs?
6) Hoe worden de lokale autoriteiten en de Gemeenschappen betrokken bij de strijd tegen de verspreiding van Xylazine en andere nieuwe drugs en welke steun biedt de overheid hierbij? Aangezien naloxon niet helpt, bent u van mening dat op dit vlak bijkomende scholing in de toekomst nodig gaat zijn voor onder meer hulpverleners, indien deze drug grotere ingang vindt in België?
7) Is België van plan om samen te werken met andere landen, waaronder de Verenigde Staten, om de verspreiding van Xylazine en andere nieuwe drugs te bestrijden? Zo ja, wat zijn de concrete plannen hiervoor?
8) In de VS is de stof Xylazine vooral bekend als verdovingsmiddel voor vee. Hoe werkt de overheid hier samen met de farmaceutische industrie, dierenartsen en apothekers om ervoor te zorgen dat deze stof alleen op de juiste manier worden gebruikt?
Tot op heden zijn ons geen gevallen van de drug Xylazine bekend noch qua bezit, gebruik, handel, trafiek of productie. DJSOC (centrale directie van de Bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit) Centrex Drugs heeft geen kennis van slachtoffers of incidenten die verband houden met Xylazine.
Volgens gegevens van het European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) blijkt de problematiek rond Xylazine eerder beperkt te zijn binnen Europa en niet van die omvang te zijn zoals in de USA. Enkele Baltische staten en de Verenigde Koninkrijk (VK) hebben reeds incidenten gemeld. In 2022 meldde Estland twee overdosissen en drie inbeslagnames van kleine hoeveelheden. In 2022 bleek Letland melding te maken van een overdosis, doch bij een onderzoek naar injectienaalden die gebruikt werden, bleek in 25 van de 194 injectienaalden restanten van Xylazine te zijn aangetroffen (13 %). Voor zover gekend zou er dit jaar in het VK melding zijn van één overdosis.
Het EMCDDA plant een vergadering met de leden van het EWS («Early Warning System») met onder andere het BEWSD («Belgium Early Warning System on Drugs») om de problematiek van Xyalzine binnen Europa verder in beeld te brengen en te bekijken welke maatregelen zich zouden opdringen (onder andere informatie).
Het Nationaal Instituut voor criminalistiek en criminologie (NICC) en het labo van de douane beschikken over de middelen om Xyalzine te identificeren. Door de samenwerking met alle internationale partners (waaronder het EMCDDA) en het EWS is men in de mogelijkheid om nieuwe drugs te monitoren en de gepaste maatregelen te nemen. Bij ontdekking van nieuwe drugs in België wordt dit via het netwerk van het EWS verspreid over alle nationale EWS.
De parlementaire vragen 5) en 6) vallen niet onder mijn bevoegdheden, maar behoren tot die van de minister van Volksgezondheid.
In 2018 werd een netwerk opgericht met vertegenwoordigers van de federale politie, Sciensano, Federaal Agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (FAGG), douane, NICC en Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV). Elke twee maand is er een netwerkmeeting waarbij alle nieuwe trends besproken en opgevolgd worden. Afhankelijk van het gegeven wordt bekeken welke dienst best geplaatst is om de noodzakelijke initiatieven te nemen indien een bepaalde problematiek zou opduiken.
De federale politie en douane zijn tevens actief binnen het EMPACT OAP «NPS/Synthetic» (Europol), waarin tal van operationele actieplannen bestaan aangaande nieuwe drugs. Onder andere het EMCDDA en de vertegenwoordigers van de USA nemen deel aan dit platform. Periodiek overlegt de federale politie met de Amerikaanse collega’s (Drug Enforcement Administration – DEA) om nieuwe trends te bespreken en informatie uit te wisselen.
De laatste parlementaire vraag valt niet onder mijn bevoegdheden, maar behoort tot die van de minister van Volksgezondheid.