|
|
Spionage - Software Pegasus - Veiligheidsrisico’s - Hacking - Privacy - Cijfers en tendensen
telefoon- en briefgeheim
spionage
computerpiraterij
Israël
radiocommunicatie
computerprogramma
| 26/1/2023 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 2/3/2023) |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1870
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1871
De omstreden Israëlische spionagesoftware Pegasus is in het bezit van meer Europese lidstaten dan aanvankelijk gedacht. Het moederbedrijf NSO Group heeft bevestigd dat niet vijf, maar veertien Europese landen de software hebben aangeschaft en gebruikt. Om welke lidstaten het gaat is niet duidelijk, wel is bekend dat inmiddels twee van de lidstaten hun contract met het bedrijf hebben opgezegd.
De software is sinds juli 2021 omstreden, omdat toen bleek dat verschillende overheden, waaronder Hongarije, Pegasus hebben misbruikt. Door middel van de software werden oppositiepolitici, journalisten, activisten en advocaten bespioneerd (cf. https://www.europa-nu.nl/id/vlv5ml83wys2/nieuws/niet_vijf_maar_veertien_eu_landen_hebben?ctx=vh6ukzb3nnt0).
De software wordt voornamelijk verkocht aan landen en overheidsdiensten. Die gebruiken die om vanop afstand in te breken in gsm's en gebruik te maken van alle mogelijke beschikbare informatie, gaande van wachtwoorden over contacten tot locatiegegevens. Met de software kan je ook de microfoon en camera ongemerkt inschakelen en ongezien screenshots maken.
Pegasus is volgens de makers van NSO Group in principe bedoeld om «terreurorganisaties, drugkartels, mensenhandelaars, pedofiliekringen en andere criminele syndicaten» in kaart te brengen.
Uit onderzoek van een groep van ruim 80 journalisten – in ons land deden «Knack» en «Le Soir» mee – blijkt dat Pegasus ook misbruikt wordt door de klanten van NSO Group. Dat leerden ze uit een gelekte lijst met meer dan 50 000 telefoonnummers die als potentieel doelwit van Pegasus zijn aangemerkt. Van meer dan 1 000 telefoonnummers uit 50 landen achterhaalden de journalisten dat die toebehoorden aan academici, advocaten, artsen, vakbondsleiders, diplomaten, meer dan 180 journalisten, minstens 85 mensenrechtenactivisten en meer dan 600 politici en regeringsfunctionarissen – met inbegrip van minstens 10 staatshoofden en regeringsleiders. Op de gelekte lijst staan ook een dozijn Belgische gsm-nummers.
Het Comité I, dat in ons land toeziet op de inlichtingendiensten, onderzoekt of ook onze Staatsveiligheid en militaire inlichtingendienst de spionagetool Pegasus hebben gebruikt. Volgens minister van Justitie Vincent Van Quickenborne zou het alvast legaal zijn voor de Staatsveiligheid om Pegasus in te zetten (cf. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/09/17/wat-doet-die-spionagesoftware-pegasus-precies-en-wie-vormt-er-e/).
Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2022-2025, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.
Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:
1) Kan u bevestigen of de overheid, ordediensten, veiligheidsdiensten of andere diensten gebruik gemaakt hebben van de spionagesoftware Pegasus? Indien ja, voor welke periode, welk doel en wordt het nog steeds gebruikt? Welke diensten hadden specifiek toegang tot deze software? Gebruikte men deze software om in het geheim eigen burgers te schaduwen?
2) Zijn er vanuit onze veiligheidsdiensten de jongste zes maanden nog signalen binnengekomen die erop wijzen dat deze software gebruikt werd om Belgische burgers op illegale wijze te bespioneren? Kan u ook inschatten wie achter deze intrusies zat?
3) Kan u meedelen of er sinds de oorlog in Oekraïne meer of minder gebruikgemaakt wordt van dergelijke spionagesoftware voor smartphones? Indien ja, wie wordt het meest geviseerd en wie zit meestal achter deze intrusies?
4) Op welke manieren garanderen de veiligheids- en andere diensten dat de smartphones van medewerkers en gezagsdragers die mogelijkerwijs met gevoelige data werken, gevrijwaard blijven van intrusies van derden? Zijn er intussen extra veiligheidsmaatregelen doorgevoerd of staan er nog in de steigers? Indien ja, kan u meedelen welke en tegen wanneer u hoopt ze te implementeren? Indien neen, hoe blijft u de veiligheid garanderen?
5) Kan u meedelen bij hoeveel personen in dienst van de overheid of de orde- of veiligheidsdiensten in het laatste jaar vastgesteld werd dat hun smartphone geïnfecteerd was met Pegasus software of soortgelijke spionagesoftware? Bij welke diensten was dit het geval? Betrof het privételefoons of werktelefoons? Gingen deze personen naar het buitenland? Kon worden nagegaan wie achter de hack zat? Hoe werd omgegaan met deze gegevenslekken?