Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1725

van Gaëtan Van Goidsenhoven (MR) d.d. 18 juli 2022

aan de vice-eersteminister en minister van Mobiliteit

Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) - Mondelinge aankondigingen in de trein - Gebruik van talen - Regels - Verbetering - Oplossingen

Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
taalgebruik
talenkennis

Chronologie

18/7/2022Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 19/8/2022)
6/9/2022Rappel
26/9/2022Antwoord

Vraag nr. 7-1725 d.d. 18 juli 2022 : (Vraag gesteld in het Frans)

Het gebruik van talen en mobiliteit zijn transversale bevoegdheden.

Wie de trein neemt in België, merkt dat het taalgebruik wijzigt naargelang het gebied waar men doorheen reist.

Als algemene regel geldt dat, indien de trein zich in Vlaanderen bevindt, de treinbegeleider de aankondigingen via de luidspreker uitsluitend in het Nederlands doet. In Wallonië is dat het Frans, behalve voor de Duitstalige gemeenten, waar het in het Duits is. De mededelingen via de luidspreker in het Brusselse Gewest, de verplicht tweetalige zone, zijn in het Frans en het Nederlands.

Men kan zich gemakkelijk inbeelden hoezeer de begeleiders hun hersens moeten pijnigen op bijvoorbeeld de lijn Eupen - Oostende, waar de berichten achtereenvolgens in het Duits, Frans, Nederlands, Frans en Nederlands, en tenslotte in het Nederlands moeten worden gegeven.

Die manier van werken, die het typische Belgisch surrealisme weerspiegelt waar we vaak om moeten glimlachen, is niettemin in verschillende opzichten vervelend.

Omdat niet iedereen meer dan één taal beheerst, begrijpen de passagiers van de treinen van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) vaak niet wat er tijdens hun reis wordt gezegd. Wanneer slechts plaatsnamen worden opgesomd, kan dat onbeduidend lijken (hoewel het dat niet echt is), maar bij incidenten, die helaas regelmatig plaatsvinden op de Belgische spoorwegen, is dat des te problematischer.

Niet weten waarom de trein waarin men zit stilstaat middenin het platteland of in een station, niet weten hoe men toch op zijn bestemming moet geraken (via een andere trein, een speciale buslijn, enz.), het fijne van een situatie niet begrijpen en dus niet kunnen communiceren met de mensen die in het station wachten, enz.: dat zijn allemaal moeilijkheden te wijten aan de taalbarrière, in welke richting dan ook.

Aangezien veel personen van buitenlandse afkomst dagelijks een beroep doen op de NMBS voor hun verplaatsingen op ons grondgebied, hetzij voor het werk, hetzij in de vrije tijd, is deze vervelende taaltoestand slechte publiciteit voor ons land.

Die moeilijkheden zouden gedeeltelijk kunnen worden verholpen door het gebruik van schermen en geluidssystemen. De eerste zijn helaas niet in alle treinen aanwezig, terwijl de laatste niet altijd naar behoren functioneren.

De reizigers kunnen wel altijd rekenen op de hulp van de treinbegeleider om nuttige informatie te krijgen. Het is echter niet altijd gemakkelijk om de begeleider te vinden, bijvoorbeeld wanneer de trein erg lang is of in treinen waarin men slechts naar een ander rijtuig kan gaan via het station.

Nu het toekomstige beheerscontract van de NMBS gewijd zou moeten zijn aan de verbetering van het comfort van de reizigers met meer ruimte, stopcontacten, airconditioning, betere ledverlichting, enzovoort, zou ik u de volgende vragen willen stellen:

1) In welk document wordt uitdrukkelijk bepaald dat de taal van de mondelinge aankondigingen wordt bepaald door het taalgebied waarin de trein rijdt? Wat is uw oordeel over die regel?

2) Wat gebeurt er als een treinbegeleider van die beginselen afwijkt? Kan hij een sanctie krijgen? Zo ja, welke? Wat is uw oordeel over die regel?

3) Is het mogelijk de regel die bepaalt dat de taal van het doorkruiste taalgebied gebruikt wordt, te wijzigen in de richting van meer meertaligheid? Zo ja, waarom is dit niet eerder gebeurd? Zo niet, wat zijn de belemmeringen voor een wijziging?

4) Wat is er bepaald voor treinen die via Brussels Airport rijden? Is tweetalige communicatie in het Frans en Nederlands of in het Engels standaard voorzien of niet?

5) Welke talenkennis is vereist voor de treinbegeleiders? Zijn die eisen gewijzigd de laatste jaren? Zouden ze in de toekomst kunnen wijzigen?

6) Zijn er plannen om het probleem van de povere kwaliteit van de geluidssystemen in sommige treinen, waardoor de informatie in de rijtuigen niet helder is, op te lossen? Zo ja, op welke manier: via herstel van de installaties, vernieuwing van de vloot, enz.?

Antwoord ontvangen op 26 september 2022 :

Ik heb de eer het geacht lid te verwijzen naar de antwoorden die ik gaf op de mondelinge vragen nrs. 55024115c en 55023913c van volksvertegenwoordigers Roggeman en Troosters tijdens de commissie voor Mobiliteit, Overheidsbedrijven en Federale Instellingen van 8 februari 2022 (doc. Kamer, nr. CRIV 55 COM 687, blz. 29.