Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1680

van Els Ampe (Open Vld) d.d. 11 juli 2022

aan de vice-eersteminister en minister van Justitie en Noordzee

Eetstoornissen - Pro-anorexia websites en coaches - Seksueel misbruik - Klachten - Cijfers en tendensen - Slachtoffers - Begeleiding en preventie - Maatregelen - «Pro-ana» websites - Strijd - Opsporing - Mogelijk verbod

voedingsziekte
jongere
seksueel geweld
internet

Chronologie

11/7/2022Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 11/8/2022)
15/9/2022Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1679
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1681

Vraag nr. 7-1680 d.d. 11 juli 2022 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In onze buurlanden worden actoren die aanzetten tot anorexia nauwlettend opgevolgd. Zo is het in Frankrijk sinds enige tijd al strafbaar om aan te zetten tot gedrag dat kan leiden tot anorexia (cf. https://www.standaard.be/cnt/dmf20150402_01611686). In België krijgt men onder andere een waarschuwing te zien als men surft naar zogenaamde «pro-ana» blogs.

De jongste jaren is er echter een groei waar te nemen van zogeheten «pro-ana coaches» die zich begeven op pro-ana websites. Daarbij gaat het met name om mannen tussen de twintig en dertig jaar die zich voorstellen als afvalcoach om meisjes met een eetstoornis te helpen met afvallen.

Er is gebleken dat het helpen met afvallen veelal gepaard gaat met het vragen om (seksueel getinte) foto's of filmpjes en in sommige gevallen ook met fysiek afspreken. Daarnaast blijkt dat de groep meisjes die lijdt aan een eetstoornis en zich online op deze fora begeeft kwetsbaar zijn voor grooming van pro-ana coaches. De groep van kwetsbare (met name minderjarige) meisjes die online op zoek is naar hulp om af te vallen en daarbij toenadering zoekt tot deze pro-ana coaches, blijkt ook toe te nemen (cf. https://www.huiselijkgeweld.nl/publicaties/publicaties/2020/03/02/de-wereld-van-pro-ana-coaches).

Als meisjes niet meewerkten, waren de coaches fel. Het gaat hier om jonge meisjes, vaak met een laag zelfbeeld, die ook nog eens extra kwetsbaar zijn omdat ze een eetstoornis hebben. Ook dreigden coaches met het publiceren van gedeeld fotomateriaal of zeiden ze langs hun huis te komen, als de meisjes niet deden wat ze vroegen.

Onderzoekers hebben tot nu ook zestig meisjes gevraagd naar hun ervaringen. Het gaat dan om meisjes die op pro-ana sites of in pro-ana-groepen actief zijn. Ongeveer 70 % was minderjarig. Van die groep gaf 96 % aan dat ze gevraagd zijn om foto's te sturen, vrijwel altijd in ondergoed of naakt. Meer dan de helft van de coaches wilde fysiek afspreken en in zo'n 20 % van de gevallen vroeg de coach ook seks als bedankje voor het helpen afvallen. Dat leidde in enkele gevallen ook echt tot gedwongen seks tussen een coach en een meisje (cf. https://nos.nl/op3/artikel/2287012-pro-anorexia-coach-blijkt-vaak-man-met-seksuele-bedoelingen).

Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: deze vraag betreft de volksgezondheid, dat een gedeelde bevoegdheid is tussen het federale niveau en de Gemeenschappen. Dit maakt het tot transversale aangelegenheid.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) Hoeveel klachten heeft u ontvangen omtrent pro-anorexia coaches die misbruik maakten van slachtoffers de voorbije drie jaar? Hoeveel slachtoffers hiervan waren minderjarig? Welke straffen kregen de daders? Hoeveel slachtoffers waren mannelijk en hoeveel vrouwelijk?

2) In hoeveel gevallen zijn zaken als «sextortion», kinderhandel, kinderporno en diverse gerelateerde zaken gelinkt aan pro-ana coaches in de jongste drie jaar?

3) Is er speciale begeleiding van slachtoffers van pro-ana coaches volgens u nodig, omdat de specifieke combinatie van (minderjarig) slachtoffer seksueel geweld en eetstoornis mogelijks andere zorgen nodig hebben? Hoe kan men volgens u het best dergelijke slachtoffers helpen? Welke faciliteiten heeft men reeds om specifiek deze intersectie van problematieken te verhelpen?

4) Kunt u ingaan op welke stappen men reeds gezet heeft de voorbije vijf jaar om enerzijds anorexiaslachtoffers te helpen en anderzijds actoren die dit aanmoedigen (sites, blogs, enz.) tegen te gaan? Zou u hierbij specifiek in kunnen gaan op veranderingen die ingezet zijn op gebied van hulpverlening, opsporing, bewustwording en preventie?

5) Kunt u specifiëren in hoeverre men ingaat op andere actoren die pro-ana gedrag aansporen, dan alleen de pro-ana websites en blogs? Ziet u een verbod zitten wat betreft pro-anasites, «thinfluencers» en «thinspo»-platformen? Indien dit niet het geval is, waarom niet?

6) Zou u een algemeen profiel van dergelijke pro-ana coaches kunnen schetsen, indien mogelijk? Zijn deze daders over het algemeen reeds bekend bij de politie? Hoeveel van deze personen hadden reeds een verleden met pedofilie, kindermisbruik en dergelijke?

Antwoord ontvangen op 15 september 2022 :

Het openbaar ministerie beschikt niet over kwantitatieve gegevens aangaande seksueel misbruik in de context van het «aanzetten tot anorexia».

Hoewel het openbaar ministerie streeft naar transparantie en informatieoverdracht, lijkt het mij – om redenen van beschikbaarheid en werkefficiëntie van het administratief personeel van de parketten, dat voornamelijk moet focussen op de uitvoering van taken die verband houden met de uitoefening van de strafvordering – niet wenselijk om elke procureur van België te vragen om tijdrovende manuele opzoekingen te laten uitvoeren teneinde deze vraag te beantwoorden. Bovendien kunnen die manuele opzoekingen de juistheid van de antwoorden op de gestelde vraag niet garanderen.