Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1669

van Tom Ongena (Open Vld) d.d. 2 juni 2022

aan de staatssecretaris voor Digitalisering, belast met Administratieve Vereenvoudiging, Privacy en de Regie der gebouwen, de Federale Culturele Instellingen, toegevoegd aan de Eerste minister

Defensie - Instant-messaging applicaties - Gebruik - Veiligheidsrisico's - Hacking - Statelijke actoren - Cijfers en tendensen - Mogelijke verbod - Andere maatregelen

openbare veiligheid
radiocommunicatie
elektronische post
informatiebeveiliging
krijgsmacht
officiële statistiek
sociale media

Chronologie

2/6/2022Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 7/7/2022)
7/7/2022Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1668

Vraag nr. 7-1669 d.d. 2 juni 2022 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Zowel het Zwitserse als het Britse leger raden af dat hun militairen nog verder communiceren via de bekende applicatie WhatsApp.

Het Britse leger heeft het gebruik van WhatsApp verboden omdat het vreest dat Rusland het platform hackt om operationeel gevoelige informatie te verkrijgen. Al het personeel, van hoge officieren tot soldaten in opleiding, moet stoppen met het gebruik van de applicatie voor beroepsdoeleinden of anders riskeren ze sancties. In een document van het Britse ministerie van Defensie waarin het verbod werd bevestigd, stond dat er «aanzienlijke veiligheidsrisico's» waren rond het gebruik van WhatsApp (cf. https://www.dailymail.co.uk/news/article-10633873/British-soldiers-ordered-WhatsApp-hacking-fears.html).

Het verbod, dat met onmiddellijke ingang ingaat, komt nadat de «Daily Mail» eerder berichtte dat Rusland Britse mobiele telefoongegevens gebruikte om doelen voor luchtaanvallen in Oekraïne te selecteren.

Het Zwitserse leger heeft ook aangekondigd te stoppen met het gebruik van buitenlandse instant-messaging diensten zoals WhatsApp, Signal en Telegram voor officiële communicatie. In plaats daarvan kiest het voor een Zwitsers alternatief - deels uit bezorgdheid over de wetgeving in Washington die regelt hoe Amerikaanse autoriteiten toegang kunnen krijgen tot informatie die in handen is van techbedrijven (cf. https://apnews.com/article/technology-business-europe-army-instant-messaging-d3c7c8fd54a78e8cc17fe930014d92d2).

De oorspronkelijke brief gaf aan dat voor legerleiders «geen andere berichtendienst zal worden toegestaan» hoewel een woordvoerder vervolgens de kracht van het decreet leek af te zwakken en het later beschreef als een «aanbeveling» (cf. https://www.theverge.com/2022/1/7/22871881/swiss-army-whatsapp-messaging-threema-privacy-concerns-us-jurisdiction).

Inlichtingendiensten, waaronder de Britse en Amerikaanse, gaven eerder aan erin geslaagd te zijn WhatsApp-gesprekken te hebben onderschept en de afzenders van de berichten gelokaliseerd te kunnen hebben. Het wordt zeer waarschijnlijk geacht dat Rusland over dezelfde mogelijkheid beschikt.

Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2022-2025, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) In hoeverre instant-messaging applicaties zoals Signal, Telegram, WhatsApp, enz., worden toegelaten voor gebruik bij de diensten van Defensie? Indien ja, kan u inschatten hoeveel personen bij Defensie dergelijke apps gebruiken? Zijn er beperkingen opgelegd hieromtrent? Gebruikt de generale staf dergelijke applicaties? Mogen de applicaties voor professionele doeleinden gebruikt worden? Zo neen, mogen deze applicaties dan wel voor privédoeleinden gebruikt worden? Indien ja, zijn er restricties die men krijgt opgelegd?

2) Werden dergelijke applicaties in het verleden gebruikt tijdens missies in het veld? Zo ja, waren er volgens u risico's aan verbonden? Krijgt men specifieke instructies bij Defensie inzake het gebruik van instant-messaging applicaties? Indien ja, zou u kort kunnen toelichten wat het standpunt is bij Defensie over het gebruik hiervan?

3) Volgt u de redenering van de Zwitserse en Britse autoriteiten dat het gebruik van dergelijke applicaties onveilig of zelfs schadelijk kan zijn? Indien ja, waarom is het gebruik van dergelijke applicaties dan nog niet verboden bij Defensie? Indien neen, hoe kan volgens u het risico tot een minimum beperkt worden?

4) Zijn er reeds signalen gekomen van onze veiligheids- en inlichtingendiensten die aangaven dat het gebruik van dergelijke applicaties, WhatsApp in het bijzonder, grote veiligheidsrisico's inhoudt? Indien ja, hoeveel waarschuwingen, wat hielden deze in en wat werd ermee gedaan? Werden er specifieke apps genoemd? Indien ja, welke?

5) Zijn er reeds gevallen van hacking bekend geweest van instant-messaging applicaties die gebruikt werden door Defensie of andere veiligheidsdiensten? Indien ja, hoeveel waren er dit en in welke jaren gebeurde dit? Heeft men kunnen achterhalen wie erachter zat? Wat was de geleden schade? Welke soort van data kon worden buitgemaakt? Welke gevolgen waren hieraan verbonden?

6) Welke inspanningen heeft Defensie in de jongste drie jaar geleverd om de veiligheid van hun communicatienetwerk te verhogen? Wat hielden de aanpassingen in, hoeveel kostte dit en wat zijn de beoogde effecten? Staan er nog andere verbeteringen in de steigers? Indien ja, zou u dit kunnen illustreren?

Antwoord ontvangen op 7 juli 2022 :

Ik deel het geachte lid mee dat ik voor het antwoord op de vraag verwijs naar het antwoord op de schriftelijke vraag nr. 7-1655 gesteld aan de minister van Defensie.