Schriftelijke vraag nr. 7-1432

van Tom Ongena (Open Vld) d.d. 17 december 2021

aan de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing

Drugs - Vloeibare drugs - Drug op basis van hoestsiroop - Productie en omloop - Cijfers en tendensen - Strijd - Maatregelen - Jongeren - Bescherming

verdovend middel
jongere
geneesmiddel
apotheek
drugverslaving

Chronologie

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1430
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1431

Vraag nr. 7-1432 d.d. 17 december 2021 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In het Limburgse Hoeselt heeft de politie bij een controle onlangs een nieuwe drug ontdekt, genaamd «Lean» (cf. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/11/29/3-mannen-tegengehouden-in-hoeselt-met-nieuwe-drug-lean-op-zak/). De mannen in de auto hadden net voor de controle nog twee andere flessen uit de auto gegooid. Ze waren de drugs gaan kopen in Hasselt.

«Lean» staat ook wel bekend in het milieu als «Purple drank» of «Syrup». Het is een nieuwe drug op basis van hoestsiroop die aangelengd wordt met frisdrank of snoep. De stoffen in het drankje kunnen een roes opwekken door de codeïne en promethazine die erin zijn verwerkt.

Codeïne en promethazine zijn medicijnen die soms worden voorgeschreven door de dokter. Codeïne is een sterke pijnstiller en promethazine is een geneesmiddel tegen allergieën. Het probleem is dat mensen soms de medicijnen in de verkeerde hoeveelheid mengen. Daardoor kunnen ze per ongeluk te veel binnenkrijgen (cf. https://www.drugsinfo.nl/overige-middelen/wat-is-drug-lean).

In lage dosering merkt de gebruiker weinig. Maar bij hogere doseringen kun je in een roes komen en worden mensen er dromerig en ontspannen door. Gebruikers omschrijven vaak een warm, blij en alcoholachtig gevoel. Een (te) hoge dosis kan leiden tot gevaarlijke situaties, zoals een epileptische aanval.

Een verslaving aan «Lean» kan voor komen, zeker wanneer het dagelijks wordt gebruikt. Wanneer de gebruiker dan in één keer stopt met het gebruik, kunnen er afkickverschijnselen optreden. De gebruiker voelt zich ziek, zweet, is klam en koud, heeft kippenvel, een loopneus, buikkrampen en pijn in armen en benen. Ook kan hij of zij last hebben van braken en diarree. Na heftig gebruik kunnen deze klachten optreden.

In België is de drug relatief nieuw en onbekend.

Wat betreft het transversaal karakter van de vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gemeenschappen waarbij de rol van de Gemeenschappen vooral ligt in het preventieve luik.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:

1) In hoeverre bent u bekend met de problematiek omtrent drugs op basis van hoestsiroop, en in het bijzonder «Lean»? Heeft u reeds meldingen hierover gehad of werden er hieromtrent reeds zaken voorgeleid? Indien ja, hoeveel en wat deed u ermee? Gelieve dit te staven.

2) In hoeverre is er bij u bekend dat deze drug in omloop is? Heeft u reeds maatregelen hiertegen genomen? Indien ja, welke zijn dit? Hoeveel bedragen de kosten? Zijn er reeds concrete resultaten?

3) Heeft u contact met de buurlanden in verband met deze problematiek? Indien ja, heeft u concrete kennisgevingen gekregen omtrent deze problematiek in het jongste jaar? Heeft u vervolgens iets hiermee gedaan? Gelieve toe te lichten.

4) Indien mogelijk, gelieve de statistieken te geven van het aantal arrestaties dat de jongste drie jaar verricht werd waarbij soortgelijke vloeibare drugs de hoofdfactor was. Gelieve deze statistieken uit te splitsen per Gewest indien mogelijk. Zijn hier tendensen uit te bemerken?

5) Hoe kan men de jongeren het beste beschermen tegen deze nieuwe drug? Hoe kunnen scholen dit volgens u concreet aanpakken? Is de huidige sensibiliseringsaanpak volgens u voldoende of moet er iets aangepast worden? Indien ja, wat moet aangepast worden en gaat u hieromtrent in overleg met de Gemeenschappen?

6) Hoe kan men apothekers hieromtrent inlichten? Zijn er reeds richtlijnen omtrent codeïne en promethazine vanuit departement Volksgezondheid en het feit dat deze stoffen misbruikt kunnen worden om drugs te produceren? Indien ja, kan u deze uitgebreid toelichten?

7) Zijn er reeds meldingen geweest van verslavingscentra omtrent deze drug «Lean» of andere soortgelijke vloeibare drugs? Indien ja, hoeveel in de jongste drie jaar, hoeveel precies en in welke Gewesten? Zijn er trends te bemerken?

8) Acht u het mogelijk dat deze nieuwe drug, die gemaakt wordt met middelen die verstrekt worden door apothekers, voor een aanpassing zal zorgen omtrent de huidige drugswetgeving? Indien ja, gelieve in detail te illustreren. Indien nee, licht toe.

9) Zijn er indicaties dat deze drugs lokaal worden geproduceerd en verhandeld of wordt het geïmporteerd vanuit het buitenland? Indien het laatste van toepassing is, vanuit waar komt het en hoe vindt het zijn weg tot hier? En hoe kan hiertegen opgetreden worden?

Antwoord ontvangen op 20 januari 2022 :

1) De sectie DJSOC (Centrale directie van de bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit)/Drugs heeft in 2021 vijf meldingen gekregen betreffende verdachte vloeistoffen die mogelijk zouden beantwoorden aan «Lean».

Het ging om twee meldingen van de politiezone Gent, één van de politiezone Vlaamse Ardennen, één van de politiezone Blankenberge/Zuienkerke en één van de politiezone Damme/Knokke-Heist.

In één van de gevallen (PZ Gent) bleek, na analyse door het Nationaal Instituut voor criminalistiek en criminologie (NICC), in de vloeistof geen illegale, noch gereglementeerde producten te worden aangetroffen.

Uit analyse van twee andere gevallen bleek men wel de aanwezigheid van promethazine en codeïne gedetecteerd te hebben.

In één geval verklaarde een minderjarige «Lean» te hebben gebruikt. Hij had een mix gemaakt van hoestsiroop, frisdrank en Xanax. Het product op zich werd toen niet meer aangetroffen.

Tenslotte bleek één melding gebaseerd te zijn op informatie vanuit het Gentse waarbij sprake was dat «Lean» zou verhandeld worden in het Gentse. Dit leidde echter niet tot een verder onderzoek bij gebrek aan elementen.

Tot op heden kan dus gesteld worden dat de meldingen aangaande «Lean» eerder beperkt bleven en dat dit eerder sporadisch opdook.

2) Vanaf de eerste melding rond «Lean» werd door DJSOC/Drugs contact opgenomen met het Federaal Agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (FAGG) en Sciensano. Het FAGG bleek toen nog geen meldingen te hebben ontvangen vanuit de apothekers dat er een verhoogde vraag was naar hoestsiroop met promethazine of codeïne.

Ook Sciensano bleek op dat moment nog geen meldingen te hebben ontvangen van incidenten met «Lean».

Vanuit DJSOC/Drugs werd via de AIK’s (arrondissementeel informatie kruispunten) een aandachtsvestiging verspreid aan alle politiediensten.

3) In Nederland duikt «Lean» ook op in bepaalde milieus, maar ook hier wordt niet gesproken van een groot probleem.

Via de Nederlandse collega’s werd een factsheet bekomen aangaande «Lean» die verspreid werd via de AIK’s aan de politiediensten. Deze factsheet «Lean» werd ook ter info overgemaakt aan het FAGG, Sciensano, de Douane en het NICC.

4) De Algemene Nationale Gegevensbank (ANG) is een politiedatabank waarin feiten geregistreerd worden op basis van processen-verbaal die voortvloeien uit de missies van de gerechtelijke en bestuurlijke politie. Zij laat toe om tellingen uit te voeren op verschillende statistische variabelen, zoals het aantal geregistreerde feiten, de modus operandi, de voorwerpen gehanteerd bij het misdrijf, de gebruikte vervoermiddelen, de bestemmingen-plaats, enz.

De onderstaande tabel bevat het aantal door de politie geregistreerde feiten inzake drugs (met een opdeling per klasse), waaraan in de ANG het voorwerp Codeïne/Geneesmiddel (geklasseerd als drug) is gekoppeld, zoals geregistreerd in de ANG op basis van de processen-verbaal, voor de jaren 2018-2020 en het eerste semester van 2021 op nationaal niveau (tabel 1) en gewestelijk niveau (tabel 2). Deze gegevens zijn afkomstig uit de databankafsluiting van 22 oktober 2021.

Tabel 1: aantal feiten inzake drugs (met een opdeling per klasse), waaraan in de ANG het voorwerp Codeïne/Geneesmiddel (geklasseerd als drug) is gekoppeld, op nationaal niveau

Tabel 2: aantal feiten inzake drugs (met een opdeling per klasse), waaraan in de ANG het voorwerp Codeïne/Geneesmiddel (geklasseerd als drug) is gekoppeld, op gewestelijk niveau

De grootheid van de cijfers is aan de lage kant om uitspraken te doen over tendensen, maar de meest opvallende stijging is er voor de klasse «Handel», van 1 naar 6 feiten van 2018 tot 2020 op nationaal niveau, en deze stijging wordt vooral waargenomen in het Vlaams Gewest (1 naar 5 feiten van 2018 tot 2020).

Aangaande cijfergegevens betreffende het aantal arrestaties, dienen wij het geachte lid mee te delen dat dit geen deel uitmaakt van de ANG.

5), 7) & 8) Deze parlementaire vragen vallen niet onder mijn bevoegdheden maar behoren tot die van de minister van Volksgezondheid.

6) Het FAGG werd door DJSOC/Drugs vanaf de eerste melding in kennis gesteld en ging binnen hun eigen netwerk het nodige doen.

9) «Lean» is op zich vrij gemakkelijk te produceren en kan lokaal worden geproduceerd. Voorlopig zijn er geen aanwijzingen of elementen voorhanden die wijzen op een georganiseerde handel in dit product.