|
|
DNA-zelftests - Erfelijke aandoeningen - Privacy - Gezondheidszorg - Cijfers en tendensen
DNA
voorkoming van ziekten
officiële statistiek
gezondheidsbeleid
| 27/10/2021 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 25/11/2021) |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1390
De jongste jaren is er een opmars bezig van zogenaamde 'DNA-zelftests'. Deze tests kunnen onder andere de genetische stamboom bepalen, de herkomst van voorouders, of aanduiden hoe groot de kans is dat men bepaalde erfelijke ziektes kan krijgen. Voor ongeveer 200 euro krijg je informatie over erfelijke aanleg voor aandoeningen als de ziekte van Alzheimer, Parkinson en uiteenlopende soorten kanker. Doordat de technologie goedkoper wordt, zal de toegankelijkheid van deze alleen maar toenemen.
Er rijzen evenwel vragen over de betrouwbaarheid en de nauwkeurigheid van deze online DNA-testen. In de praktijk stuur je wat speeksel op in een buisje en een laborant haalt daar je DNA uit, de drager van in genen opgeslagen erfelijk materiaal.
Het probleem is dat sommige bedrijven hun testen als 'betrouwbaar' of 'volledig' aanprijzen terwijl in de praktijk slechts een beperkt aantal genen onderzocht worden. Het kan dus zijn dat iemand laag scoort op aanleg voor een bepaalde ziekte terwijl dat in de realiteit net het omgekeerde is (https://www.volkskrant.nl/wetenschap/u-heeft-geen-verhoogd-risico-op-kanker-zegt-de-dubieuze-online-dna-test~bf75007a/).
De interesse voor DNA-zelftesten zal de komende jaren waarschijnlijk toenemen maar omdat de meeste aanbieders buiten België gevestigd zijn, is controle lastig. De consument dient een overwogen keuze te kunnen maken, die niet alleen is gebaseerd op informatie van de aanbieders.
Zelftests kunnen nuttig zij maar zouden met zorg gebruikt moeten worden. De richtlijnen hierrond zijn niet altijd even duidelijk.
Deze vraag betreft de gezondheidszorg, die zowel op federaal als op gemeenschapsniveau wordt geregeld. Vandaar dat dit transversale materie is.
Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:
1) Wat vindt u zelf van de zogenaamde DNA-zelftesten? Zijn deze testen volgens u problematisch of eerder nuttig?
2) Zijn er cijfers over het gebruik of de verkoop van DNA-zelftests in België? Zo ja, hoeveel mensen per jaar gebruiken deze? Op welke factoren wordt het meest onderzocht? Zijn er trends te bemerken? Koopt men deze kits vooral online of via andere wegen?
3) Zijn er reeds bedrijven voor wie het verstrekken van DNA-zelftests verboden werd in België? Zo ja, hoeveel, welke en zijn deze cijfers in stijgende lijn? Wat waren de redenen hiervoor?
4) Zijn er bedrijven in België die deze tests aanleveren? Zo ja, hoeveel? In hoeverre bestaat er een wettelijk kader voor deze bedrijfspraktijken?
5) Zijn er reeds klachten in België geweest over deze tests? Zijn er klachten geweest van de Orde der artsen, apothekers, ziekenhuizen, huisartsen of dergelijke? Zo ja, hoeveel in de laatste drie jaar? Zijn er trends te bemerken? Was er een toename of afname? Waarover gingen deze klachten? Zo nee, gelieve hiervoor de reden te geven.
6) Zijn er reeds klachten ontvangen over neptesten? Zo ja, hoeveel op jaarbasis? Hoeveel in de voorbije vijf jaar? Zijn er trends te bemerken? Zijn deze tests veelal afkomstig uit bepaalde landen?
7) Zijn er richtlijnen voor apothekers of huisartsen voor deze zelftests? Mogen zij deze tests verkopen of het gebruik ervan adviseren?
8) Volstaat volgens u het huidige wettelijk kader over de zelftesten? Zo neen, wat moet volgens u veranderd worden? Is men van plan hierrond iets te doen? Binnen welk tijdsbestek?
9) Zijn er inspectiediensten die zich specifiek met de DNA-zelftestkits bezighouden? Indien ja, hoeveel testen op jaarbasis? En wat zijn hun besluiten hieruit?
10) In hoeverre hebben deze testen volgens u een impact op de volksgezondheid? Bestaat er volgens u een kans dat er meer mensen zonder verdere aanleiding zich meer of juist minder gaan testen op dergelijke aandoeningen na het uitvoeren van dergelijke testen?
11) Hoe kan de burger zichzelf het beste wapenen tegen de soms beperkte nauwkeurigheid van deze testen?