|
|
Circulaire economie - Toestand in België -Onderzoek en ontwikkeling - Steun - Openbare aanbestedingen - Gebruik van secundaire hulpbronnen - Grensoverschrijdend vervoer van afval - Contact met de buurlanden - Samenwerking met de deelstaten
circulaire economie
beheer van afvalstoffen
overheidsopdrachten
grensoverschrijdende samenwerking
uitvoer van afvalstoffen
| 21/6/2021 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 22/7/2021) |
| 26/10/2022 | Antwoord |
De circulaire economie is een transversale aangelegenheid. Voor productnormen is de federale staat bevoegd, terwijl de deelstaten bevoegd zijn voor heel het afvalbeleid. Gelet op die verschillende elementen, kunnen vanuit de Senaat vragen gesteld worden aan de minister die belast is met deze materie.
Het is vandaag wel duidelijk dat met de aanzwengeling van de circulaire economie een kostbare bijdrage kan worden geleverd aan de relance van onze economie. De voordelen zijn legio, zowel voor de bedrijven, als voor de economie in de brede zin. Een circulair model kan bedrijven het dubbele voordeel opleveren van verbeterde competitiviteit en lagere kosten.
Ondanks die positieve aspecten moet de circulaire economie in België nog steeds tegen vele belemmeringen opboksen. Denken we maar aan het feit dat bij sommige openbare aanbestedingen nog te streng wordt vastgehouden aan de uitsluiting van het gebruik van secundaire materialen. Daarnaast lijkt het afvalbeleid en het regelgevend kader voor grensoverschrijdend vervoer van afval de ontwikkeling van de circulaire economie op ons grondgebied af te remmen.
Vanuit die vaststelling wil ik u de volgende vragen stellen:
1) Hoe schat u de situatie in dit verband in?
2) Wat wordt er momenteel ondernomen om onderzoek en ontwikkeling met betrekking tot de circulaire economie te ondersteunen?
3) Wat is uw standpunt ten aanzien van de te restrictieve benadering bij sommige openbare aanbestedingen van het gebruik van secundaire materialen? Wat wordt er ondernomen om daaraan te verhelpen?
4) Wat is de stand van zaken inzake de contacten met onze buurlanden met betrekking tot grensoverschrijdend vervoer van afval? Welke visie op korte en middellange termijn kunnen we aanhouden in verband met het gebruik en de omvorming van afval?
5) Wat is de stand van zaken inzake de samenwerking tussen de deelstaten en het federale bestuursniveau inzake de aanzwengeling en ondersteuning van de circulaire economie? Zijn er ter zake besprekingen aan de gang en denksporen mogelijk om actief, via samenwerkingsfederalisme, te zorgen voor een economische relance? Zo ja, welke?
1) Onze productie- en consumptiepatronen en de toenemende vraag naar grondstoffen oefenen een groeiende druk uit op de natuurlijke hulpbronnen van de planeet. Door een efficiënter gebruik van de hulpbronnen en de overgang naar een circulaire economie kunnen we de wereldwijde uitdagingen aangaan op het gebied van klimaat, biodiversiteit en leefmilieu. De circulaire economie biedt tevens kansen voor het scheppen van arbeidsplaatsen, voor innovatie en voor het herstel van onze economie na de economische impact van COVID-19. Daarnaast maakt deze het mogelijk om de consumenten duurzame producten en diensten aan te bieden. Binnen deze context leek het de regering nodig om op federaal niveau ambitieuze doelstellingen te bepalen op het vlak van circulaire economie. De ruime aandacht die ik in mijn beleidsnota Economie aan circulaire economie heb besteed getuigt van deze ambitie.
Vooreerst werd eind mei een voorontwerp van federaal actieplan voor een circulaire economie voorgesteld aan de gewesten, de Centrale Raad voor het bedrijfsleven en de Federale Raad voor duurzame ontwikkeling. Met dit actieplan, dat werd opgesteld in samenwerking met minister Khattabi, wil ik de kansen aangrijpen die verbonden zijn aan de circulaire economie in België, door federale bevoegdheden te activeren zoals het productbeleid, het consumentenbeleid, de overheidsopdrachten, het fiscaal beleid en ook het relanceplan. Dit federaal actieplan voor een circulaire economie, zou na de zomer, ter goedkeuring aan de ministerraad worden voorgelegd.
Daarnaast omvat het relanceplan van België een traject om de overgang naar een circulaire economie te versnellen, getiteld «Belgium builds back circular», gedragen door mezelf en mijn collega’s, de ministers Khattabi en Clarinval. Dit traject omvat de vorming van een coalitie van actoren om de synergie tussen de overheid en de betrokken stakeholders te versterken en te stimuleren, de financiering van projecten op het vlak van ecodesign en de vervanging van zorgwekkende chemische stoffen, alsook de sensibilisering en voorlichting van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo) inzake de circulaire economie om hun overgang naar duurzaamheid en circulariteit te versnellen.
2) Bij het deeltraject «Vervanging van zorgwekkende chemische stoffen» is het essentieel om te investeren in alle fases van de vervanging ervan door (1) te investeren in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek binnen de universiteiten, de onderzoekscentra en de ondernemingen, wanneer er nog geen alternatieven beschikbaar zijn, (2) de ontwikkeling van veelbelovende alternatieven alsook innoverende duurzame handelsmodellen te ondersteunen en (3) de toepassing van bestaande alternatieven en innoverende duurzame handelsmodellen te ondersteunen. De ecodesignprojecten die gefinancierd zullen worden, zullen van hun kant bij voorkeur producten of nieuwe types diensten ondersteunen die beantwoorden aan circulariteitscriteria (herbruikbaar, herstelbaar, mogelijkheid tot revisie of opwaardering, gerecycleerde inhoud en recycleerbaar). Deze projecten zouden bijvoorbeeld kunnen streven naar de ontwikkeling van nieuwe producten of diensten of de ontwikkeling van innoverende businessmodellen. Door feedback over de ervaringen met de projecten zal men kunnen zien welke problemen er zich op het terrein voordoen, die men vervolgens kan oplossen door verbeteringen in de wetgeving of in de normen aan te brengen.
Het voorontwerp van federaal actieplan voor een circulaire economie bevat ook een steunmaatregel voor de ontwikkeling van een efficiënt digitaal systeem om de materiaalstromen op Europees niveau te volgen om zo de transparantie over de componenten van de producten te vergroten en een degelijke en veilige recyclage daarvan te garanderen. Ook de uitwerking van een langetermijnstrategie om de transitie naar een circulaire economie te monitoren met behulp van adequate indicatoren zoals een materiaalafdruk voor België wordt erin vooropgesteld.
3) Ook de bevordering van circulariteit in overheidsopdrachten komt aan bod in het voorontwerp van federaal actieplan voor circulaire economie. Overheidsopdrachten vertegenwoordigen namelijk meer dan 13 % van het bruto binnenlands product (bbp) in België en hebben een fundamentele rol te spelen in de overgang naar een duurzame en circulaire economie: zij kunnen als hefboom dienen om bijkomende marktmogelijkheden voor duurzame producten te steunen en te scheppen. Overheidsopdrachten vallen onder de bevoegdheid van de federale overheidsdienst Beleid en Ondersteuning (BOSA), onder de voogdij van minister De Sutter. Momenteel wordt op dat niveau gewerkt aan een federaal plan voor duurzame aankopen.
4) Het beheer van grensoverschrijdend afval is in België een gewestelijke bevoegdheid.
5) Het Intra-Belgisch Platform Circulaire Economie verenigt vertegenwoordigers van de gewestelijke en federale besturen en maakt een regelmatige uitwisseling van informatie mogelijk tussen de bevoegde administraties op het vlak van circulaire economie. Er werden in het verleden werkgroepen opgericht om zich over onderwerpen te buigen als met name indicatoren voor de circulaire economie of de financiering van de circulaire economie. Er lopen momenteel gesprekken om het mandaat van dit platform officieel vorm te geven.