Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-899

van Martine Taelman (Open Vld) d.d. 24 maart 2016

aan de vice-eersteminister en minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met de Regie der gebouwen

Afval drugslabo's - Dumpen in de natuur - Cijfers - Handhaving - Nieuwe wetgeving - Samenwerking met de Gewesten

handel in verdovende middelen
verdovend middel
officiële statistiek
gewesten en gemeenschappen van België
gevaarlijk afval
chemisch afval
milieudelict
illegale stortplaats

Chronologie

24/3/2016Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 28/4/2016)
2/8/2016Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-900

Vraag nr. 6-899 d.d. 24 maart 2016 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Fenomenen in verband met drugs berokkenen niet enkel schade aan de drugsgebruiker zelf, maar ook aan de natuur en in bepaalde gevallen zelfs aan de volksgezondheid. Recent werden in Nederland restanten van drugs aangetroffen in landbouwgewassen. Vorige zomer werden enkele kinderen en hun vader ernstig verbrand aan de onderbenen omdat ze door een toxische plas gefietst waren, ergens in de natuur.

Drugsproductie, en meer bepaald het dumpen van de restanten van deze productieprocessen, kunnen voor mens en natuur een (ecologische) ramp betekenen. Restanten van bijvoorbeeld synthetische drugs, die ontstaan door het proces van clandestiene drugsproductie, worden alsmaar meer in de omgeving teruggevonden. Het betreft grote hoeveelheden chemicaliën en toxische stoffen. Het drugsafval is vaak afkomstig van illegale drugslaboratoria van cannabis en ecstasy die de restanten ergens dumpen. Dit houdt een groot risico in voor het milieu en de gezondheid, aangezien de bestanddelen van dergelijke drugs voor mens en milieu zeer schadelijk kunnen zijn.

Het fenomeen doet zich de laatste tijd in België en in de buurlanden steeds vaker voor. Een onderzoek wees uit dat er in 2014 tweeëntwintig dumpingen zijn vastgesteld, waarbij dus niets bekend is over de niet-ontdekte dumpingen. De teneur is dat dit in stijgende lijn gaat door het feit dat de drugsproductie is toegenomen en dat er meer vanuit Nederland in België wordt gedumpt. De gemeenten aan de Nederlandse grens worden dan ook het meest getroffen.

Een belangrijk aspect van het probleem van drugsdumpingen situeert zich rond het kostenplaatje van de ophaling, opruiming, stockering, verwerking en verbranding van het chemische afval van dumpingen, om nog maar te zwijgen van eventueel noodzakelijke bodemsaneringen. De opruiming gebeurt in België door een erkende afvalverwerker, SGS, met een kostprijs tussen 1 000 euro en 41 000 euro, volgens een studie. Hoewel de meeste deskundigen aangeven dat het vaak kosten voor het gerecht zijn, leidt het toch tot discussies tussen het parket en de gemeente.

Misschien is het raadzaam om een soort van gemeenschappelijke pot samen te stellen die dient om de kosten te betalen, zodat de kosten niet steeds op dezelfde schouders vallen.

Het gerecht zou ook achterstaan met betalingen van opruimingskosten aan SGS. Justitie zou momenteel een betalingsachterstand van één jaar hebben.

Inzake drugsafval is handhaving cruciaal. Drugsafval wijst op de aanwezigheid van drugslabo's en dus georganiseerde misdaad. Handhaving en opruiming vergen een gecoördineerde aanpak, aangezien de schade voor mens en milieu zeer groot kan zijn. Het dumpen van drugsafval kan door de opsporingsinstanties als milieufeit worden aangemerkt en geregistreerd, maar het kan ook worden geregistreerd als een overtreding van de wetgeving rond drugs.

Transversaal karakter van de vraag : het is een gewestaangelegenheid. Het Gewest staat in voor het milieutoezicht. Zo is er het Milieuhandhavingsdecreet van 2009 (decreet van 30 april 2009 tot wijziging van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid en tot wijziging aan diverse bepalingen inzake de milieuhandhaving). De handhaving inzake drugs is een federale aangelegenheid. Afspraken zijn nodig tussen het Gewest en de federale overheid voor de handhaving en de vervolging van het storten van drugsafval.

In dit verband had ik volgende vragen :

1) Hoe worden restanten van drugslabo's, die illegaal werden gedumpt, gekwalificeerd ? Worden zij beschouwd als milieudelicten waardoor het Gewest optreedt of is het veeleer een delict in het kader van de drugswetgeving, waardoor federaal moet worden opgetreden ? Kunt u dit toelichten ? Bestaan hieromtrent werkafspraken en zo ja, kunt u de inhoud meedelen ?

2) Beschikt u over cijfermateriaal op jaarbasis van de aangetroffen illegale lozingen van drugsafval en restanten van drugslabo's ? Waar komen deze illegale lozingen voor (welke provincies en hoeveel feiten op jaarbasis) en is er daadwerkelijk sprake van een toename zoals in Nederland ? Kunt u dit gedetailleerd toelichten ?

3) Hoeveel processen-verbaal en hoeveel invervolgingstellingen werden de laatste drie jaar opgesteld voor het illegaal dumpen van drugsafval ?

4) Werden er reeds daders veroordeeld voor het dumpen van drugsafval ? Welke straffen werden uitgesproken ? Volstaat de wetgeving of moet deze worden aangescherpt, aangezien het een relatief nieuw fenomeen is dat ernstige schade kan toebrengen aan de mensen en het leefmilieu ?

5) Hoe verloopt de samenwerking met de Gewesten voor de handhaving en het vervolgen van de daders inzake het dumpen van drugsafval?

6) In hoeveel dossiers werden tot op heden de kosten van de illegale lozing van drugsafval en in het bijzonder de opruiming ervan verhaald op de daders ? Zijn er hier nog bepaalde administratieve of andere hindernissen ? Kan dit uitvoerig worden toegelicht, gezien de oplopende kosten van het ruimen van dit afval voor onder meer de lokale overheden ?

Antwoord ontvangen op 2 augustus 2016 :

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op haar vragen :

1) Er zijn geen richtlijnen of specifieke afspraken betreffende de kwalificatie en de daaraan gekoppelde vatting in de databank van de politie (ANG) van de gedumpte afvalstoffen van drugslabo’s. Deze kunnen gekwalificeerd worden zowel als « sluikstorten », als « fabricatie en illegale hantering van drugs ». Het zijn de aanwijzingen gevonden op de plaats van een dumping die ertoe zullen leiden om tot de veronderstelling van de productie van drugs te komen en / of toepassing van de specifieke bijbehorende regelgeving. Een gelijktijdige toepassing van de regelgeving inzake drugs en de gewestelijke milieuregelgeving is mogelijk. Richtlijnen inzake het kwalificeren en verduidelijkingen in deze materie vallen onder de bevoegdheid van Justitie.

2) Het aantal dumpings volgt de evolutie van het aantal labo’s voor de productie van synthetische drugs. Na een daling in de periode 2010–2012 naar aanleiding van het tekort aan precursoren, stellen we sinds 2013 een toename van het aantal dumpings vast. Het gebruik van pre-precursoren en de bijbehorende labo’s voor de omzetting daarvan (conversielabo’s) zorgen voor een stijging van de hoeveelheid afval die aan de productie van synthetische drugs is verbonden. Dit verklaart ook gedeeltelijk de verhoging van het aantal feiten van sluikstorten van afval afkomstig uit de productie van synthetische drugs. De dumpings gebeuren meestal in de provincies Antwerpen en Limburg. De cijfers zijn gebaseerd op meldingen ontvangen door het « Lab Intervention Team » (LIT). Het LIT betreft een multidisciplinaire eenheid belast met de ondersteuning van de eenheden van de lokale en federale politie inzake ontmantelingsoperaties van cannabisplantages en labo’s van synthetische drugs.

Gerechtelijke arrondissement

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Antwerpen

5

2

1

9

13

4

Liège

0

1

0

0

1

0

Limburg

0

1

1

4

5

8

Luxembourg

1

0

0

0

1

0

Mons

0

0

0

0

0

1

Oost-Vlaanderen

0

0

0

0

2

0

West-Vlaanderen

0

0

0

0

0

0

Totaal

6

4

2

13

22

13


Bron : federale politie, DGJ/DJSOC/drugs.

De kaart hieronder geeft de verdeling per gemeente weer van de dumpings die de laatste vijf jaren werden ontdekt. Men ziet duidelijk dat de grensregio met Nederland in het bijzonder getroffen wordt.

3) Op basis van een analyse van de ANG is het niet altijd mogelijk om de processen-verbaal met betrekking tot het sluikstorten van drugsafval te onderscheiden van dat van ander afval. Uit cijfers van het LIT blijkt dat minstens achtenveertig processen-verbaal werden opgesteld wegens sluikstorten van afval afkomstig uit de productie van synthetische drugs in de loop van de afgelopen drie jaren. Er dient echter te worden opgemerkt dat, hoewel deze cijfers aan het stijgen zijn, ze hoogstwaarschijnlijk slechts het zichtbare topje van een ruimer probleem zijn, aangezien er een groot aantal dumpings van kleinere schaal, die met de productie van drugs verbonden zijn, niet systematisch als zodanig worden herkend en dus niet worden vastgesteld en onderzocht.

Gegevens aangaande de vervolgingen vallen onder de bevoegdheid van mijn collega, de heer Koen Geens, minister van Justitie.

4) Deze vraag valt onder de bevoegdheid van mijn collega, de heer Koen Geens, minister van Justitie.

5) In het kader van de uitvoering van het Nationaal Veiligheidsplan (NVP) 2012–2015 en de prioriteit betreffende de productie van synthetische drugs, heeft de Federale politie een bijzonder project opgestart inzake de problematiek van de dumpings verbonden aan de productielabo’s. De eerste contacten met de Gewesten werden in dit opzicht genomen. Naast de oprichting van het LIT, spitst het project zich momenteel hoofdzakelijk toe op de sensibilisering van de sleutelactoren in deze materie (brandweer, gemeente, politiediensten), dit betreffende het fenomeen zelf en de manieren waarop te reageren. Deze sensibilisering gebeurde onder andere door het opstellen van flyers. Verderzetting van dit project is tevens voorzien in het ontwerp van NVP 2016–2019. Tevens zijn bijkomende inspanningen voorzien op het gebied van opsporing, bestuurlijke aanpak en structurering van de samenwerking tussen de federale, regionale en lokale partners.

6) Deze vraag valt onder de bevoegdheid van mijn collega, de heer Koen Geens, minister van Justitie.