Schriftelijke vraag nr. 6-2249

van Christie Morreale (PS) d.d. 17 januari 2019

aan de minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken

Seksistisch geweld op openbare plaatsen - Klachten - Aantal - Ongewenst seksueel gedrag op het werk - Definitie - Eventuele volledige lijst van klachten - Preventieorganen - Indiening van een klacht - Juridische bescherming tegen ontslag

seksueel geweld
ongewenste intimiteiten
discriminatie op grond van geslacht
Algemene Nationale Gegevensbank (Politie)
arbeidsbetrekking
gemeenschapsvoorzieningen

Chronologie

Herindiening van : schriftelijke vraag 6-1747

Vraag nr. 6-2249 d.d. 17 januari 2019 : (Vraag gesteld in het Frans)

Door de Weinsteinaffaire en de deining die daardoor is ontstaan, is het duidelijk geworden dat veel slachtoffers wantrouwen koesteren ten aanzien van de instellingen die hun klachten moeten behandelen en dat de juridische instrumenten om een schadeloosstelling te verkrijgen, onvoldoende gekend zijn.

Volgens een uitgebreide studie van 2014 van het Agentschap voor de fundamentele rechten van de Europese Unie over geweld ten aanzien van vrouwen zeggen 60% van de Belgen sinds hun vijftiende het slachtoffer geweest te zijn van een of andere vorm van seksuele intimidatie. Voorts blijkt uit de statistieken van het laatste verslag van de federale politie (2016) dat seksueel geweld (van alle aard) ook op het openbaar vervoer (365 klachten), op straat (359) of op andere openbare plaatsen (243) wordt gepleegd.

De Algemene Nationale Gegevensbank (ANG) van de politie heeft in 2015 meer dan drieduizend gevallen van verkrachting opgetekend. Volgens Amnesty International en de vzw SOS VIOL wenden zich nochtans slechts 16 % van de slachtoffers van ernstig seksueel geweld tot de overheidsinstanties.

Deze vragen vallen onder de bevoegdheid van de Senaat, aangezien ze een federale materie betreffen die een invloed heeft op de bevoegdheid van de deelstaten op het gebied van gelijke kansen, vrouwenrechten, enzovoort.

1) Het wetgevingsarsenaal dat België heeft ontwikkeld, is uitgebreid. Nochtans blijkt het aantal klachten in verband met seksistisch geweld zeer gering. Kunt u ons meedelen hoeveel klachten voor seksisme op openbare plaatsen door de juridische diensten werden opgetekend?

2) Sommige verenigingen betreuren dat de definitie van ongewenst seksueel gedrag niet duidelijk genoeg is. De wet van 28 februari 2014 tot aanvulling van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk wat de preventie van psychosociale risico's op het werk betreft, waaronder inzonderheid geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk - die ongewenst seksueel gedrag op het werk definieert - blijft immers interpretatief en geeft geen volledige lijst van strafbaar ongewenst gedrag. Nochtans somt een Franse studie (Ifop, 2014) de belangrijkste klachten van de slachtoffers op: aanrakingen van of dichtbij een seksuele zone, seksueel getinte opmerkingen, herhaaldelijke avances, grove commentaar, gebruik van pornografisch materiaal, indringende blikken, opdringerige of onbescheiden uitnodigingen, stalking via de telefoon of exhibitionisme. Het Agentschap voor de fundamentele rechten van de Europese Unie gaat verder en voegt daar ook ongewenste omhelzingen, kussen, opdringerige commentaren over het uiterlijk, het sturen van cadaus of van expliciete seksueel getinte sms'en of mails bij. In elk geval gaat het om een situatie waar een persoon uitlatingen of handelingen met een seksueel karakter opdringt aan een andere persoon die daar niet mee instemt.

Bent u van mening dat het opstellen van een lijst van klachten mensen zou kunnen helpen om een klacht in te dienen? Bestaan er preventieorganen in de privé- en overheidsbedrijven? Bestaat er een juridische bescherming tegen ontslag als een klacht voor ongewenst seksueel gedrag wordt ingediend?

3) Tot slot, wat zijn de eerste vaststellingen op het vlak van het gevoerde juridische beleid twee jaar na de goedkeuring van het Nationaal Actieplan ter bestrijding van alle vormen van gendergerelateerd geweld?

Antwoord ontvangen op 20 februari 2019 :

1) De algemene nationale gegevensbank (ANG) is een politiedatabank waarin feiten geregistreerd worden op basis van processen-verbaal die voortvloeien uit de missies van de gerechtelijke en bestuurlijke politie. Zij laat toe om tellingen uit te voeren op verschillende statistische variabelen, zoals het aantal geregistreerde feiten, de modus operandi, de voorwerpen gehanteerd bij het misdrijf, de gebruikte vervoermiddelen, de bestemmingen-plaats...

De onderstaande gegevens worden weergegeven voor de jaren 2015-2017 en het eerste semester van 2018 op nationaal niveau en zijn afkomstig van de databankafsluiting van 26 oktober 2018.

Op basis van deze definitie van de ANG is het mogelijk om, op basis van de processen-verbaal, te rapporteren over het aantal door de politiediensten geregistreerde feiten inzake fysiek, seksueel en psychisch geweld in de openbare ruimte (zie tabel 1).

Bron: Federale Politie

Daarnaast is het ook mogelijk om te rapporteren over de door de politie geregistreerde inbreuken op de Wet van 22 mei 2014 ter bestrijding van seksisme in de openbare ruimte en tot aanpassing van de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van discriminatie teneinde de daad van discriminatie te bestraffen.

De tweede tabel bevat het aantal door de politie geregistreerde feiten inzake “discriminatie op grond van het geslacht (seksisme)”, zoals geregistreerd in de ANG.

Bron: Federale Politie

Voor de voorgaande jaren zijn geen cijfers beschikbaar, aangezien de feitcode in de politienomenclatuur slechts sinds mei 2015 bestaat.

2.1) Het opmaken van een exhaustieve lijst van grieven riskeert een te beperkte invulling van wat onder ongewenst seksueel gedrag wordt verstaan. Dit aangezien de feiten multifactorieel zijn.

Het kan echter interessant zijn om deze vraag door te verwijzen naar de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg waar de experten op dit vlak terug te vinden zijn.

2.2) Zoals voorzien door de Welzijnswet en het Koninklijk Besluit van 10 april 2014 betreffende de psychosociale risico’s op het werk beschik de Federale Politie over een Interne dienst voor preventie en bescherming op het werk. Deze staat o.a. in voor:

– de realisatie van preventieve informatiefiches voor het voltallige personeel;

– het organiseren van sensibilisatiesessies en het verspreiden van een informatiefolder voor het personeel;

CGWB is eveneens verantwoordelijke voor het uitgebreid netwerk van vertrouwenspersonen in de verschillende eenheden en beschikt over preventieadviseurs gespecialiseerd in de psychosociale risico’s op het werk.

Bovendien biedt het stressteam[1] van de Federale Politie ook emotionele steun aan het voltallige personeel.

2.3) De Federale Politie, CGWB in het bijzonder, spreekt niet meer over klachten maar over formele interventies zoals voorgeschreven door de wettelijke bepalingen. Deze formele interventies worden door de preventieadviseur gespecialiseerd in de psychosociale risico’s op het werk behandeld. Men kan een verzoek voor formele interventie indienen met een collectief karakter, individueel karakter of voor geweld, pestrijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk.

Voor formeel verzoeken m.b.t. geweld, pestrijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk voorziet de wet een bescherming voor de verzoeker en de directe getuigen tegen eventuele represailles (art. 32tredecies van de Welzijnswet).

3) Voor meer informatie met betrekking tot het Nationaal actieplan tegen gendergerelateerd geweld verwijs ik naar de minister bevoegd voor Gelijke Kansen.

Voor alle informatie over het justitieel beleid hieromtrent verwijs ik naar de minister van Justitie.