Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-2091

van Lode Vereeck (Open Vld) d.d. 10 januari 2019

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën, belast met Bestrijding van de fiscale fraude, en Minister van Ontwikkelingssamenwerking

Blockchaintechnologie - Federale instanties en overheidsdiensten - Publieke dienstverlening - Toepassingsmogelijkheden - Transversale, beleidsoverschrijdende werkgroep - Stand van zaken

nieuwe technologie
informatieverwerking
toepassing van informatica
elektronische overheid
gegevensverwerking
toegepaste informatica
blockchain

Chronologie

10/1/2019Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/2/2019)
12/2/2019Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 6-1876

Vraag nr. 6-2091 d.d. 10 januari 2019 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Niet artificiële intelligentie en het Internet of Things, maar blockchain is volgens de Antwerp Management School dé technologie waarop overheden, bedrijven en burgers op zitten te wachten. Bij blockchain worden de data opgeslagen in blokken (block) die via een keten (chain) met elkaar in verbinding staan. Naast de data bevatten deze blokken ook informatie over de transacties. Elk van de volgende blokken is gekoppeld aan het vorige blok via een complex wiskundig algoritme. De gegevens staan wereldwijd op miljoenen computers opgeslagen en elke computer moet « akkoord » zijn met de transactie. Hierdoor kunnen gegevens die opgeslagen zijn in blockchain (op basis van de huidige stand van technologie) onmogelijk gestolen of veranderd worden. Deze toepassing staat haaks op het principe van het huidige systeem van de centralisatie van gegevens, namelijk databases op een centrale server, veilig afgesloten voor de buitenwereld en beheerd door overheidsinstanties.

Georgië is een van de eerste landen waar de overheid de blockchaintechnologie toepast voor de registratie van kadastrale eigendommen. Een voorwaarde om dit te laten slagen was een goed ontwikkelde IT-infrastructuur voor het Nationaal Agentschap voor openbare registratie (NAPR). Het op blockchain gebaseerde kadaster van Georgië is sinds februari 2017 operationeel en sindsdien zijn er al meer dan een miljoen uittreksels en aktes in opgenomen. Deze maatregel leverde Georgië in 2017 een negende plaats op in de « Doing Business »-ranking van de World Bank Group. België bezette hierop een tweeënvijftigste plaats.

De Vlaamse Overheid en Stad Antwerpen hebben reeds aangekondigd de komende jaren concrete projecten met blockchaintechnologie te willen realiseren. Onlangs startten ze « Blockchain on the Move » om een « digitale kluis » voor burgers te creëren waar transacties met de overheid veilig tot stand kunnen komen.

Het transversaal karakter van mijn vraag blijkt uit het feit dat de aanpak van de uitdagingen op het vlak van de digitalisering van overheidsdiensten en -taken een gedeelde bevoegdheid is tussen de federale overheid en de deelstaten, niet het laatst wegens het privacy- en securityvraagstuk.

Ik heb volgende vragen voor de geachte minister :

1) België is nog altijd een beetje de « new kid on the blockchain ». Welke meerwaarde kan blockchain binnen de publieke dienstverlening volgens hem bieden ?

2) Zijn er federale instanties of overheidsdiensten die thans eigen specifieke projecten uitrollen met betrekking tot de toepassing van de blockchaintechnologie ? Graag kreeg ik een gedetailleerd overzicht.

3) Hoe staat hij tegenover het idee om de blockchaintechnologie toe te passen voor de registratie van kadastrale eigendommen ?

a) Binnen welk tijdsbestek acht hij de praktische toepassing hiervan in België mogelijk ?

b) Wat zijn de belangrijkste knelpunten en drempels die de invoering van deze toepassing thans in de weg staan ?

4) In welke mate is hij voorstander van evidence-based beleidsvoering ? Met andere woorden, wordt bij de uittekening van het beleid omtrent de toepassing van blockchain rekening gehouden met wetenschappelijke onderzoeksresultaten en / of beste praktijken uit het buitenland ? Waarom wel ? Waarom niet ?

5) In de algemene beleidsnota « Digitale Agenda, Telecom en Post 2018 » stelt hij onder meer : « (…) Zo bestaat een transversale, beleidsoverschrijdende werkgroep die de mogelijkheden van ledger- en blockchaintechnologie onderzoekt naast de concrete vraag van een FOD om chatbot-technologie uit te testen. » (cf. stuk Kamer, nr. 54-2708/2, blz. 12-13).

a) Wie maakt er deel uit van deze transversale, beleidsoverschrijdende werkgroep ?

b) Graag kreeg ik een stand van zaken van de werkzaamheden en de output van deze werkgroep.

6) Behoort het huidige systeem van de centralisatie van gegevens van zodra de blockchain binnen de overheidsadministratie zijn intrede heeft gedaan, volgens hem, volledig en in alle domeinen tot het verleden ?

Antwoord ontvangen op 12 februari 2019 :

1) De meerwaarde van blockchain voor de administratie verschilt in geen enkel opzicht van de meerwaarde die is waargenomen in de sector van de economie. De OESO heeft onlangs een blockchain summit georganiseerd waarbij de volgende aspecten als meest potentiële aspecten naar voren werden gebracht :

– de identificatie van een persoon, van een goed of van een waarde ;

– de strijd tegen de fraude ;

– de handel ;

– de traceerbaarheid ;

– het afsluiten van contracten.

Bovendien biedt de smart contract technologie automatiseringsmogelijkheden.

De administraties reguleren, nemen deel aan of voeren processen uit die deel uitmaken van deze verschillende toepassingen. Zonder afbreuk te doen aan andere technologieën die dezelfde functies kunnen vervullen, kan de blockchain een optie zijn voor bepaalde sectoren van de economie.

2) Voor de FOD Financiën nemen we deel aan twee projecten :

– publiek-privaat consortium B-Hive – project met betrekking tot de levensverzekering ;

– proefproject voor de uitbouw van een netwerk van privé-consortiums door DG TAXUD van de Europese Commissie.

En we hebben een studie gelanceerd over de impact van de blockchaintechnologie op drie gebieden, namelijk de supply chain, de registratie van goederen en het beheer van de btw.

3) De internationale literatuur heeft duidelijk de mogelijkheid aangetoond om gebruik te maken van de blockchaintechnologie voor het beheer van een kadaster van percelen, en Georgië heeft de weg getoond door deze technologie te implementeren.

Het is echter niet alleen een kwestie van technologie, maar ook van organisatie. Blockchain suggereert immers een gedistribueerde architectuur – open of privé – die zich onderscheidt van de traditionele gecentraliseerde registratie. Ook niet onbelangrijk zijn de verschillende beroepen die verband houden met het kadaster, en in het bijzonder de notarissen en landmeters.

De FOD wil dus over een impactstudie beschikken, pistes voorstellen aan de regering en de dialoog aangaan met de betrokken partners.

Wat de problemen in verband met blockchain betreft, dient te worden opgemerkt dat de Europese Commissie nog steeds onderzoekt of deze technologie in overeenstemming is met de GDPR. Het zou onverstandig zijn om niet op deze analyse te wachten.

4) De studie die werd gevraagd door de FOD Financiën, bevat een belangrijk luik « horizon scanning » waarvan de resultaten op een evidence-based manier in het verslag zullen worden opgenomen. Bovendien volgt de FOD aandachtig de werkzaamheden van de OESO en van de waarnemingspost van de Europese Commissie.

5) De transversale, beleidsoverschrijdende werkgroep die de mogelijkheden van ledger- en blockchaintechnologie onderzoekt, ook wel de Blockchain Coalition genoemd, bestond oorspronkelijk uit vertegenwoordigers van Antwerpen, Brussel (lokale besturen), CFBW, Wallonie, Vlaanderen (regionaal), DAV, DG DT (federaal) en technologiepartners Smals, Digipolis, V-ICT-or en CIRB. Recent werd de werkgroep uitgebreid met geïnteresseerden uit enkele administraties : Rijksregister, FOD Economie, FOD Financiën en NBB. De samenstelling van deze informele werkgroep, die enkele keren per jaar samenkomt, wisselt al naar gelang agenda-items en beschikbaarheden van de deelnemers. FOD BOSA DG DT organiseert de meetings.

De Blokchain Coalition heeft gedurende haar eerste jaar gewerkt op enerzijds een technologie-track (de mogelijkheid van het opzetten van een gemeenschappelijk platform) en anderzijds het transversaal doorlopen van alle processen (lokaal tot federaal) van enkele zogenaamde life-events (geboorte, overlijden, verhuizen, diploma’s) om de opportuniteit van blockchain technologie verder te onderzoeken. Daarnaast is de Coalition vooral een plek waar kennis en ervaring worden uitgewisseld en waar men projectsamenwerking beoogt waar relevant. Van elke meeting worden meeting minutes bijgehouden en zijn er presentaties beschikbaar.

6) Neen, niet noodzakelijk, want er bestaan privévormen van blockchain ledger. Tussen de verschillende opties die de troeven van blockchain promoten, test DG TAXUD de mogelijkheid om een privénetwerk op te richten tussen de bevoegde autoriteiten. Ruimer gezien kan een netwerk tussen de notarissen en de overheidsinstanties, enz., worden overwogen.