![]() |
![]() |
Ziekenhuizen - Psychiatrische afdelingen - Opnames - Duur van de behandeling - Overzicht
psychiatrische inrichting
opname in psychiatrische kliniek
officiële statistiek
geografische spreiding
ziekenhuis
25/3/2013 | Verzending vraag |
7/10/2013 | Antwoord |
In uw antwoord op mijn schriftelijke vraag 5-4246 van 23 december 2011 ontving ik meer informatie over onder meer het aantal opnames en de duur van opname in psychiatrische afdelingen. Opmerkelijk genoeg beschikte u op het moment van antwoord, 2 februari 2012, slechts over de Minimale Psychiatrische Gegevens tot 2008. Ik ga ervan uit dat de achterstand die er was bij de verwerking van deze gegevens ondertussen zo goed als verdwenen is en u mij bijgevolg recentere cijfers kan meedelen dan deze van 5 jaar geleden.
Daarom had ik graag een antwoord op de volgende vragen :
1) Hoeveel patiënten hebben zich vrijwillig laten opnemen in een psychiatrisch ziekenhuis of een psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis? Wie was hierbij de doorverwijzer? Welk aandeel van deze patiënten werd reeds eerder in een psychiatrisch ziekenhuis of een psychiatrische afdeling opgenomen? Graag kreeg ik deze cijfers opgesplitst per gewest en per jaar.
2) Welk aandeel van het aantal patiënten dat verplicht werd opgenomen, besloot om na de gedwongen opname, de behandeling in de instelling vrijwillig voort te zetten? Was dit op advies van een psychiater of een andere arts, of op eigen initiatief? Graag had ik deze cijfers verkregen voor de afgelopen vijf jaar en opgesplitst per gewest en per jaar.
3) Hoe lang duurde de behandeling gemiddeld wanneer de patiënt verplicht werd opgenomen en een vrijwillig verblijf na de gedwongen behandeling weigerde? Hoelang duurde dit verblijf indien de patiënt instemde met een aanvullend vrijwillig verblijf na de verplichte behandeling? Hoe vaak werd een vrijwillig verblijf na een gedwongen opname door de zorginstelling geweigerd? Graag had ik deze cijfers verkregen voor de afgelopen vijf jaar en opgesplitst per gewest en per jaar.
4) Hoe lang duurde de behandeling wanneer de patiënt zich vrijwillig liet opnemen? Graag had ik deze cijfers verkregen voor de afgelopen vijf jaar en opgesplitst per gewest en per jaar.
5) Hoe vaak werd een patiënt na een vrijwillige behandeling tegen zijn wil ontslagen uit de psychiatrische instelling? Hoe vaak was dit tijdens het verblijf in de opname- of in de observatieafdeling? Hoe vaak gebeurde dit wanneer de patiënt na een gedwongen opname had ingestemd met een vrijwillig verblijf? Valt er een verschil op te merken tussen de open en gesloten afdelingen? Graag had ik deze cijfers verkregen voor de afgelopen vijf jaar en opgesplitst per gewest en per jaar.
Twee voorafgaande opmerkingen vooraleer de verschillende deelvragen van uw vraag te beantwoorden :
a) De Minimale Psychiatrische Gegevens (MPG), het registratiesysteem voor de residentiële psychiatrische instellingen in ons land, laat momenteel slechts in zeer beperkte mate toe om een patiënt over verschillende opnames heen te volgen, namelijk enkel binnen dezelfde instelling wanneer de heropname gebeurt in het jaar na het voorgaande ontslag. Vandaar dat we geen aantallen patiënten, maar enkel aantallen verblijven kunnen berekenen, en we geen betrouwbare cijfers over heropnames kunnen geven ;
b) Momenteel zijn de meest recente voor analyse beschikbare MPG-cijfers die van 2010. Daarom betreffen de hierna gegeven cijfers de periode 2006-2010.
Met betrekking tot de verschillende vragen :
1) In tabel 1 vindt u een overzicht van het aantal vrijwillige opnames in psychiatrische ziekenhuizen (PZ) en in de psychiatrische afdelingen van de algemene ziekenhuizen (PAAZ), opgesplitst volgens gewest en jaar van ontslag. De tabellen 2a, 2b en 2c geven respectievelijk voor het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest een overzicht van het procentueel aandeel per tussenkomende persoon bij de vrijwillige opnames voor de jaren 2004-2008. Ook hier totaliseren de percentages per jaar meer dan 100 % doordat per opname meer dan één doorverwijzer kan worden geregistreerd.
2) De MPG laat niet toe om na te gaan of een patiënt na een opname ter observatie heeft beslist om zijn behandeling in de instelling vrijwillig verder te zetten, en op wiens advies/ initiatief dit gebeurde.
3) Zoals hierboven gezegd kan niet worden nagegaan of een patiënt na een opname ter observatie heeft beslist om zijn behandeling in de instelling vrijwillig verder te zetten (en kan er dus ook geen gemiddelde verblijfsduur voor deze verblijven worden berekend). Men kan echter wel zien wanneer de patiënt het ontslag geëist heeft tegen het advies van het behandelingsteam in (zonder dat er evenwel wettelijke maatregelen in het geding zijn, dus niet alleen in geval van een verblijf na opname ter observatie). Aangezien echter enerzijds een “opname ter observatie” en een “voortzetting” als twee afzonderlijke verblijven worden geregistreerd, en anderzijds het ziekenhuis wegens privacyredenen de exacte opname- en ontslagdatum van de patiënt niet mag doorgeven aan de overheid, is het niet mogelijk om een “opname ter observatie” met zekerheid aan een onmiddellijk daaropvolgende “voortzetting” te koppelen, en is het dus niet mogelijk om hiervan een totale verblijfsduur te berekenen. Daarom is in tabellen 3a en 3b afzonderlijk voor de “opnames ter observatie” en de “verderzetting gedwongen verblijf”, en opgesplitst per gewest en jaar van ontslag, de gemiddelde verblijfsduur opgenomen wanneer de patiënt ontslagen werd tegen het advies van het behandelingsteam in. Opgelet: de soms kleine aantallen verblijven waarop deze gemiddelden berekend werden laten niet toe om op basis daarvan betrouwbare extrapolaties te maken of conclusies te trekken! Het aantal gevallen waarin een vrijwillig verblijf na een opname ter observatie werd geweigerd door de zorginstelling kan indirect worden afgeleid omdat er geregistreerd wordt wanneer een ontslag geëist werd door het behandelingsteam zonder akkoord van de patiënt (omdat de patiënt uitdrukkelijk niet akkoord ging OF omdat de patiënt onbekwaam is om zijn akkoord te geven, bijvoorbeeld een comapatiënt). De tabellen 4a en 4b geven, afzonderlijk voor de “opnames ter observatie” en de “verderzetting gedwongen verblijf”, per gewest en jaar van ontslag aan hoeveel opnames ter observatie beëindigd werden waarbij de patiënt niet akkoord ging.
4) In tabel 5 vindt u de gemiddelde verblijfsduur van de vrijwillige opnames, per gewest en jaar van ontslag.
5) Tabel 6 geeft, per gewest en jaar van ontslag, het aantal vrijwillige behandelingen waarin de patiënt het ziekenhuis tegen zijn wil heeft verlaten. In welk soort afdeling dit gebeurde kan echter met de MPG niet nagegaan worden. De vraag hoe vaak een patiënt die instemde met een vrijwillig verblijf na een gedwongen verblijf, tegen zijn wil ontslagen werd, werd al onder punt 3 beantwoord.
TABELLEN - TABLEAUX
Tabel 1: Tableau 1: Admissions volontaires |
Jaar - Année |
||||
Gewest – Région |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Vlaams Gewest Région flamande |
49202 |
50364 |
48905 |
50413 |
51008 |
Waals Gewest Région wallonne |
26045 |
25132 |
24880 |
25061 |
24075 |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest Région Bruxelles-Capitale |
6386 |
6195 |
5900 |
6019 |
6380 |
België - Belgique |
81633 |
81691 |
79685 |
81493 |
81463 |
Tabel 2a – Tableau 2a: Vrijwillige opnames - Tussenkomende personen (Vlaams Gewest) Admissions volontaires – Intervenants (Région flamande) |
Jaar - Année |
||||
Tussenkomende person - Intervenant |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Op eigen initiatief van de betrokkene - Initiative personnelle du patient |
71,60% |
73,25% |
72,67% |
72,22% |
72,48% |
Op initiatief van familie/eigen omgeving - Initiative de la famille / proches |
46,59% |
46,33% |
46,38% |
46,35% |
47,50% |
Op initiatief van andere niet-professionele personen Initiative d’autres non-professionnels |
2,42% |
2,57% |
2,47% |
2,44% |
2,33% |
Ziekenwagen – Ambulances |
8,00% |
8,49% |
7,70% |
7,51% |
7,59% |
Juridische instantie – Instance juridique |
0,71% |
0,74% |
0,75% |
0,68% |
0,64% |
Ordehandhavers (politie, rijkswacht,...) - Ordre public (police, gendarmerie,…) |
2,52% |
2,57% |
2,19% |
2,24% |
2,21% |
Andere professionele personen zonder therapeutisch doel Autres personnes professionnelles sans objectifs thérapeutiques |
2,04% |
1,92% |
2,16% |
2,02% |
2,08% |
Privé-raadpleging huisarts & andere specialist niet-psychiatrisch Consultation privée de médecin généraliste et de médecin spécialiste non psychiatre |
16,96% |
16,74% |
15,40% |
15,23% |
15,25% |
Privé-raadpleging psychiater van de eigen instelling Consultation privée psychiatre de la même institution |
12,59% |
12,70% |
12,64% |
13,41% |
12,35% |
Privé-raadpleging psychiater niet verbonden aan de instelling Consultation privée psychiatre non attaché à l’institution |
2,84% |
2,86% |
2,98% |
2,83% |
2,77% |
Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg - Centre de Santé mentale |
0,87% |
0,86% |
0,77% |
0,75% |
0,72% |
Polyklinische raadpleging eigen instelling of eigen AZ Consultation policlinique de la même institution ou du même hôpital général |
15,54% |
14,09% |
13,84% |
14,64% |
14,03% |
Polyklinische raadpleging andere instelling Consultation policlinique d’une autre institution |
1,48% |
1,17% |
1,37% |
1,33% |
1,39% |
Andere professionele personen met therapeutisch doel Autres personnes professionnelles avec objectifs thérapeutiques |
3,80% |
3,84% |
3,81% |
3,83% |
3,78% |
Eigen instelling of eigen AZ – Même institution ou même hôpital général |
14,19% |
14,73% |
15,77% |
15,87% |
16,15% |
Psychiatrisch ziekenhuis – Hôpital psychiatrique |
2,51% |
2,42% |
2,42% |
2,36% |
2,50% |
PAAZ –SPHG |
5,18% |
5,63% |
5,44% |
6,07% |
5,85% |
Psychiatrisch verzorgingstehuis – Maisons de Soins psychiatriques |
0,21% |
0,24% |
0,25% |
0,24% |
0,22% |
Beschut Wonen – Habitations protégées |
1,39% |
1,44% |
1,41% |
1,34% |
1,36% |
Algemeen ziekenhuis – Hôpital general |
6,93% |
7,03% |
6,43% |
6,54% |
6,58% |
Alternatieve psychiatrische opvang – Centre d’accueil alternatif |
0,26% |
0,30% |
0,30% |
0,21% |
0,21% |
Bejaardentehuis / RVT / V-dienst – Maison de repos / MRS / Service V |
0,68% |
0,83% |
0,97% |
0,68% |
0,80% |
Ander instellingsverband - Autre institution |
1,50% |
1,31% |
1,36% |
1,36% |
1,36% |
Onbekend -Inconnu |
0,77% |
0,90% |
1,99% |
3,18% |
1,35% |
Tabel 2b – Tableau 2b: Admissions volontaires - Intervenants (Région wallonne) |
Jaar - Année |
||||
Tussenkomende person – Intervenant |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Op eigen initiatief van de betrokkene - Initiative personnelle du patient |
77,88% |
78,82% |
80,33% |
79,71% |
78,64% |
Op initiatief van familie/eigen omgeving - Initiative de la famille / proches |
35,83% |
35,37% |
34,17% |
33,50% |
32,41% |
Op initiatief van andere niet-professionele personen Initiative d’autres non-professionnels |
2,09% |
1,93% |
1,61% |
1,32% |
1,51% |
Ziekenwagen – Ambulances |
5,72% |
5,42% |
5,32% |
5,10% |
4,72% |
Juridische instantie – Instance juridique |
0,66% |
0,66% |
0,76% |
0,66% |
1,10% |
Ordehandhavers (politie, rijkswacht,...) - Ordre public (police, gendarmerie,…) |
1,09% |
0,86% |
0,99% |
0,95% |
0,85% |
Andere professionele personen zonder therapeutisch doel Autres personnes professionnelles sans objectifs thérapeutiques |
1,66% |
1,52% |
1,55% |
1,74% |
2,11% |
Privé-raadpleging huisarts & andere specialist niet-psychiatrisch Consultation privée de médecin généraliste et de médecin spécialiste non psychiatre |
25,08% |
24,83% |
24,32% |
23,53% |
20,70% |
Privé-raadpleging psychiater van de eigen instelling Consultation privée psychiatre de la même institution |
27,02% |
26,91% |
26,85% |
28,31% |
30,01% |
Privé-raadpleging psychiater niet verbonden aan de instelling Consultation privée psychiatre non attaché à l’institution |
3,64% |
4,02% |
3,95% |
4,50% |
4,54% |
Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg - Centre de Santé mentale |
0,58% |
0,55% |
0,53% |
0,65% |
0,47% |
Polyklinische raadpleging eigen instelling of eigen AZ Consultation policlinique de la même institution ou du même hôpital général |
18,07% |
17,62% |
17,46% |
16,18% |
15,47% |
Polyklinische raadpleging andere instelling Consultation policlinique d’une autre institution |
1,30% |
1,08% |
1,01% |
1,19% |
0,81% |
Andere professionele personen met therapeutisch doel Autres personnes professionnelles avec objectifs thérapeutiques |
4,12% |
4,18% |
4,32% |
4,21% |
4,18% |
Eigen instelling of eigen AZ – Même institution ou même hôpital général |
16,31% |
16,07% |
14,99% |
15,35% |
16,00% |
Psychiatrisch ziekenhuis – Hôpital psychiatrique |
2,84% |
2,94% |
3,43% |
3,01% |
3,68% |
PAAZ –SPHG |
3,74% |
3,96% |
4,08% |
4,69% |
5,43% |
Psychiatrisch verzorgingstehuis – Maisons de Soins psychiatriques |
0,22% |
0,22% |
0,25% |
0,32% |
0,27% |
Beschut Wonen – Habitations protégées |
0,99% |
1,17% |
1,15% |
1,15% |
1,11% |
Algemeen ziekenhuis – Hôpital general |
7,49% |
7,22% |
7,12% |
7,07% |
6,92% |
Alternatieve psychiatrische opvang – Centre d’accueil alternatif |
0,46% |
0,37% |
0,46% |
0,48% |
0,43% |
Bejaardentehuis / RVT / V-dienst – Maison de repos / MRS / Service V |
0,97% |
0,76% |
0,86% |
0,84% |
0,74% |
Ander instellingsverband - Autre institution |
1,15% |
1,35% |
1,36% |
1,41% |
1,45% |
Onbekend -Inconnu |
0,90% |
1,13% |
1,68% |
1,11% |
1,48% |
Tabel 2c – Tableau 2c: Admissions volontaires – Intervenants (Région Bruxelles-Capital) |
Jaar - Année |
||||
Tussenkomende person - Intervenant |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Op eigen initiatief van de betrokkene - Initiative personnelle du patient |
77,40% |
77,45% |
77,47% |
78,42% |
77,90% |
Op initiatief van familie/eigen omgeving - Initiative de la famille / proches |
34,78% |
34,14% |
34,20% |
35,50% |
35,24% |
Op initiatief van andere niet-professionele personen Initiative d’autres non-professionnels |
1,85% |
1,81% |
1,86% |
2,61% |
3,71% |
Ziekenwagen – Ambulances |
6,51% |
5,81% |
5,59% |
5,27% |
6,22% |
Juridische instantie – Instance juridique |
0,91% |
0,79% |
1,05% |
0,98% |
0,80% |
Ordehandhavers (politie, rijkswacht,...) - Ordre public (police, gendarmerie,…) |
1,50% |
1,45% |
1,75% |
1,26% |
1,30% |
Andere professionele personen zonder therapeutisch doel Autres personnes professionnelles sans objectifs thérapeutiques |
1,72% |
1,55% |
1,78% |
1,56% |
2,37% |
Privé-raadpleging huisarts & andere specialist niet-psychiatrisch Consultation privée de médecin généraliste et de médecin spécialiste non psychiatre |
9,80% |
8,75% |
8,88% |
7,74% |
7,16% |
Privé-raadpleging psychiater van de eigen instelling Consultation privée psychiatre de la même institution |
23,22% |
24,60% |
25,63% |
28,19% |
29,42% |
Privé-raadpleging psychiater niet verbonden aan de instelling Consultation privée psychiatre non attaché à l’institution |
7,23% |
6,89% |
7,07% |
7,53% |
7,60% |
Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg - Centre de Santé mentale |
2,33% |
2,58% |
2,36% |
2,76% |
2,15% |
Polyklinische raadpleging eigen instelling of eigen AZ Consultation policlinique de la même institution ou du même hôpital général |
19,18% |
22,36% |
20,36% |
18,99% |
16,99% |
Polyklinische raadpleging andere instelling Consultation policlinique d’une autre institution |
2,35% |
1,71% |
1,37% |
1,79% |
2,37% |
Andere professionele personen met therapeutisch doel Autres personnes professionnelles avec objectifs thérapeutiques |
5,59% |
4,71% |
4,49% |
4,95% |
5,91% |
Eigen instelling of eigen AZ – Même institution ou même hôpital général |
26,81% |
24,78% |
23,71% |
26,30% |
25,92% |
Psychiatrisch ziekenhuis – Hôpital psychiatrique |
4,35% |
3,42% |
3,61% |
3,57% |
4,22% |
PAAZ –SPHG |
9,33% |
12,77% |
12,08% |
11,16% |
9,12% |
Psychiatrisch verzorgingstehuis – Maisons de Soins psychiatriques |
0,45% |
0,50% |
0,54% |
0,50% |
0,69% |
Beschut Wonen – Habitations protégées |
1,60% |
1,40% |
1,64% |
2,01% |
1,63% |
Algemeen ziekenhuis – Hôpital general |
7,05% |
7,01% |
5,83% |
7,26% |
5,80% |
Alternatieve psychiatrische opvang – Centre d’accueil alternatif |
0,92% |
1,07% |
0,86% |
0,91% |
0,99% |
Bejaardentehuis / RVT / V-dienst – Maison de repos / MRS / Service V |
0,81% |
0,87% |
1,08% |
1,38% |
1,13% |
Ander instellingsverband - Autre institution |
1,75% |
1,16% |
1,78% |
1,93% |
1,60% |
Onbekend -Inconnu |
0,96% |
1,11% |
0,78% |
1,36% |
2,76% |
Tabel 3a – Tableau 3a: Mise en observation - |
Jaar - Année |
||||
Gewest - Région |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Vlaams Gewest – Région flamande |
116,19 |
81,08 |
84,20 |
82,48 |
90,64 |
Waals Gewest – Région wallonne |
50,06 |
45,12 |
30,36 |
53,10 |
58,69 |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Région Bruxelles-Capitale |
22,70 |
27,58 |
24,86 |
19,33 |
27,41 |
België - Belgique |
90,08 |
67,67 |
66,17 |
68,58 |
75,85 |
Tabel 3b – Tableau 3b Maintien - |
Jaar - Année |
||||
Gewest - Région |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Vlaams Gewest – Région flamande |
173,95 |
225,61 |
104,25 |
439,54 |
545,89 |
Waals Gewest – Région wallonne |
611,50 |
202,50 |
322,92 |
865,75 |
97,22 |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Région Bruxelles-Capitale |
8,33 |
38,75 |
27,00 |
1,00 |
368,50 |
België - Belgique |
249,96 |
198,76 |
196,43 |
483,21 |
397,53 |
Tabel 4a – Tableau 4: Mise en observation - |
Jaar - année |
||||
Gewest – Région |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Vlaams Gewest - Région flamande |
62 |
51 |
51 |
66 |
67 |
Waals Gewest – Région wallonne |
17 |
24 |
27 |
35 |
23 |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Région Bruxelles-Capitale |
27 |
9 |
11 |
8 |
11 |
België - Belgique |
106 |
84 |
89 |
109 |
101 |
Tabel 4b: Maintien - |
Jaar - Année |
||||
Gewest |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Vlaams Gewest - Région flamande |
9 |
13 |
17 |
7 |
6 |
Waals Gewest – Région wallonne |
3 |
0 |
6 |
4 |
6 |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Région Bruxelles-Capitale |
1 |
4 |
2 |
1 |
2 |
België - Belgique |
13 |
17 |
25 |
12 |
14 |
Tabel 5 – Tableau 5: Admissions volontaires |
Jaar - Année |
||||
Gewest - Région |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Vlaams Gewest – Région flamande |
84,53 |
79,30 |
84,91 |
84,68 |
78,95 |
Waals Gewest – Région wallonne |
65,11 |
61,21 |
65,22 |
63,25 |
69,41 |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Région Bruxelles-Capitale |
64,12 |
79,80 |
74,98 |
72,19 |
66,45 |
België - Belgique |
76,74 |
73,77 |
78,02 |
77,17 |
75,15 |
Tabel 6 – Tableau 6: Admissions volontaires - |
Jaar - Année |
||||
Gewest - Région |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
Vlaams Gewest – Région flamande |
1173 |
1396 |
1350 |
1284 |
1246 |
Waals Gewest – Région wallonne |
913 |
918 |
857 |
871 |
853 |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Région Bruxelles-Capitale |
406 |
384 |
334 |
371 |
438 |
België - Bruxelles |
2492 |
2698 |
2541 |
2526 |
2537 |