Schriftelijke vraag nr. 5-8492

van Fatiha Saïdi (PS) d.d. 14 maart 2013

aan de minister van Financiën, belast met Ambtenarenzaken

De Cel voor financiële informatieverwerking

Cel voor financiële informatieverwerking
witwassen van geld
terrorisme

Chronologie

Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-2870
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8493

Vraag nr. 5-8492 d.d. 14 maart 2013 : (Vraag gesteld in het Frans)

Een Franstalig dagblad heeft onlangs verbazingwekkende en alarmerende cijfers gepubliceerd over de financiële stromen die door de CFI als problematisch worden beschouwd. Die instelling heeft 925 dossiers overhandigd betreffende het witwassen van kapitaal van criminele oorsprong of bestemd voor de financiering van terrorisme. Die dossiers vertegenwoordigen een totaalbedrag van 1.850 miljard euro. Dat bedrag werd opgespoord in slechts 7 maanden tijd, namelijk in de periode van 1 januari 2012 tot 31 juli 2012. Het is het drievoudige van het bedrag opgespoord in 2011.

Uit de analyse van de CFI blijkt dat drie subcategorieën van fraude toenemen:

- het witwassen dat samenhangt met openbare of private corruptie;

- het witwassen dat samenhangt met de illegale handel van goederen en koopwaren;

- het witwassen dat samenhangt met zware en georganiseerde fiscale fraude.

Nog steeds volgens dezelfde bron besteden slecht 4 van de 27 parketten aandacht aan die dossiers. Die aandacht is uiteindelijk relatief, want de meerderheid van die dossiers wordt geseponeerd.

Op mijn parlementaire vraag van oktober 2012 hebt u geantwoord dat het, in verband met het geld van terrorisme, noodzakelijk is ons bestrijdingsapparaat aan te passen. Die toename van opgespoorde fraude kan dus niet het gevolg van aangebrachte verbeteringen.

Kan de minister me meedelen of die zeer aanzienlijke verhoging van de opgespoorde fraudegevallen het gevolg is van de bijkomende technische of financiële middelen die voor de strijd tegen fraude worden ingezet. Zo ja, welke? Kan de minister me ook meedelen waarom de parketten zo weinig geestdrift aan de dag leggen om fraude systematisch te vervolgen?

Antwoord ontvangen op 16 april 2013 :

Er is daadwerkelijk een stijging van het aantal dossiers dat sinds 2008 door de CFI werd overgedragen aan de gerechtelijke overheden, alsook van de witgewassen bedragen of de bedragen voor de financiering van terrorisme die daarmee samenhangen.

Bedragen in miljoenen euro

Zoals in de tabel hieronder wordt getoond, vloeit de stijging van het aantal overgedragen dossiers niet voort uit het aantal medewerkers van de CFI (dat hetzelfde is gebleven sinds 2009) en evenmin uit de financiële en technische middelen die ter beschikking worden gesteld.

2012 = januari tot oktober

Alle aangiften die naar de CFI worden gestuurd, worden onderzocht. Meerdere aangiften kunnen worden gebundeld in eenzelfde dossier, omdat ze betrekking hebben op eenzelfde partij of omdat er sprake is van met elkaar samenhangende handelingen. In totaal worden er jaarlijks +/- 5 000 aangiften aan de gerechtelijke overheden doorgegeven.

Wanneer de CFI ernstige aanwijzingen van witwassing of financiering van terrorisme ontdekt, is zij ertoe verplicht om de verdachte handelingen van witwassing of financiering van terrorisme door te geven aan de bevoegde procureur des Konings of aan de federale procureur. De CFI heeft geen beoordelingsbevoegdheid zoals de parketten en de federale procureur, die naargelang de ernst van de zaak kunnen beslissen om geen vervolgingen in te stellen.

De stijging van het aantal overgedragen dossiers vloeit voort uit:

• het aantal verdachte handelingen die worden ontdekt door de financiële sector en de niet-financiële beroepen, zoals bedoeld in het stelsel ter bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. De financiële sector is tegenwoordig veel beter georganiseerd om verdachte handelingen van witwassing of financiering van terrorisme te ontdekken. Op minder dan vijf jaar tijd is het jaarlijkse aantal aangiften van vermoeden met meer dan 60 % gestegen, van 13 000 aangiften (in 2007) naar 21 000 aangiften (in 2012) per jaar.

• de vaststelling van nieuwe tendensen of mechanismen inzake witwassing of financiering van terrorisme.

De sterke stijging van witgewassen bedragen in 2012 vloeit voort uit het feit dat er meerdere belangrijke dossiers werden doorgegeven met betrekking tot een totaalbedrag van meer dan 1 miljard euro, dat via de goudsector werd witgewassen.

Naast de andere trends in 2012 moet worden gewezen op de stijging van de witgewassen bedragen naar aanleiding van ernstige en georganiseerde fiscale fraude.

Bedragen in miljoenen euro

Deze stijging vloeit onder meer voort uit het feit dat er meerdere gevallen van witwassing aan het licht werden gebracht met betrekking tot frauduleuze handelingen inzake BTW-carrouselfraude in de goudsector.

Wat de witwassing bij corruptie betreft, zijn de cijfers met betrekking tot witgewassen bedragen in 2012 eveneens sterk gestegen.

Bedragen in miljoenen euro

De stijging is te wijten aan meerdere factoren:

• een grotere sensibilisering van financiële instellingen en niet-financiële beroepen tegenover handelingen van politiek prominente personen (PPP’s) naar aanleiding van de Arabische lente

• de pogingen tot sensibilisering op de website van de CFI in aansluiting op de gebeurtenissen in Tunesië en de Arabische lente

• een belangrijk dossier met betrekking tot een witgewassen bedrag van meer dan 60 miljoen euro, dat in 2012 werd overgedragen dankzij de uitstekende internationale samenwerking met een buitenlandse collega van de CFI

Wat de illegale handel in goederen betreft, is het aantal dossiers ongeveer hetzelfde gebleven, maar werd er een gevoelige stijging van de witgewassen bedragen vastgesteld.

Bedragen in miljoenen euro

De vastgestelde stijging vloeit ten dele voort uit de ontdekking van een aantal handelingen met betrekking tot de ontvangst van gelden van het type money remittance door buitenlandse onderdanen, die gerechtvaardigd werden door commerciële activiteiten buiten enige officiële structuur.

De witwaspraktijken naar aanleiding van oplichting (bankfraude (phishing), scam dating, ...) blijven redelijk stabiel indien er uit de 422 miljoen die van januari tot oktober 2012 werd doorgegeven, een bedrag van 375 miljoen wordt gelicht met betrekking tot een frauduleuze internationale transfer die nooit werd uitgevoerd. Maar de huidige bedragen van dit soort oplichting worden steeds kleiner, om aan de waakzaamheid van banken en rekeninghouders te ontsnappen.

Wat terrorisme en financiering van terrorisme betreft, zijn de cijfers redelijk stabiel.

Bedragen in miljoenen euro

Er moet worden benadrukt dat het moeilijker is om financiering van terrorisme te ontdekken, en dit om uiteenlopende redenen (veel kleinere bedragen, illegale of legale herkomst van het geld, dikwijls moeilijk om een rechtstreeks verband te leggen tussen het geld en een bepaalde terroristische handeling, financiering van terrorisme alsook van extremisme en radicalisme die moeilijk rechtstreeks in verband kunnen worden gebracht met het terrorisme).

Er moet eveneens worden benadrukt dat de CFI op dit vlak erg afhankelijk is van de uitwisseling van informatie tussen diensten die belast zijn met de bestrijding van terrorisme en de financiering ervan (politie, burgerlijke en militaire veiligheid, ODAC, …).

Om deze toestand te verhelpen zal de regering binnenkort binnen het college voor inlichting en veiligheid een coördinatieorgaan instellen voor de bestrijding van de financiering van terrorisme. Dit orgaan betreft een recente verplichting van de FAG (Aanbeveling 2 van de FAG, goedgekeurd in Parijs op 16 februari 2012).

Tot slot moet eraan worden herinnerd dat de financiering van terrorisme kan plaatsvinden via de financiering van extremistische en radicale handelingen, waarvoor de CFI wettelijk gezien niet bevoegd is. Onlangs werd hieromtrent een wetsvoorstel opgesteld teneinde de bevoegdheden van de CFI uit te breiden inzake de financiering van extremisme (wetsvoorstel van Taelman c.s.).