|
|
Gebruik van de familienaam van de vader - Europese rechtszaak tegen België
achternaam
beroepsprocedure (EU)
Hof van Justitie van de Europese Unie
inbreukprocedure (EU)
gemengd huwelijk
| 14/2/2013 | Verzending vraag |
| 18/6/2013 | Antwoord |
België moet zich voor het Europese Hof van Justitie verantwoorden voor de wet die bepaalt dat kinderen met één Belgische ouder worden ingeschreven onder de familienaam van hun vader. De Europese Commissie ontving verscheidene klachten van ouders en besloot daarop om België voor het Europese Hof van Justitie te dagen. Ze maakt zich sterk dat de wet niet in overeenstemming is met het vrij verkeer en met de rechtspraak van het Hof.
De situatie slaat op kinderen die in België geboren zijn en van wie de ene ouder de Belgische nationaliteit heeft en de andere de nationaliteit van een andere EU-lidstaat. Belgische gemeenten weigeren die kinderen onder een andere familienaam in te schrijven dan die van hun vader, ook indien ze bij het consulaat van de andere lidstaat in kwestie al met een dubbele naam geregistreerd zijn. Een verzoek tot wijziging om alsnog de volledige familienaam te laten registreren kan pas na een juridische procedure.
Daardoor worden alle officiële documenten, zoals akten van de burgerlijke stand en verblijfsdocumenten, attesten, certificaten en diploma's die deze kinderen in de loop van hun leven in België ontvangen, op een andere naam afgegeven dan die welke zij in de lidstaat van hun niet-Belgische ouder hebben gekregen.
Hierover had ik de volgende vragen:
1. Hoe beoordeelt de minister de actie van de Commissie om België voor het Europese Hof van Justitie te dagen met betrekking tot bovenstaande problematiek? Gaat de minister akkoord met de redenering van de Commissie dat de wetsbepaling in kwestie onnodig veel rompslomp en hinder kan opleveren voor personen in bovenstaande situatie wegens de twijfels en verwarring over hun identiteit en over de authenticiteit van hun officiële documenten? Zo ja, plant de minister om de regelgeving te wijzigen al dan niet voor er een uitspraak volgt? Zo neen, hoe motiveert de minister de keuze om dat niet te doen?
2. Beaamt de minister mijn opvatting dat het Belgische naamrecht in het algemeen verouderd is omdat het steunt op een gedateerde patriarchale conceptie van de familie? Is de minister bekend met de enquête van de Juristenkrant van december 2010 waaruit bleek dat de verplichting om een kind de familienaam van de vader te geven als het meest verwerpelijke federale wetsartikel werd verkozen? Overweegt de minister om het Belgische naamrecht in zijn geheel aan te passen? Is de minister eventueel bereid om het wetsvoorstel van Guy Swennen en mezelf (Stuk Senaat, nr. 5-998) dienaangaande te steunen? Zo neen, welke andere pistes ziet zij voor een beter en billijker Belgisch naamrecht?
Het klopt dat de Europese Commissie op 27 september 2012 beslist heeft om een dergelijke zaak bij het Hof van Justitie van de Europese Unie aanhangig te maken, maar het verzoekschrift is nog niet officieel ingediend. Het lijkt mij dan ook voorbarig deze zaak te becommentariëren zonder de argumenten die de Commissie in haar verzoekschrift zal aanvoeren precies te kennen.
Zonder vooruit te lopen op de argumenten die de Commissie en de regering in dit bijzonder dossier zullen aanvoeren, moet erop worden gewezen dat de naam ressorteert onder de nationale wetgeving van de betrokkene, zulks in overeenstemming met artikel 37 van het Wetboek van internationaal privaatrecht.
Verschillende namen, naargelang van het land, kunnen zich voordoen wanneer het betrokken kind verschillende nationaliteiten heeft, waaronder de Belgische nationaliteit. Het Wetboek van internationaal privaatrecht voorziet in een oplossing voor deze moeilijkheden. In artikel 3 van dit Wetboek is immers bepaald dat de persoon in een dergelijk geval zal worden beschouwd als Belg en de Belgische wetgeving inzake de toekenning van de naam derhalve op hem van toepassing zal zijn.
Bijgevolg zal hij, conform artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek, de naam van de vader dragen indien de afstamming van moederszijde en van vaderszijde tegelijkertijd komt vast te staan of indien alleen de afstamming van vaderszijde van een kind vaststaat. Bovendien staat het de ouders vrij, ingeval de afstamming van vaderszijde komt vast te staan na de afstamming van moederszijde, in het jaar waarin de aangevers kennis hebben gekregen van de afstamming van vaderszijde een gezamenlijke verklaring af te leggen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand waardoor het kind de naam van de vader zal dragen. Bij gebreke van dergelijke verklaring of indien alleen de afstamming van moederszijde van een kind vaststaat, zal het kind de naam van de moeder dragen.
De naam ontsnapt aan de vrije keuze van de ouders, aangezien niet over de staat van personen kan worden beschikt. De Belgische wetgeving biedt de ouders met een kind dat meerdere nationaliteiten - waaronder de Belgische - bezit en dat een verschillende naam draagt in de staten waarvan het de nationaliteit bezit, echter de mogelijkheid een verzoek tot naamsverandering in te dienen bij de minister van Justitie, op grond van de wet van 15 mei 1987 betreffende de namen en voornamen, opdat het kind in elke staat dezelfde naam zou dragen. Deze verandering wordt hen in principe altijd toegekend.
Ik deel het standpunt dat de naamwetgeving moet worden gewijzigd, zoals ik dat ook heb benadrukt in de Kamer in mijn algemene beleidsnota van 27 december 2012 (Gedr. St., Kamer, gewone zitting 2012-2013, nr. 53-2586/027, blz. 18).
Mijn administratie werkt thans aan een voorontwerp van wet tot hervorming van het materiële recht inzake de toekenning van de naam. Daarna wordt het ontwerp binnen de regering besproken. Het gekozen systeem beoogt de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw ook in de toekenning van de naam naar voor te laten komen.