Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-7026

van Nele Lijnen (Open Vld) d.d. 14 september 2012

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken

Congo - M23-rebellen - Stanislas Baleke - Rondreis in Europa - Vermeende contacten met Europese landen - Persona non grata - Invervolgingstelling

Congo
oorlogsmisdaad

Chronologie

14/9/2012Verzending vraag
26/3/2013Rappel
24/9/2013Rappel
30/10/2013Herkwalificatie
6/1/2014Antwoord

Geherkwalificeerd als : vraag om uitleg 5-4189

Vraag nr. 5-7026 d.d. 14 september 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Ik verneem heden vanuit diverse bronnen (zie http://www.culturecongolaise.net/?p=10703#more-10703) dat vertegenwoordigers van de M23-rebellen die opereren in Congo, onder leiding van Stanislas Baleke een week lang rondreisden in Europa om hun zaak te bepleiten. De delegatie zou onder meer Parijs, Brussel en Londen hebben aangedaan. Stanislas Baleke is woordvoerder van de rebellen en bevestigde in diverse interviews dat zij als politieke tak van deze rebellenbeweging Europa willen overtuigen van hun goede wil: "Wij gingen in Europa uitleggen waarom we vechten tegen de regering in Kinshasa", aldus betrokkene (zie http://www.congoforum.be/ndl/nieuwsdetail.asp?subitem=1&newsid=188894&Actualiteit=selected).

Ik verwijs in deze context naar het rapport van het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen waarbij diverse getuigenissen werden vrijgegeven over de wreedheden die momenteel in Oost-Congo plaatsvinden: "Er is sprake van standrechtelijke executies van burgers, verkrachtingen en ander seksueel misbruik, folterpraktijken, dwangarbeid en rekrutering onder dwang - zelfs van kinderen - en geweld omwille van etnische redenen. Sinds midden april zijn reeds 470.000 mensen in Oost-Congo op de vlucht.".

De kinderhulporganisatie World Vision maakte onlangs bekend dat duizenden kinderen in Congo op de vlucht zijn zonder familie om te ontsnappen aan de gedwongen rekrutering door rebellengroepen.

Ik kan heden alleen maar vaststellen dat de situatie met de dag erger wordt. Human Rights Watch beschuldigde de rebellen van M23 in een zeer gedetailleerd rapport van 11 september jongstleden van oorlogsmisdaden op grote schaal. Die oorlogsmisdaden gaan van het doden van jongens tot het verkrachten van een achtjarig meisje. Het rapport op basis van 190 interviews die werden afgenomen tussen mei en september van dit jaar, heeft het over standrechtelijke executies, verkrachtingen en gedwongen rekrutering.

Ik verwijs naar uw toelichting van 12 september in de Commissie voor de Buitenlandse Betrekkingen waarin u aangaf dat u geen weet had van deze demarche vanwege M23.

Ik had wel enkele vragen in deze context:

1) Hebt u weet van formele of informele contacten tussen de aangehaalde Europese landen en of andere instanties en de woordvoerder en de politieke tak van deze rebellenbeweging? Zo ja, kan u toelichten? Hoe reageert u op dit bericht?

2) Kunt u toelichten in hoeverre de vertegenwoordigers van de M23 alsook hun voornaamste leiders persona non grata zijn in ons land en kunt u tevens toelichten hoeveel personen het betreft?

3) Kunt u een stand van zaken geven over de al of niet invervolgingstelling van deze personen voor internationale of andere rechtbanken en worden bepaalde van deze personen nu reeds gezocht wegens oorlogsmisdaden? Bent u bereid deze kwestie aan te kaarten op de top van 27 september bij de Verenigde Naties of andere fora?

Antwoord ontvangen op 6 januari 2014 :

1. De heer Baleke heeft nooit contact gezocht en wij zijn trouwens nooit en op geen enkel niveau in contact geweest met leden van M23. Ik twijfel er niet aan dat dit in Parijs of Londen niet anders is. Wij hebben M23 nooit enige legitimiteit verleend en het is altijd ons uitgangspunt geweest dat de beweging alleen zou mogen worden toegelaten tot de met de Congolese autoriteiten in Kampala gevoerde onderhandelingen over een overgave.

2. De belangrijkste leiders van M23 en M23 als organisatie komen voor op de lijst van personen en organisaties waartegen VN-sancties lopen. Deze lijst staat op de website van de Veiligheidsraad. Het Amerikaanse ministerie van Financiën heeft eind 2012 financiële sancties tegen 6 leiders van M23 ingesteld: Bosco Ntaganda, Sultani Makenga, Baudoin Ngaruye, Innocent Kaina, Eric Badege en Innocent Zimurinda. Deze zes personen staan ook op de sanctielijst van de VN. Ook de Europese Unie heeft tegen een aantal leiders van M23 sanctieregelingen afgekondigd krachtens Verordening 1183/2005. Het betreft Kaina, Ngaruye, Makenga, Badege en Runiga. Het spreekt voor zich dat al deze personen tegen wie internationale sancties lopen, persona non grata zijn in België.

3. Behalve het bijzondere geval van Bosco Ntaganda tegen wie reeds een internationaal aanhoudingsbevel was uitgevaardigd nog voor hij zich aansloot bij M23 buiten beschouwing gelaten, wordt tot nu toe geen enkel lid van M23 gezocht door het Internationaal Strafhof . Nu is het niet uitgesloten dat het rapport van de deskundigen van de VN-sanctiecommissie eerlang de aanzet is tot internationale gerechtelijke vervolgingen.

Nationale rechtsvervolging is ook nog altijd mogelijk.

België vestigt al jaren de aandacht op het belang van de strijd tegen de straffeloosheid. Wat de onderhandelingen van Kampala betreft, hebben wij er altijd uitdrukkelijk op gewezen dat algemene amnestie geen plaats heeft in het slotakkoord en dat de leden van M23 die zich schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdaden en aan misdaden tegen de menselijkheid door Congolese rechtbanken of door het Internationaal Strafhof moeten worden berecht. Het is dit standpunt dat wij in alle internationale fora en bij bilaterale contacten over dit onderwerp innemen. Recent werden de voorwaarden ondertekend voor de ontwapening en stopzetting van M23. De rebellengroep M23 verbindt zich ertoe de gewapende strijd definitief te staken. In ruil zal de Congolese regering de ex-strijders van M23 niet vervolgen voor hun opstand. De rebellen zullen evenwel niet vrijuit kunnen gaan voor misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden of seksueel geweld.

Ik ben tevreden dat de M23-rebellen niet opnieuw in het Congolese leger zullen worden opgenomen eindelijk komt er een einde aan de gewoonte om voormalige rebellen opnieuw in het leger toe te laten.