Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-6114

van Karl Vanlouwe (N-VA) d.d. 24 april 2012

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken

De vliegtuigcrash in Congo en de dood van belangrijke leden van de entourage van president Kabila

Democratische Republiek Congo
vliegtuig
ongeval bij het vervoer
mijnindustrie

Chronologie

24/4/2012Verzending vraag
6/6/2012Antwoord

Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-1987

Vraag nr. 5-6114 d.d. 24 april 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Op zondag 12 februari is in de oostelijke stad Bukavu een vliegtuig neergestort met aan boord enkele hoge functionarissen van de Democratische Republiek Congo. Er zouden ten minste vijf doden zijn gevallen, waaronder de topadviseur van de president, Augustin Katumba Mwanke. De minister van financiën, Matata Ponyo Mapon en de gouverneur van Zuid-Kivu raakten gewond.

Katumba werd door velen als de belangrijkste man achter Joseph Kabila gezien. Kabila richtte samen met hem in 2002 de PPRD op . Hij was de ex-gouverneur van de rijke mijnprovincie Katanga en een zeer invloedrijk man in de Congolese grondstoffenhandel. Bij de recente parlementsverkiezingen werd hij herverkozen als volksvertegenwoordiger van Katanga. Zijn naam werd ook genoemd als mogelijke premier.

In 2002 noemde een panel van de Verenigde Naties Katumba's naam als betrokkene bij een organisatie die op een illegale manier de controle verwierf over mijncontracten die miljarden dollars waard waren. Recent, in augustus en november van 2011, raakte bekend dat DRC mijnconcessies had verkocht voor een respectievelijke marktwaarde van 4 en 3 miljard dollar aan postbusbedrijven in de Maagdeneilanden. De Congolese schatkist kreeg er slechts 220 miljoen dollar voor. In beide gevallen zijn er duidelijke aanwijzingen dat de begunstigden van die deal Katumba en zijn Israëlische zakenpartner Dan Gertler zijn. Het VN-panel raadde aan Katumba's activa te bevriezen en hem een reisverbod op te leggen. Ondanks duidelijk afspraken met de Wereldbank en het IMF worden die geheime verkopen, die niet via openbare aanbestedingen gebeurden, nog steeds getolereerd door de internationale gemeenschap.

Mijn vragen aan de minister zijn:

1. Heeft u zicht op de oorzaak en het aantal slachtoffers van deze vliegtuigcrash?

2. Hoe evalueert u het wegvallen van Augustin Katumba in het bestuur en in de economie van DR Congo, in het bijzonder in de mijnindustrie?

3. Weet u of Augustin Katumba eigendommen en activa bezit in België? Hoeveel zijn ze waard en wat wordt ermee gedaan?

4. Vreest u dat deze gebeurtenissen een invloed kunnen hebben op de gespannen situatie in DR Congo?

Antwoord ontvangen op 6 juni 2012 :

  1. Volgens luchthaven bronnen, zou het ongeval veroorzaakt zijn door een fout van de piloten. Ze zouden te ver op de piste geland zijn en zouden het vliegtuig niet tijdig meer hebben kunnen stoppen. Van de tien mensen aan boord van het toestel kwamen er vier om het leven: de piloot, de copiloot, Augustin Katumba Mwanke en een volksvertegenwoordiger die eind februari aan zijn wonden overleed. Op de grond vielen nog eens twee dodelijke slachtoffers, boeren die werkten in de buurt van de luchthaven.

  2. Twee maanden na het overlijden van Augustin Katumba Mwanke is het nog te vroeg om de impact van zijn verdwijning op de Congolese politiek en economie in te schatten, te meer daar Congo zich nog in een overgangsfase bevindt en bestuurd wordt door een voorlopige regering. Augustin Katumba Mwanke had weliswaar veel invloed maar niet alle problemen waarmee de Congolese economie te kampen heeft, met inbegrip van het gebrek aan transparantie in de mijnsector, kunnen aan één persoon, hoe machtig ook, worden toegeschreven.

  3. Wij hebben geen weet van activa van Augustin Katumba Mwanke in België.

  4. Augustin Katumba Mwanke vervulde een sleutelrol in het Congolese politieke leven en zijn overlijden heeft ongetwijfeld een impact op de onderhandelingen over de vorming van een nieuwe regering aangezien de leden van de presidentiële meerderheid hun standpunt op hem afstemden. Zijn dood heeft waarschijnlijk de evenwichtsverhoudingen gestoord. Het is ook niet denkbeeldig dat de laattijdige aanstelling van de eerste minister deels te wijten is aan dit overlijden. Dit neemt niet weg dat, ook al had Augustin Katumba Mwanke het ongeval overleefd, de Congolese politieke scene zich opmaakte voor een herschikking na de verkiezingen.