Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-573

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 16 december 2010

aan de staatssecretaris voor Begroting, Migratie- en asielbeleid, Gezinsbeleid en Federale Culturele Instellingen

Asielaanvragen - Ontradingscampagnes - Aantallen, kostprijs en inhoud - Effectiviteit

politiek asiel
bewustmaking van de burgers
asielzoeker

Chronologie

16/12/2010Verzending vraag
17/3/2011Antwoord

Vraag nr. 5-573 d.d. 16 december 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In maart 2010 trok de staatssecretaris samen met de eerste minister naar Servië en Macedonië om er de gelukzoekers af te raden in België asiel aan te vragen. Meer recentelijk, in oktober 2010, deed hij dit nog eens over en voegde hij Albanië toe aan zijn reisprogramma.

Er heerst heel wat onduidelijkheid over deze ontradingscampagnes. Ik vind hierover bijzonder weinig informatie.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Kan de staatssecretaris mij een overzicht geven van de landen waar ontradingscampagnes zijn gevoerd en / of worden gevoerd? Kan hij mij tevens de kostprijs van die campagnes opgeven? Hoeveel kost een gemiddelde ontradingscampagne in een land?

2) Plant hij nieuwe ontradingscampagnes en worden die ook uitgebreid tot andere landen? Kan hij mij hier een overzicht van bezorgen? Wie bepaalt waar ontradingscampagnes worden gevoerd? Op basis van welke criteria of afwegingen gebeurt dat?

3) Kan de staatssecretaris mij gedetailleerd informeren over de inhoud van die campagnes? Welke boodschappen worden daarbij verspreid? Welke methodieken worden daarbij juist gebruikt? Welke doelgroep heeft men voor ogen en hoe bereikt men die? Welke omvang heeft een dergelijke campagne: landelijk, regionaal, lokaal, …? Op welke wijze wordt er samengewerkt met de landen van herkomst? Worden er van de Belgische overheid daarbij tegenprestaties verwacht en welke?

4) Hoelang duurt zo'n campagne gemiddeld? Worden die campagnes na verloop van tijd herhaald om een blijvend effect te generen? Wordt er in de tussentijd gezorgd voor een follow-up?

5) Kan de staatssecretaris mij gedetailleerd informeren over de doeltreffendheid van die campagnes? Is er een zichtbare afname van het aantal (onterechte) asielzoekers uit landen waar een ontradingscampagne loopt? Kan hij mij deze cijfers bezorgen?

6) Is deze beleidsmaatregel ondertussen geëvalueerd? Zo ja, kan de staatssecretaris mij de resultaten van deze evaluatie bezorgen? Zo neen, waarom niet ? Is hij van plan om dit alsnog te doen?

7) Wat is het totale budget voor de ontradingscampagnes voor 2010? Wat is het budget voor volgend jaar? Kan de staatssecretaris mij zeggen of er een budgettair engagement bestaat voor de komende jaren?

Antwoord ontvangen op 17 maart 2011 :

Hierbij vindt u een overzicht van de preventiecampagnes gefinancierd door de begrotingen van 2008, 2009 en 2010.

Budget 2008

a. Senegal

In Senegal bestaat er een schrijnend probleem van families uit de kustdorpen waarvan leden zich op zee wagen richting Canarische eilanden om illegaal de Schengenzone proberen binnen te komen. Het project is een financiering van een groter project met volgende activiteiten: preventie, steun aan gebroken families en stabilisatie van bevolking (6 000 euro).

b. India

Illegale immigratie naar België vanuit het noorden van de Punjab is een fenomeen dat al een tijdje aansleept. Een gerichte preventiecampagne vooral in het district Jallandar samen met een actie van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) om de autoriteiten van het district aan te moedigen om illegale migratie tegen te gaan en contacten te leggen om identificatie van illegale Indiërs uit die streek te verhogen, zou een effect kunnen hebben op de instroom (40 000 euro).

c. Kameroen

Illegale migratie uit Kameroen heeft recentelijk meer vormen aangenomen: misbruik van studies, gezinshereniging, vervalsingen van visa. Daarnaast bestond er al een relatief hoge instroom van asielzoekers naar België. Een preventiecampagne gericht op groepen die voornamelijk deze kanalen gebruiken (studenten, Engelstalige bevolking, alleenstaande vrouwen) samen met een meer restrictief visabeleid in de Belgische ambassade zou de instroom gevoelig kunnen doen dalen (54 000 euro).

Budget 2009

a. Preventiecampagne in Kosovo

De instroom van Kosovaren blijft constant ondanks de dalende tendens van de regio. Het gaat vooral om asielzoekers van zuidwest Kosovo van Rom origine en Serviërs uit het noorden van Kosovo. Het project voorziet in steun aan de plaatselijke Rom bevolking in zuidwest Kosovo met het oog op een betere participatie van de Rom bevolking aan de plaatselijke politiek. Daarnaast voorziet het project in een algemene informatiecampagne in Kosovo (61 000 euro).

b. Preventiecampagne in Guinée

Illegale immigratie naar België vanuit Guinée blijft constant hoog. Het gaat om jonge mensen uit Conakry of uit andere universiteitssteden die hier asiel vragen of illegaal verblijven. Het doel van het project is vooral studenten en de stedelijke jonge bevolking in Conakry, Kankan en Labé te informeren over hun slaagkansen van een asielaanvraag in België en over de gevaren van illegale migratie (57 000 euro).

c. Preventiecampagne in République démocratique (RD) Congo

Illegale migratie uit RD Congo daalt en dit vooral door een aangehouden beleid van de DVZ inzake preventie in Kinshasa. Door middel van acties die bij de Congolezen aanslaan en populair zijn zoals theaterstukken, concerten, soaps worden de inwoners van Kinshasa gewezen op de gevaren van illegale migratie en worden ze aangemoedigd om in eigen land te investeren. Alleen door een aangehouden inspanning van preventie en informatie zal de instroom verder dalen (40 000 euro).

d. Preventie van economische uitbuiting van Brazilianen : twee projecten

Het eerste is een preventiecampagne in België : Dit project is ontwikkeld omdat de sociale inspectie- en politiediensten een groeiende criminalisering zien in de immigratie van Brazilianen naar België. Doel van het project is potentiële slachtoffers mensenhandel via informatie weerbaarder maken opdat ze niet in handen vallen van mensenhandelaars. International Organization for Migration (IOM) heeft de campagne in nauwe samenwerking met de DVZ, de Sociale Inspectiediensten en de Federale Politie uitgevoerd van september tot december 2009 (40 000 euro).

Het tweede is het opzetten van een samenwerking tussen Braziliaanse en Belgische autoriteiten met het oog op preventie van economische uitbuiting van Brazilianen. Het project bestaat uit de organisatie van twee workshops (één in Goiania en één in Brussel). Het is een informatie- en vormingsproject bestemd voor de Braziliaanse en Belgische bevoegde diensten teneinde de illegale migratie vanuit Brazilië naar België te verminderen (40 000 euro).

e. Preventie van misbruiken in vreemdelingrechtelijke procedures op gemeentelijk niveau

De vreemdelingenwetgeving is een complexe materie die steeds nieuwe wijzigingen ondergaat. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze materie niet op alle gemeenten even goed beheerst wordt. Zeker in kleinere gemeenten met slechts een beperkt aantal inwonende vreemdelingen, kunnen door het feit dat niet elke dag diepgaand op de materie ingegaan kan worden, kwetsbaarheden en eventuele misbruiken ontstaan. Het doel van het project is steden en gemeenten sensibiliseren opdat zij een preventiebeleid ontwikkelen tegen vormen van misbruik van vreemdelingenrechtelijke procedures en hen informeren over recente fenomenen van misbruik van vreemdelingrechtelijke procedures en over procedures en technieken om die fenomenen tijdig te ontdekken en tegen te gaan. Dit gebeurt onder meer via bezoeken aan de gemeenten, vormingen over gezichtsherkenning en de modernisering van de website voor de gemeentes (41 000 euro).

Budget 2010

a. India

Illegale immigratie naar België vanuit India blijft constant hoog. Het gaat om jonge mensen uit de Punjab (Jalandhar) die hier illegaal verblijven of de oversteek naar Groot-Brittannië wagen. Het doel van het project is vooral de jonge bevolking in Jalandhar (Punjab) te informeren over en te wijzen op de risico’s en gevaren van illegale migratie. Vorig jaar werd reeds een preventiecampagne in Jalandhar georganiseerd, waarop nu een vervolgcampagne zou worden opgestart. Door een herhaalde inspanning van informatie aan de doelgroep zal de kans op slagen stijgen. We zagen na de eerste campagne een daling van instroom, waardoor het wenselijk is het project verder te zetten en de dialoog met de Indische autoriteiten verder te ondersteunen (52 000 euro).

b. DR Congo

Illegale migratie uit RD Congo daalt en dit vooral door een aangehouden beleid van de DVZ inzake preventie in Kinshasa en Bas-Congo. Door middel van acties die bij de Congolezen aanslaan en populair zijn zoals verspreiden van flyers, affiches, debatten op televisie en radio worden de inwoners van Kinshasa gewezen op de gevaren van illegale migratie en worden ze aangemoedigd om in eigen land te investeren. Alleen door een aangehouden inspanning van preventie en informatie zal de instroom verder dalen (53 000 euro).

c. Servië-Macedonië-Kosovo

Er is begin 2010 een significante stijging van het aantal asielaanvragen vastgesteld op basis van economische redenen door Serviërs en Macedoniërs (etnische Albanezen), afkomstig uit de grensstreek tussen beide landen. Na de eerste campagne in april 2010 is die instroom sterk gedaald maar er is een opflakkering sinds september en niet alleen uit de grensstreek maar ook uit de streek rond Pristina in Kosovo. Opnieuw is een preventiecampagne gehouden die het volgende inhield : samenwerking met de bevoegde overheden van beide landen met het oog op het geven van krachtige ontradingssignalen in de streek van herkomst, bezoeken ter plaatse door onder andere premier Leterme en staatssecretaris Wathelet om ook op hun niveau de ontradingsboodschap te brengen, berichten via de plaatselijke pers, persconferenties, verspreiding van een informatie- en ontradingsbrochure met uiteenzetting van de mogelijkheden tot vrijwillige terugkeer.

d. Bosnië/Albanië

Teneinde eenzelfde fenomeen als bij Servië/Macedonië tegen te gaan, heeft staatssecretaris Wathelet een informatiecampagne gevoerd in Albanië en Bosnië samen met de EU Commissie in november 2010.

e. Armenië

In juli 2010 heeft de DVZ een korte informatiecampagne gelanceerd in Erevan, Armenië om potentiële migranten te informeren over hun toekomstperspectieven als asielzoeker in België. Dit naar aanleiding van de plotse en grote instroom van Armeense asielzoekers waarbij ook vastgesteld werd dat er veel personen migreren omwille van medische motieven.

f. Luchtvaartmaatschappijen

Er is nood luchtvaartmaatschappijen (security officers, pilotenverenigingen) waar er problemen zijn met betrekking tot Inads, escortes en waar extra aandacht op de problematiek van alleenreizende minderjarigen nuttig zou zijn, te sensibiliseren. Het doel van het project is luchtvaartmaatschappijen informeren en sensibiliseren met het oog op een lagere aanvoer van inadmissibles, een hogere slaagkans van geëscorteerde repatriëringen en een lagere toevoer van alleenstaande minderjarigen. De activiteiten omvatten : het organiseren van een seminarie (2 – 3 dagen) waarbij de Grensinspectiedienst van de DVZ enerzijds toelichting geeft over grenscontrole in het algemeen en waarbij de dienst Valse en Vervalste Reisdocumenten (VVR) van de Federale Politie uitleg geeft over technieken valse/vervalste reisdocumenten anderzijds. Voor de documenten kan heel concreet gewerkt worden in verschillende workshops. Een ander luik is het geven van informatie omtrent het Belgisch terugkeerbeleid, de escorteringsmethodes, de good practices inzake gedwongen terugkeer. Het derde (kleinere luik) bestaat uit het geven van mogelijke preventieve maatregelen inzake de risicovolle categorie van alleenstaande minderjarigen (6 000 euro).

Met betrekking tot de methodiek van dergelijke campagnes kunnen volgende stappen onderscheiden worden :

- analyse van de instroom : profielen, woonplaatsen, routes, type procedure die gebruikt wordt, type misbruik;

- bij concentratie van de doelgroep : beslissing voor een preventiecampagne;

- beslissen over de vorm : in eigen beheer of met een partner (meestal IOM);

- beslissen over de format : in België of in het land van herkomst, rechtstreeks naar de vreemdelingen zelf of via tussen personen (autoriteiten, luchtvaartmaatschappijen, ..);

- opzetten van een campagne (fiche, budget, tijd, plaats, methode, ...);

- flankeren van de campagne door actieplan, gericht maatregelen, sensibilisering van de ambassades, tussen personen, media, ..;

- uitvoeren van de campagne door bijvoorbeeld mediacampagne, theatervoorstellingen, roadshow, conferenties, persmomenten, brochures, ..;

- evaluatie.

Met betrekking tot de impact, heeft de DVZ voor bepaalde campagnes een evaluatie gedaan van de instroom na een campagne.

a. DR Congo

Een sterke daling van het aantal asielaanvragen : 2006 (843), 2007 (716), 2008 (579), 2009 (591), door de frequente en aangehouden campagnes (vanaf 2007 jaarlijks).

b. Kameroen (december 2008 - juni 2009)

Een sterke daling van het aantal nepstudenten (2008 : 645, 2009 : 452) en stabilisatie van de asielaanvragen (2008 : 367, 2009 : 302).

c. India (maart-juni 2009)

Een sterke daling van het aantal geïntercepteerde illegale Indiërs ten opzichte van het jaar 2008 vooral na juni 2009 (2008 : 1 616, 2009 : 1 325, eerste helft 2010 : 325).

d. Brazilië (september-december 2009)

Een daling van het aantal geïntercepteerden (gemiddeld 49 per maand in 2009 en gemiddeld 39 per maand in 2010) en een stijging van het aantal Brazilianen die vrijwillig terugkeren (957 in 2009 tegen 697 in 2008).

e. Servië/Macedonië (februari 2010)

Evolutie asielaanvragen voor Macedonië : februari : 401; maart : 61; april : 27, mei : 13. Evolutie van de asielaanvragen voor Servië : februari : 330; maart : 87; april : 33; mei : 31.

f. Kosovo (januari-juni 2010)

Sterke daling van de asielaanvragen. Sinds begin 2010 (december 2009 : 210, juli 2010: 120). Voor een correcte inschatting van de impact is het evenwel nog te vroeg.

g. Senegal

Hier ging het om preventie van Senegalezen die naar de Canarische eilanden proberen over te steken. Gezien de beperkte scope en het ontbreken van statistische info, kan het effect niet gemeten worden.

h. Sensibilisering van de gemeentebesturen met betrekking tot de aanpak van documentenfraude en misbruik van administratieve statuten (september-december 2009)

Een onmiddellijk resultaat hiervan is dat de Cel Fraude binnen de DVZ sindsdien een stijging ondervindt van de door de gemeenten gedetecteerde gevallen.