Schriftelijke vraag nr. 5-5681

van Inge Faes (N-VA) d.d. 23 februari 2012

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen

Centrale Dienst voor de bestrijding van valsheden - Steunaanvragen - Identiteitsdocumenten - Cijfers - Evolutie

identiteitsbewijs
valsheid in geschrifte
fraude
officiële statistiek
geografische spreiding

Chronologie

Vraag nr. 5-5681 d.d. 23 februari 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Heel wat diensten uit zowel de privé- als de publieke sector zijn van mening dat ze niet over de noodzakelijke competenties beschikken om de documenten die hun worden bezorgd in het raam van allerlei aanvragen (verblijf, sociale uitkeringen, werkvergunning, omwisseling of erkenning van het rijbewijs) zelf te controleren.

Vandaar mijn verzoek om een antwoord op volgende vragen:

1) Hoeveel steunaanvragen ontvangt deze dienst voor wat betreft valse en vervalste identiteitsdocumenten, en dit jaarlijks sinds 2005?

2) In hoeveel tussenkomsten leidde dit tot het opstarten van een gerechtelijk onderzoek of het oplossen ervan?

3) Kan er een uitsplitsing worden gemaakt per materie (verblijf, sociale uitkering)?

4) Kan er tevens een uitsplitsing per provincie worden gemaakt?

Antwoord ontvangen op 24 april 2012 :

Algemeen kader  

Ten gevolge van de opening van onze grenzen en de Schengen-akkoorden betreffende het vrij verkeer van personen in de Europese Unie, ligt de eerstelijnscontrole niet meer uitsluitend bij onze grensposten, maar treft deze nu ook de politiediensten, gemeentelijke administraties, consulaire diensten, enz. en verschillende ‘privé’ partners, als bijvoorbeeld de sociale zekerheid, notarissen, OCMW’s, enz.  

Het moet gezegd, de controle, over het algemeen, van identiteits- of reisdocumenten wordt steeds meer een werk van specialisten, en dit om de volgende redenen :  

• De kwaliteit van de vervalste of nagemaakte documenten wordt steeds beter en de vervalsers hebben almaar meer gesofistikeerde technologische middelen ter beschikking. Het wordt bijgevolg voor niet voldoende opgeleide personen moeilijk om valsheden op te sporen.  

• Zowel het aantal als het type documenten waarmee men kan worden geconfronteerd, is zo omvangrijk dat het onmogelijk is om deze allemaal te kennen en überhaupt te controleren. Dit geldt voor de meest courante documenten (identiteitskaart, verblijfsdocument, paspoort, rijbewijs, enz.), maar is zeker en zonder uitzondering van toepassing op de zogenaamde bijlagen (buitenlandse geboorteakten, allerlei getuigschriften, enz.). Het gebrek aan monsters bemoeilijkt trouwens nog meer een uitspraak over deze documenten.

De privé-partners ervaren nog meer dan de publieke sector moeilijkheden om toegang te krijgen tot deze noodzakelijke informatie.  

Er wordt bovendien nog een stijging vastgesteld met betrekking tot twee andere modi operandi : 

• De ‘intellectuele fraude’: hierbij gaat het om een echt - vaak Europees - document dat in België of in het buitenland wordt verkregen op basis van een vals document (geboorteakte, enz.). Het misbruik van de procedure en het onrechtmatig verkrijgen dat met deze modus operandus gepaard gaan, worden steeds frequenter en onmogelijk om te bewijzen op basis van een uitsluitend technische controle van het document, daar dit document authentiek is.

Het is moeilijk om hier een cijfer op te plakken, want zijn alleen gekend de feiten vastgesteld naar aanleiding van vermoedens, meldingen, andere gerechtelijke bevindingen door middel van gerichte onderzoeken.  

• De ‘lookalike’: regelmatig worden dragers van documenten geïntercepteerd die niet de rechtmatige houders van deze documenten zijn. Het gaat hier om gelijkende personen die documenten van anderen bij zich hebben, met of zonder toestemming van deze laatsten (verlies, diefstal, enz.). Vooral onze gemeentelijke administraties krijgen te maken met deze ‘lookalikes’ bij paspoortaanvragen.  

De gevallen van ‘intellectuele fraude’ en ‘lookalike’ vragen enorm veel middelen en een bijzondere deskundigheid om gepaste onderzoeken te voeren. Ook hier dienen de dossiers te worden behandeld door specialisten. 

Zich bewust van deze problematiek, heeft de Centrale Dienst van de Bestrijding van Valse Documenten van de Federale politie (CDBV-D) middelen ter beschikking gesteld van voornamelijk politiemensen via intranet opdat zij de beschrijving van identiteits- of reisdocumenten zouden kunnen opzoeken.  

Voor de andere partners is Checkdoc (www.checkdoc.be) de enige link naar een basiscontrole van het nummer van een uitgereikt Belgisch elektronisch document.  

De CDBV-D meent dat deze toegang tot referentiedatabanken de meest efficiënte manier is om alle diensten die eerstelijnscontroles uitvoeren, bij te staan en om de documentaire fraude in te perken.  

Door deze vaststellingen stelt de CDBV-D zich meer en meer in de plaats van de eerstelijn, zowel wat de gerechtelijke als de administratieve controle betreft. Deze situatie kan niet blijven duren en daarom pleit de CDBV-D voor een herziening van de filosofie en de controleprocedures waarbij alle betrokken actoren op een andere wijze worden ingezet.  

Vraag 1 

Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen de dagelijkse controles die worden uitgevoerd door de verschillende diensten van de federale politie en deze uitgevoerd door een centrale dienst zoals de CDBV-D.  

Wat de dagelijkse controles op het terrein betreft, hebben wij geen weet van het aantal documenten dat werd gecontroleerd. Wij worden ook niet systematisch op de hoogte gebracht van een vals document.  

De leden van de CDBV-D vertoeven nooit in de aanwezigheid van de te controleren persoon en behandelen het dossier in tweede lijn (steun).

Wij maken een onderscheid in de uitgevoerde controles op basis van :  

• de omzendbrief ‘Europa’ met betrekking tot de strijd tegen het frauduleuze gebruik van identiteits- of reisdocumenten uitgereikt door lidstaten van de Europese Unie of een kopie hiervan. Deze omzendbrief beoogt een controle van het Europese burgerschap en de hieruit voortvloeiende voordelen ;  

• de omzetbrief OP17, die de omwisseling regelt van buitenlandse rijbewijzen tegen een Belgisch rijbewijs ;

• alle andere aanvragen om authenticiteit van partnerdiensten (federale en lokale politie, Federale Overheidsdienst (FOD), consulaire posten, gemeentelijke administraties, buitenlandse collega’s, enz.).  

In 2011 was ‘Europa’ goed voor ongeveer 70 000 controles op basis van zwartwitte kopieën van documenten doorgestuurd door gemeentelijke administraties en lokale politiediensten.

Deze controles zijn zeer moeilijk en vragen een grote deskundigheid en kennis.

Dit cijfer gaat in stijgende lijn omwille van de aantrekkingskracht van België enerzijds, en het groeiende aantal Europese Unie (EU)-Lidstaten anderzijds.  

OP17 staat jaarlijks voor ongeveer 10 000 onderzoeken van ‘originele’ rijbewijzen binnengebracht ter omwisseling.

Het dient gezegd dat vanuit een technisch oogpunt het aantal valse rijbewijzen sterk daalt. Het is echter onmogelijk voor ons om voor de echte rijbewijzen die worden voorgelegd, na te gaan hoe de procedure om dit document te verkrijgen in derde landen is verlopen.

Voor deze verschillende verdachte gevallen, moet systematisch worden overgegaan tot een gepast verhoor door lokale politiediensten om de rijvaardigheid (of gebrek eraan) van de aanvrager vast te stellen. Een dergelijk verhoor vergt tijd en een grondige kennis van de problematiek!  

Wat de andere aanvragen betreft - ongeveer 3 500 per jaar – is onze dienst zeer gegeerd bij de CGVS en DVZ van de FOD Binnenlandse Zaken en de dienst Voogdij van de FOD Justitie. Deze diensten bezorgen ons veel brondocumenten (geboorteakten, huwelijksakten, allerlei getuigschriften, enz.) uit derde landen met weinig beveiliging, waardoor de controleopdracht des te moeilijker is.  

Voor de privésector valt op te merken dat er geen wetgeving bestaat die de CDBV-D toelaat om op hun vragen en noden in te gaan.  

Hieronder vindt u statistieken van de CDBV-D voor de periode 2005-2010. De cijfergegevens voor 2011 zijn nog niet verwerkt :

Vragen 2, 3 en 4

In alle voormelde gevallen stelt de CDBV-D een verslag op betreffende de authenticiteit van de documenten of meldt de feiten via een gerechtelijke procedure. De CDBV-D is echter niet belast met het verdere onderzoek.

Bijgevolg kan de CDBV-D geen verdere uitsplitsing maken. De CDBV-D beantwoordt slechts vragen uitgaande van politiediensten of FOD’s die zelf belast zijn met het dossier in een welbepaalde materie.