Schriftelijke vraag nr. 5-5675

van Bart Tommelein (Open Vld) d.d. 17 februari 2012

aan de minister van Justitie

Gevangenissen - Zelfmoorden - Cijfers - Evolutie - Preventie - Beleid

strafgevangenis
gedetineerde
zelfmoord
officiële statistiek

Chronologie

Vraag nr. 5-5675 d.d. 17 februari 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In 2008 pleegden vijftien gedetineerden zelfmoord in een Belgische penitentiaire inrichting. Het aantal zit sinds 2004, toen er acht zelfdodingen werden geteld, in de lift. In 2005 en 2006 waren er telkens elf zelfdodingen en in 2007 waren het er dertien.

Alleen al in de gevangenis van Lantin pleegden drie gedetineerden in 2009 zelfmoord. Ook in 2010 heb ik weet van alvast één zelfmoord in de gevangenis van Andenne en een andere in Lantin.

In Frankrijk pleitte onlangs de psychiater Louis Albrand die de auteur is van een lijvig rapport over het stijgend aantal zelfmoorden in de Franse gevangenen voor een staten-generaal.

Sinds een aantal jaren loopt een preventieplan in de Gentse gevangenis. Elke gevangenis heeft welomschreven procedures rond het thema zelfmoord, maar die zijn niet zo gestructureerd, niet zo multifactorieel en multidisciplinair benaderd zoals het plan dat in Gent werd uitgewerkt. Dit lijkt me het te volgen voorbeeld.

Graag had ik hieromtrent dan ook volgende vragen voorgelegd aan de minister:

1) Hoeveel gedetineerden pleegden zelfmoord sinds januari 2010 in een penitentiaire instelling en dit respectievelijk voor 2010 en 2011 en kan u indien mogelijk de cijfers opsplitsen al naargelang de betrokkenen beklaagden of veroordeelden waren?

2) Hoeveel pogingen tot zelfmoord vonden plaats sinds januari 2010 en dit respectievelijk voor 2010 en 2011 in een penitentiaire instelling? Kunt u indien mogelijk de cijfers opsplitsen al naargelang de betrokkenen beklaagden of veroordeelden waren?

3) Kunt u het aantal zelfmoorden alsook het aantal zelfmoordpogingen sinds begin 2010 opsplitsen per penitentiaire instelling en kunt u de cijfers duiden?

4) Hoe reageert u op deze cijfers en kunt u aangeven welke bijkomende maatregelen er werden getroffen sinds uw aantreden om deze cijfers terug te dringen?

5) Hoe reageert u op het Franse rapport van psychiater Louis Albrand?

6) Bent u voorstander van een formeel overleg met alle actoren om het aantal zelfmoorden in gevangenissen terug te dringen? Zo ja, hoe gaat u dit concreet invullen? Zo neen, waarom niet?

7) Houdt u bij de planning van de nieuwe gevangenissen rekening met de aanbevelingen van het Franse rapport van Louis Albrand? Kunt u dat concreet toelichten?

8) Hoe evalueert u de Gentse benadering en gaat u deze gestructureerde, multidisciplinaire aanpak ook invoeren in de andere penitentiaire instellingen? Zo neen, waarom niet, Zo ja, kunt u dat toelichten?

Antwoord ontvangen op 7 juni 2012 :

1), 2) en 3) Zie bijlage voor de cijfergegevens. De penitentiaire administratie beschikt niet over betrouwbare cijfergegevens met betrekking tot pogingen tot zelfmoord.

4), 5) Ik ben pas sinds enkele maanden aangetreden, maar kon reeds vaststellen dat het probleem door de penitentaire administratie met de vereiste ernst wordt benaderd. Ik nam zelf in dit domein nog geen nieuwe maatregelen. Wat de lopende maatregelen betreft, alsook wat de analyse van het rapport Albrand en de ruimere analyse van het fenomeen zelfmoord in detentie aangaat, kan ik verwijzen naar het antwoord van mijn voorganger op uw vraag nr. 5-840 van 27 januari 2011 met hetzelfde onderwerp. Naast de daarin opgesomde maatregelen, kan er voor de volledigheid nog op worden gewezen dat zelfmoordpreventie sinds 2010 ook formeel als vak is opgenomen in het curriculum van de opleidingscentra voor penitentiair personeel. Ik zal uiteraard niet nalaten de verspreiding van goede praktijken ter zake (zoals bijvoorbeeld het initiatief in de gevangenis van Gent) te stimuleren.     

6) Ook voor het antwoord op deze vraag kan worden verwezen naar het antwoord dat u van mijn voorganger kreeg op punt 6) van uw vraag nr. 5-840 van 27 januari 2011. Een recent voorbeeld van overleg over dit thema, is de studiedag die door de gevangenis van Gent op 19 februari jl. werd georganiseerd onder de noemer “suïcidepreventie in een gesloten setting: de praktijk binnen de gevangenis van Gent”. Waar de voormiddag van deze studiedag gewijd was aan de theorie waarbij professoren van uiteenlopende disciplines (neurologie, criminologie) een uiteenzetting gaven over het thema suïcidaliteit in detentie, kwam in de namiddag de praktijk binnen de gevangenis van Gent aan bod. Het succes van deze studiedag (zowel in termen van kwaliteit als in termen van opkomst) wijst er op dat dit thema op het terrein leeft en er met het vereiste professionalisme wordt benaderd.     

7) Ook hiervoor kan worden verwezen naar het antwoord van mijn voorganger op uw vraag nr. 5-840 van 27 januari 2011.     

8) Ik begroet dit initiatief. Zoals trouwens ook gesteld op voormelde studiedag is het echter te vroeg om er definitieve conclusies uit te trekken wat de doeltreffendheid van de gekozen aanpak betreft. Het zal sowieso moeilijk zijn één bepaald systeem te exporteren naar alle andere gevangenissen, gelet op de diversiteit van populatie, infrastructurele kenmerken,… De eerste prioriteit ligt bij het sensibiliseren van het personeel, hetgeen vandaag reeds gebeurt middels de opleidingen.     

Point/Punt 1. 

 Point/Punt 3.