Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-5317

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 19 januari 2012

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen

Cruiseschepen - Ramp - Veiligheidsvoorzieningen - Rampenplan

zeevaart
ongeval bij het vervoer
veiligheid op zee
boot
plezierboot
ramp door menselijk toedoen

Chronologie

19/1/2012Verzending vraag
23/4/2012Antwoord

Vraag nr. 5-5317 d.d. 19 januari 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De ramp met de Costa Concordia maakte duidelijk dat rampen met cruiseschepen, ondanks alle technologie en veiligheidsvoorzieningen, kunnen gebeuren. Deze schepen - vaak drijvende flatgebouwen genoemd - vervoeren duizenden gasten vermeerderd met honderden personeelsleden. Deze ramp brengt ook herinneringen aan de Herald of Free Enterprise, vergaan in 1987. Wellicht zijn de veiligheidsmaatregelen aan boord van dergelijke schepen strak en ook naar internationaal recht en richtlijnen gedetailleerd geregeld. Minstens even belangrijk zijn de maatregelen die vanaf de wal kunnen worden getroffen.

Deze vragen gaan over de Belgische verantwoordelijkheden en mogelijkheden bij een ramp of op ons territorium:

1) Passen dergelijke rampen in het systeem van Belgische rampenplannen? Wie coördineert bij deze specifieke ongevallen of rampen de reddingsoperaties van op de wal?

2) Bestaan er voor rampen op zee (of op zeewegen) speciale plannen die rekening houden met de bijzondere omstandigheden (duikers, reddingsboten, pontons enz.)?

3) Werden er sinds de ramp met de Herald of Free Enterprise ooit voor deze specifieke omstandigheden simulaties of oefeningen gehouden? Zo ja, wanneer en met welke evaluaties. Zo niet, waarom niet?

4) Bestaan er hieromtrent afspraken met bijvoorbeeld Frankrijk of Nederland?

Antwoord ontvangen op 23 april 2012 :

1. Passen dergelijke rampen in het systeem van Belgische rampenplannen?

Sinds de ramp met de Herald of Free Enterprise is er veel veranderd in de Belgische kustwateren. Er bestaat al gedurende vele jaren een rampenplan Noordzee. Het beheer van incidenten op zee wordt hier toevertrouwd aan de gouverneur van de provincie West-Vlaanderen. Sinds 2010 wordt het bestaande rampenplan aangepast aan de huidige nationale en internationale wetgeving. Deze aanpassing gebeurt onder het voorzitterschap van de Algemene Directie Crisiscentrum. Alle kustwachtpartners leveren hun bijdrage aan het noodplan en aan de verschillende monodisciplinaire plannen.

2. Bestaan er voor rampen op zee (of op zeewegen) speciale plannen die rekening houden met de bijzondere omstandigheden (duikers, reddingsboten, pontons, enz. )?

Het rampenplan Noordzee wordt sinds 2010 omgevormd naar een Algemeen Nood- en Interventieplan Noordzee (ANIP). Dit ANIP zal de structuur van de wetgeving op de noodplanning volgen.

Daarnaast zullen er zowel monodisciplinaire plannen als Bijzondere nood- en interventieplannen (BNIP) opgesteld. Het zal hier gaan onder meer om een BNIP windmolenparken, cruiseschepen, ….

Het BNIP Cruiseschepen zal in de loop van 2012 aangepakt worden. De opmaak van dit BNIP stond al lang voor het ongeval met de Costa Concordia gepland. Het feit dat het ANIP en het BNIP nog ontbreken, betekent echter niet dat wanneer er een incident moest plaatsvinden, de hulpdiensten hun werk niet naar behoren zouden kunnen vervullen, gelet op het bestaan van het rampenplan Noordzee. Daarenboven worden er regelmatig updates gemaakt van de middelen waarover de verschillende kustwachtpartners beschikken.

In het najaar van 2012 zal een tafeloefening gehouden worden rond een massa-evacuatie van een cruiseschip. Uit deze oefening, zullen lessen getrokken worden voor wat betreft aanpassing van bestaande procedures.

3. Werden er sinds de ramp met de Herald of Free Enterprise ooit voor deze specifieke omstandigheden simulaties of oefeningen gehouden? Zo ja, wanneer en met welke evaluaties. Zo niet, waarom niet?

De bevoegde kustwachtpartners hebben al verschillende malen deelgenomen aan oefeningen in onze buurlanden. De meest recente oefening werd door het North Atlantic Coastguard Forum georganiseerd in Brest. De oefening vond plaats in de week van 26 tot 29 september 2011. Het Belgische marinevaartuig De Stern heeft deelgenomen en verscheidene Belgische waarnemers waren aanwezig.

4. Bestaan er hieromtrent afspraken met bijvoorbeeld Frankrijk of Nederland?

Bij een ongeval met een cruiseschip zal automatisch een systeem van internationale samenwerking in werking treden. Dit is internationaal geregeld via SOLAS (Safety Of Life At Sea). Volgens het SOLAS verdrag is iedere zeevarende die zich in de nabijheid van een schip in nood bevindt, verplicht dit schip assistentie te geven.

België heeft hierover geen concrete overeenkomsten, maar in het kader van het Mancheplan (Frankrijk Groot-Brittannië), bestaat deze samenwerking al gedurende jaren. België is waarnemer in dit plan, maar heeft tot hiertoe altijd al steun kunnen leveren indien dit werd gevraagd door één van deze landen.

Jaarlijks vindt er één grootschalige oefening (mass rescue and evacuation) plaats in het kanaal. In het kader van Manchex wordt deze alternerend door Frankrijk en Groot-Brittannië georganiseerd. Sinds 2009 participeert België aan deze oefeningen door enerzijds waarnemers af te vaardigen en anderzijds door effectief varende/vliegende Safety and Rescue Units te laten deelnemen aan de oefeningen.

Tweejaarlijks worden er Navo grensoverschrijdende Search and Rescue oefeningen georganiseerd, beter bekend onder de naam “Bold Mercy” waar het MRCC (Maritime Rescue and Coordination Center) en ARCC (Aviation Rescue and Coordination Center) aan deelnemen. De doelstelling van deze oefeningen is vooral om afspraken te maken en de procedures van de maritieme en aëronautische reddingscentra op elkaar af te stemmen.

Op regelmatige basis zijn er uitwisselingen tussen Kustwacht Den Helder (NL) en MRCC Oostende (BE) voor de opleiding van operatoren.

MRCC Oostende houdt goede contacten met Dover Coast Guard, kustwacht Den Helder en de verschillende kustwachtcentra in Frankrijk. Bij grensoverschrijdende incidenten zijn de aanspreekpunten en communicatielijnen gekend.