Schriftelijke vraag nr. 5-5007

van Bart Tommelein (Open Vld) d.d. 23 december 2011

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken

Criminaliteit - Oplichting - Babbeltrucs - Preventie bij ouderen - Nederland

criminaliteit
economisch delict
diefstal
misdaadbestrijding
officiële statistiek
bewustmaking van de burgers

Chronologie

Herindiening van : schriftelijke vraag 5-3703

Vraag nr. 5-5007 d.d. 23 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Daders die zich voorstellen als nieuwe buren, nieuwe restauranthouders of een medewerker van een energiebedrijf, of die een doen beroep op de menselijkheid (door te vragen naar water, brood, etc.) of daders die mensen bang maken…

Nog steeds trappen vooral oudere mensen in babbeltrucs. De daders stelen de bankkaart, waarbij vaak de pincode wordt bewaard, en plunderen vervolgens de rekening leeg. Ook worden mensen telefonisch benaderd als de code onbekend is. Jaarlijks zijn in Nederland dertigduizend mensen het slachtoffer van dergelijke misdrijven. Sommige slachtoffers zijn zelfs meerdere keren hiervan het slachtoffer.

Deze vorm van criminaliteit duikt steeds vaker op in de pers.

In Nederland voerde men enige tijd terug een grootscheepse preventiecampagne. Hierdoor worden de daders immers sneller gevat en vallen er minder slachtoffers. In dit pamflet vindt men tips terug zoals:

- Doe niet zomaar open voor onbekende personen. Kijk goed wie er voor de deur staat;

- Dieven komen in alle vormen en maten en dragen vaak keurige pakken. Ook schattig ogende kinderen of moeders met kinderen zijn niet per definitie te vertrouwen;

- Laat de deur dicht en kijk (indien mogelijk) door de deurspion of raam;

- Vraag meteropnemers allerhande, politieagenten en reparateurs naar hun legitimatie en controleer deze goed. Vertel direct dat u met het bedrijf of de instelling zult bellen en doe dit ook echt. Kijk in het telefoonboek voor het nummer. Sluit de deur terwijl u belt;

- Sluit de buitendeur terwijl u iemand helpt (een pen, een glas water of het alarmeren van een hulpdienst bijvoorbeeld);

- Als u de situatie niet vertrouwt, alarmeer dan de politie.

Graag had ik hieromtrent volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:

1) Hoe reageert zij op het cijfer dat in Nederland naar voor wordt geschoven van dertigduizend slachtoffers van deze vorm van criminaliteit?

2) Kan zij meer gedetailleerde cijfers geven omtrent het aantal misdrijven met "babbeltrucs" voor respectievelijk de jaren 2008, 2009 en 2010 wat betreft het aantal opgepakte daders alsook wat betreft het totaal aantal gevallen/slachtoffers en dit op jaarbasis?

3) Deelt zij de mening dat de politie meer aandacht aan moet besteden aan het aanpakken van de criminele netwerken die hier achter zitten?

4) Werden er reeds voorlichtings- en/of preventiecampagnes hieromtrent gevoerd en is dit niet aangewezen, vooral wat de senioren betreft gezien zij dikwijls geviseerd worden bij dergelijke misdrijven? Zo neen, is zij bereid dergelijke campagnes op te zetten en kan dit worden toegelicht?

Antwoord ontvangen op 23 april 2012 :

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen. 

Vraag 1

In België gebruikt men het begrip “babbeltrucs” als dusdanig niet. Men kan terzake dan ook geen cijfergegevens op die basis uit de Algemene Nationale Gegevensbank halen. 

In België gebruikt men de fenomeenomschrijvingen “diefstal met list” en feiten “nepagenten”. Een diefstal met list is een diefstal of afpersing waarbij de dader een list gebruikt om zijn slag te slaan (de feiten van oplichting worden hier dus buiten beschouwing gelaten). Een feit “nepagent” is elk misdrijf waarbij de dader zich valselijk voordoet als zijnde politieagent om feiten te plegen. 

Vraag 2

Navolgende tabel herneemt, op nationaal niveau, het aantal door de politiediensten geregistreerde feiten inzake “Diefstal met list” en “nepagenten”, voor de jaren 2008 tot en met 2010, alsook voor het eerste semester van 2011 (De gegevens zijn afkomstig uit de databankafsluiting van 21 oktober 2011). 

De definitie van “Diefstal met list” is: “Een diefstal of afpersing waarbij de dader een list gebruikt om zijn slag te slaan”. De feiten van oplichting worden hier dus buiten beschouwing gelaten”. 

De definitie van “Nepagenten” is: “Elk  misdrijf waarbij de dader zich valselijk voordoet als zijnde politieagent om alzo zijn slag te slaan.” 

Vraag 3

De ‘diefstallen met list’ en de feiten ‘nepagent’ behoren niet tot de prioritaire fenomenen in het NVP en komen als dusdanig niet naar voor in het Nationaal Politioneel Veiligheidsbeeld. Dit wil niet zeggen dat de politiediensten er geen aandacht aan schenken. 

De ‘diefstallen met list’ en de feiten ‘nepagent’ komen in aanmerking in het kader van de aanpak van de rondtrekkende dadergroepen.  Aldus krijgen deze fenomenen de nodige aandacht. 

Vraag 4

De oplichtingsmethoden die U aanhaalt, gemeenzaam Diefstal met list genoemd, treffen hoofdzakelijk ouderen. Mijn administratie legt thans de laatste hand aan een actieplan met als voornaamste doelgroep de ouderen die slachtoffer zijn van diefstal met list. 

In juni 2012 wordt een nationale campagne rond deze sterk gemediatiseerde thematiek gelanceerd. De cijfers zijn veelbetekenend - het fenomeen kent een heropleving – en er wordt specifieke aandacht besteed aan valse politieagenten. Deze campagne is de geactualiseerde versie van de campagne van 2006, die in het teken stond van diefstal met list in het algemeen. 

Mijn administratie werkt thans in overleg met de politie aan concrete acties die gerealiseerd kunnen worden op korte, middellange en lange termijn. Zo zal in de eerste plaats gefocust worden op de openbare nutsmaatschappijen, die wij zullen vragen ons in kennis te stellen van de geplande controles in de respectieve steden en gemeenten, zodanig dat die hun inwoners daarover kunnen informeren en aldus kunnen bijdragen tot een preventieve en efficiënte aanpak van zulke diefstallen met list. De nadruk wordt ook gelegd op het belang van een identiticatieprocedure voor controleurs, die efficiënt en helder moet zijn wanneer zij zich bij de burger aanmelden voor een controle. De identificatieprocedure voor controleurs verschilt naargelang de maatschappij,  maar wij vragen dat zij op zijn minst hun legitimatiekaart spontaan zouden tonen. 

De gangbare praktijken bij de verschillende openbare nutsmaatschappijen (ORES, SIBELGA, enz;) zullen toegelicht worden in een brochure die bestemd is voor de gemeentelijke overheden. 

Wij zullen de gemeentelijke overheden tezelfdertijd vragen de burger te informeren, zodanig dat hij weet wanneer een controle in de zone doorgaat en hij “valse controleurs” beter kan onderscheiden. 

Mijn administratie werkt ook aan de opmaak van een fiche die, naast preventietips en info over de juiste houding voor bejaarden om zomin mogelijk gevaar te lopen op diefstal met list, hen ook informeert en sensibiliseert voor het reële aspect van politie en openbare nutsmaatschappijen en voor de wijze waarop die zich kenbaar kunnen maken. Om te voorkomen dat een burger in de val gelokt wordt door personen met valse identiteit, is het noodzakelijk dat hij weet heeft van de passende houding die een agent aanneemt  wanneer hij met de burger in contact treedt (spontaan vertoon van zijn legitimatiekaart bijvoorbeeld). Aan de hand van de fiche zal de burger ook een visueel onderscheid kunnen maken tussen echte en valse uniformen en tussen echte en valse legitimatiekaarten. 

De problematiek van de diefstallen met list met preventietips alsook de leaflet “Wie belt aan? Let op voor listige dieven” staan op de website www.besafe.be van mijn administratie.