Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 4-5286

van Bart Tommelein (Open Vld) d.d. 7 december 2009

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Maatschappelijke Integratie

Multidisciplinaire hormonencel - Humane doping - Gebrek aan pakkans - Rol van de douane

doping
zwarte handel
elektronische handel
douane
hormoon

Chronologie

7/12/2009Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 8/1/2010)
22/4/2010Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 4-4482

Vraag nr. 4-5286 d.d. 7 december 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In het jaarverslag van de multidisciplinaire hormonencel staat een onthutsende passage inzake humane doping en de zwendel van deze producten via het internet Ik citeer: "De omvang van de invoer van illegale producten is ongekend. Douane controleert alleen extracommunautair verkeer waardoor er geen zicht is op de invoer vanuit andere EU-landen. Douane doet steekproefsgewijze controle op de invoer vanuit derde landen maar de pakkans is echter klein. Aangezien de controle manueel gebeurt, is het onmogelijk om de controle en dus de pakkans te verhogen.".

Het gaat nochtans om een zeer grote zwendel. Uit de weinige zaken die toch boven water kwamen blijkt dat de winstmarges enorm zijn. Eén zending van testosteron in een Antwerps dossier leverde een buit op met een straatwaarde van 3 264 000 euro. Verder onderzoek toonde aan dat er 63 andere zendingen plaats vonden.

De hormonencel wijst op de groeiende populariteit van Jintropin. Eigen onderzoek wijst uit dat dit product zeer populair is bij bodybuilders. Via een eenvoudige zoekopdracht op het internet blijkt het zeer eenvoudig om deze producten te kopen via veilingsites. Dit is een bijzonder verontrustende ontwikkeling. Vele jongeren zullen in de verleiding komen om deze producten te bestellen, zonder dikwijls te weten dat deze producten zeer nefast zijn voor de gezondheid en bovendien totaal illegaal.

Naast het praktisch probleem van de manuele controle zou er luidens de minister van Financiën een wettelijk probleem zijn: "Krachtens de bepalingen van het koninklijk besluit van 12 april 1974 betreffende sommige verrichtingen in verband met stoffen met hormonale, anti-hormonale, anabole, beta-adrenergische, anti-infectieuze, anti-parasitaire en anti-inflammatoire werking is de invoer van stoffen met hormonale werking, uitgenomen de uitzonderingen genoemd in artikel1, §2, van voornoemd koninklijk besluit, onderworpen aan het voorleggen van een invoervergunning uitgereikt door de minister die de Volksgezondheid onder zijn bevoegdheid heeft. De ambtenaren van de administratie der douane en accijnzen worden in dit koninklijk besluit echter niet genoemd als bijzondere ambtenaren bevoegd voor de opsporing en vaststelling van inbreuken. In concreto betekent dit dat, indien ambtenaren van de administratie der douane en accijnzen geconfronteerd worden met een poging tot invoer van goederen welke mogelijks worden geviseerd door genoemd koninklijk besluit en geen invoervergunning wordt voorgelegd zij dit melden aan de bevoegde diensten van de FOD Volksgezondheid of aan de procureur des Konings. Deze diensten, en niet de douane, stellen vervolgens de inbreuk inzake gemeen recht vast en kunnen bewarende maatregelen opleggen jegens de goederen.", aldus de minister.

In 2006 stelde de toenmalige minister van Volksgezondheid hieromtrent: "Een groot aantal werkgroepen heeft de zware taak op zich genomen om een mogelijkheid te scheppen een wettelijke basis te creëren om de controle, de supervisie en het verbod van kopen en verkopen via internet mogelijk te maken.".

Tot op heden werd er klaarblijkelijk geen vooruitgang geboekt gezien de harde conclusie van het jaarverslag van de hormonencel.

ik heb dan ook volgende vragen:

1)Bent u het met mee eens dat de douane in samenwerking met de hormonencel ook het verkeer van hormonenzendingen binnen de EU moet controleren? Zo ja, kan u dit concreet toelichten? Zo neen, waarom niet?

2)Hoe reageert u op de passage waarbij expliciet wordt aangegeven in het jaarverslag 2008 van de hormonencel dat de douane wat betreft extracommunautair verkeer enkel steekproefsgewijze controle op de invoer vanuit derde landen kan doen, maar de pakkans echter klein is gezien de controle manueel moet geschieden?

3)Uit het jaarverslag blijkt dat het dikwijls grote zendingen betreft van 60 kilo die via verzendingsmaatschappijen verlopen en dikwijls afkomstig zijn uit China. Bent u het met me eens gezien de impact op de volksgezondheid dat er meer gerichte controles moeten geschieden waarbij gebruik wordt gemaakt van risicoprofielen (land van oorsprong, aanwezigheid van flacons, grootte zending)?

4)Wat betreft humane doping blijkt uit concrete voorbeelden uit het jaarverslag dat de importeurs dikwijls actief zijn op allerhande internetfora om hun producten te promoten. Via een omweg kan het gerecht me dunkt de handelaren aanpakken en dit door het opvoeren van de internetbewaking. Bent u bereid meer te investeren in de internetbewaking om de humane doping aan te pakken? Zo ja, kan u dit uitvoerig toelichten? Zo neen, waarom niet?

5)Hoe reageert u op de vaststelling dat de invoer van niet-conforme geneesmiddelen een onbeheersbaar probleem is wegens de arbeidsintensieve controle? Meent u niet dat gezien de zware bedragen die omgaan in deze handel en gezien de impact op volksgezondheid het aangewezen is om hier toch meer handmatige controles te doen? Zo neen, kan u dit uitvoerig toelichten alsook aangeven hoe we dit fenomeen op een andere wijze kunnen indijken?

6)Bent u het eens dat gezien er klaarblijkelijk problemen zijn wat betreft het wettelijk kader inzake de handhaving en het aanpakken van illegale hormonenzendingen door de douane er behoefte is aan een eenvoudig, werkbaar wettelijk kader? Zo ja, kan u toelichten hoe u dit gaat bewerkstelligen? Zo neen, waarom niet?

7)Kan u een stand van zaken geven wat betreft de werkgroepen die in 2006 poogden een wettelijke basis te creëren om de controle, de supervisie en het verbod van kopen en verkopen via internet mogelijk te maken? Wanneer zullen de werkzaamheden afgerond zijn? Kan dit uitvoerig worden toegelicht gezien we drie jaar verder zijn en het probleem klaarblijkelijk nog niet van de baan is?

Antwoord ontvangen op 22 april 2010 :

1) De reguliere transacties en bewegingen van geneesmiddelen bevattende hormonen worden reeds gecontroleerd door de inspecties van het FAGG. Meer bepaald het vergunningstelsel in het kader van het koninklijk besluit van 12 april 1974 betreffende sommige verrichtingen in verband met stoffen met hormonale, antihormonale, anabole, beta-adrenergische, anti-infectieuze, antiparasitaire en anti-inflammatoire werking. Het wegvallen van de grenzen laat een intracommunautaire grenscontrole niet meer toe en heeft inderdaad de zaken niet vergemakkelijkt.

2) Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik naar mijn collega de minister van Financiën die bevoegd is voor douane.

3) Het gebruik van risicoanalyse is een noodzaak omwille van de onmogelijkheid om alle goederen fysiek aan een controle te onderwerpen. Voor wat betreft geneesmiddelen moeten de risicoprofielen, buiten deze die evident zijn zoals land van oorsprong, opgemaakt en opgevolgd worden in samenwerking met de Volksgezondheidsautoriteiten. Het is echter niet mogelijk om alle aspecten van een geneesmiddel zomaar in een risicoanalyseprofiel te steken. Buiten het gebruik van een performant risicoanalysesysteem is er ook de mogelijkheid van multidisciplinaire en multisectoriële samenwerking verder uit te diepen op het legistieke, strategische en operationele vlak. Er is nog veel ruimte om deze samenwerking te verbeteren.

4) Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik naar mijn collega’s de minister van Justitie en de minister van Binnenlandse Zaken, die bevoegd zijn voor deze materie.

5) Invoer grijpt maar plaats indien niet communautaire goederen het statuut van communautaire goederen krijgen en aldus in vrij verkeer of in vrij gebruik worden gesteld. Invoer over de binnengrenzen van de Europese lidstaten bestaat niet meer. Nu wordt men geconfronteerd met het vrij verkeer van goederen. De intracommunautaire distributie wordt niet of nauwelijks gecontroleerd en kan ook juridisch niet meer worden gecontroleerd. Invoer vanuit derde landen kan wel worden gecontroleerd. Dit kan zich op twee vlakken aanmelden zijnde de internationale handel in het groot en de handel die een gevolg is van internettransacties met een postzending als gevolg bestemd voor particulieren. Het FAGG speelt een bepalende rol in het scheiden van wat reguliere handel in geneesmiddelen is en de illegale. Op het vlak van de postzendingen wordt getracht het internet aan te pakken waarbij het regulier medische circuit wordt kortgesloten en moet voorzichtigheid in acht worden genomen geen ongevallen te veroorzaken. De illegale handel moet worden bekeken door een bril van risicoassessment waarbij opnieuw het FAGG volgens Europese Verordening de Competent authority is. In sommige gevallen kan men geconfronteerd worden met geneesmiddelen welke illegaal worden gedistribueerd en zowel een inbreuk vormen op Intellectuele Eigendomsrechten als op Volksgezondheid.

6) Hormonen en anabolica die zowel in de sport als de illegale vetmesting onder vorm van grondstof of afgewerkt product (geneesmiddel), misbruikt worden zijn reeds onderworpen aan strenge wettelijke bepalingen die eenvoudig zijn toe te passen zoals vergunningen voor bezit, invoer, uitvoer, verhandelen enz… De strafbepalingen voor zwendel en smokkel zijn bijzonder hoog. Een ver doorgedreven samenwerking op nationaal en internationaal vlak zou een groot deel van de problemen kunnen oplossen. Deze samenwerkingsinstrumenten bestaan maar zijn te weinig op elkaar afgestemd. Pas dan kan een doorgedreven informatie-uitwisseling tot stand komen welke een beter tegengewicht kan bieden aan internationale transacties die actueel niet worden opgemerkt.

7) Het FAGG-SOE( Speciale onderzoekseenheid) is niet op de hoogte van deze werkgroepen. Wel bestaan actueel de hierna volgende objectieven :

De administraties van Justitie, Politie, Douane, Voedselagentschap en Geneesmiddelenagentschap meer bepaald in de Multidisciplinaire Hormonencel (MDHC) onder coördinatie van de federale politie, geven reeds aandacht aan het fenomeen van internetgerelateerde transacties zoals postzendingen die verder opsporingsonderzoek behoeven alsook de ontmanteling van illegale websites.

Binnen het FAGG met zijn Speciale Onderzoekseenheid (SOE) worden alle postzendingen behandeld die kunnen afgewerkt worden met een verwittigingsprocedure. Dit zijn er voor dit jaar rond de 2 500.

Binnen de Interdepartementale Commissie voor de coördinatie van de fraudebestrijding in de economische sectoren (ICCF) heeft het FAGG een coördinerende rol binnen het spanningsveld Intellectuele Eigendomsrechten (IER) en Volksgezondheid in verband met namaakgeneesmiddelen en Internet gerelateerde transacties.

Een voorstel van Conventie van de Raad van Europa tegen namaakgeneesmiddelen en aanverwante criminaliteit (inbegrepen het Internet en niet conforme geneesmiddelen) krijgt hoogstwaarschijnlijk dit jaar zijn beslag en vormt een ernstige wettelijke penale basis met geharmoniseerde voorstellen inzake éénvormige definities; gepaste, proportionele en ontradende bestraffingen, jurisdictie, samenwerking op nationaal en internationale vlak, patientenbescherming en preventieve maatregelen.

De Europese Unie heeft eveneens een ontwerprichtlijn voorgesteld waarbij de bestaande distributie zou worden versterkt teneinde vervalste geneesmiddelen beter te detecteren.

Hierbij wordt voorgesteld dat alle actoren zich aan de autoriteiten notificeren zodat controle kan gebeuren.