Schriftelijke vraag nr. 4-4334

van Paul Wille (Open Vld) d.d. 7 september 2009

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Maatschappelijke Integratie

Partydrugs - Gamma Hydroxy Boterzuur - Gebruik in België - Risico's

psychotropicum
drugverslaving
officiële statistiek
Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid Louis Pasteur
Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving
verdovend middel

Chronologie

Vraag nr. 4-4334 d.d. 7 september 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Het aantal mensen dat na gebruik van de partydrug GHB (Gamma Hydroxy Boterzuur)op de spoedeisende hulp van ziekenhuizen belandt, is de afgelopen jaren in Nederland ‘zorgwekkend gestegen’. Volgens de Nederlandse Stichting Consument en Veiligheid is het aantal opnames in de periode 2003 - 2008 verviervoudigd. Vorig jaar belandden rond de 980 GHB-gebruikers in het ziekenhuis, aldus het instituut.

GHB is van oorsprong een narcosemiddel, maar kan in de juiste, kleine dosering ontspannend en seksueel stimulerend werken. Een te grote dosis is echter snel genomen en kan leiden tot een comateuze toestand van de gebruiker. GHB wordt vooral als partydrug gebruikt; 65 procent van de Nederlanders die in het ziekenhuis belandde, deed dat in het weekend. Veel mensen gebruiken GHB in combinatie met alcohol of andere drugs.

Enkele maanden geleden meldde het Nederlandse Trimbos-instituut al dat naar schatting een paar honderd GHB-verslaafden in behandeling zijn bij instellingen voor verslavingszorg. Relatief een klein aantal, maar de verslaving onder gebruikers groeit snel, aldus het instituut. Na lang en intensief gebruik kunnen heftige ontwenningsverschijnselen optreden, te vergelijken met de verschijnselen na een alcoholverslaving.

Gezien het voorgaande kader, kreeg ik graag een antwoord op de volgende vragen:

1.Heeft de geachte minister een idee hoe het GHB-gebruik in België evolueert? Heeft zij al gecheckt of er GHB-verslaafden zijn in België? Zo ja, heeft zij enig idee hoeveel?

2.Hoe gevaarlijk is GHB? Wat zijn de dosissen die in de uitgaanswereld verkocht worden?

3.Heeft zij enig idee of de Belgische uitgaande jeugd zich ten volle beseft wat de risico’s van GHB zijn?

4.Heeft het Belgische Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid al stalen GHB geanalyseerd? Wat waren daar de resultaten van?

5.Is zij akkoord dat dergelijke relatief nieuwe partydrugs enkel goed op te sporen en te controleren zijn via een testingnetwerk?

Antwoord ontvangen op 26 oktober 2009 :

1. In 2003 en 2005 werd door respectievelijk 1,9% en 1,7% van de bevraagden in het uitgaansmilieu in Vlaanderen gemeld dat ze GHB (Gamma Hydroxy Boterzuur) hadden gebruikt tijdens het voorbije jaar (bron: VAD (Vereniging voor Alcohol- en Drugproblemen)). In 2007 werd een significante stijging vastgesteld naar 5,3% van de bevraagden. Een opwaartse trend wordt ook vastgesteld bij personen die solliciteren naar een betrekking in het leger. In 2005 en 2006 had respectievelijk 0,44% en 0,32% van de sollicitanten ooit in hun leven GHB gebruikt; in 2007 was dit gestegen tot 1,08%.

Een opwaartse trend vindt men ook terug in de gegevens betreffende de vragen aan de telefonische hulplijn in Vlaanderen (Druglijn), alhoewel niet volledig synchroon. Sinds 2005 maken de vragen in verband met GHB een groter aandeel uit van het totaal aantal gestelde vragen (Tabel 1). Dit wijst op een grotere nood aan informatie betreffende GHB binnen de bevolking. Desalniettemin blijft de interesse in GHB relatief beperkt. Kwantitatieve gegevens zijn niet beschikbaar in verband met de Franse Gemeenschap want vragen hieromtrent bij de telefonische hulplijn zijn uiterst zeldzaam (bron: Infor-Drogues). Uitspraken over trends zijn dan ook moeilijk, maar er lijkt hier geen sprake te zijn van een duidelijke toename.

Wat betreft het aantal klinische stalen (urine en bloed) dat aan de laboratoria in België werden bezorgd is er ook geen duidelijke evolutie waarneembaar in de voorbije zes jaar (bron: Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) (Tabel 2).

Het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugverslaving heeft GHB niet met naam opgenomen als stof die dient geregistreerd te worden omwille van de lage prevalentie van gebruik. Hierdoor is de prevalentie van GHB-verslaving niet gekend.

2. GHB heeft een steile dosis-respons curve, wat wil zeggen dat er een gevaar voor overdosis bestaat. Een kleine stijging in dosis heeft meteen een grote stijging op het vlak van effecten in het menselijk lichaam tot gevolg. In combinatie met alcohol of andere psychoactieve middelen, kunnen de toxische effecten van GHB nog versterkt worden.

In 2007 werden 402 oproepen ontvangen door het Antigifcentrum betreffende drugintoxicaties. Bij 271 oproepen was slechts één substantie betrokken. Van deze 271 oproepen betroffen er 23 (8,5%) GHB. Accidentele overdosissen met overlijden tot gevolg worden in Europa zeer zelden gemeld. Niet-fatale overdosissen zijn in Europa iets frequenter vastgesteld.

Bij inbeslagnames wordt GHB voornamelijk in “Flügel-flesjes” aangetroffen. Deze hebben een inhoud van twintig milliliter. Af en toe worden bij huiszoekingen flessen van een halve liter of een liter aangetroffen. Deze worden vermoedelijk gebruikt om de Flügel-flesjes te vullen.

Deze Flügel-flesjes worden vaak door de gebruikers zelf verder verdeeld in buisjes van vijf milliliter (bron: VAD en forums). Het is ook mogelijk dat men rechtstreeks deze buisjes van vijf milliliter te koop aanbiedt.

3. Er is momenteel geen informatie beschikbaar over het besef van de risico’s van GHB-gebruik bij de uitgaande jeugd in België.

4. Het WIV houdt sinds 2002 systematisch de resultaten van labo-analyses van drugs in België bij, losstaand van het feit of ze binnen het WIV of door andere laboratoria werden uitgevoerd.

Voor de toxicologische stalen is er geen duidelijke trend waarneembaar in het relatief aandeel van stalen met GHB over de periode 2002 – 2008 (Tabel 3) (bron: WIV). Over de zeven jaren werd GHB in totaal 345 keer aangetroffen, meestal als vloeistof.

Op basis van de toxicologische analyses lijkt de concentratie GHB wat te schommelen, maar er is geen eenduidig stijgende trend te merken (Tabel 4).

Wat de combinaties van GHB die andere substanties bevatten betreft: GHB werd van 2002 tot 2008 voornamelijk alleen (230 keer) of in combinatie met zijn precursor GBL (170 keer) aangetroffen. Enkele andere combinaties zijn amfetamine (één keer), caffeine (één keer), ethanol (drie keer), MDMA (één keer), MDEA (één keer), Zolpidem+hemitartrate (één keer).

Europa heeft zich recent bezorgd getoond in verband met het rechtstreeks gebruik van GBL (Gamma-butyrolactone). In de toxicologische stalen van het WIV werd GBL in het totaal slechts zeven keer zonder GHB aangetroffen.

5. Gezien de grondstoffen om GHB te synthetiseren in talrijke huishoudelijke producten aanwezig zijn en synthese van GHB voor gebruik te realiseren is met een eenvoudige uitrusting (“keukenlabo”), is controle van het gebruik van GHB uiterst moeilijk, zo niet onhaalbaar.

Wat de praktijk van pilltesting betreft, en zoals ik u reeds meerdere malen heb meegedeeld, wacht ik het definitieve advies af van de Cel Gezondheidsbeleid Drugs vooraleer een standpunt in te nemen. Verder beschikken we op dit moment niet over een installatie die on site kan gebruikt worden om onmiddellijk de aanwezigheid van GHB te detecteren.

België blijft niettemin aandachtig voor de technologische ontwikkeling van een dergelijk systeem.

Annex

Tabel 1: Vragen over GHB als percentage van het totaal aantal vragen (bron: VAD).

Tabel 2: Aantal klinische stalen (urine, bloed) die GHB/GBL bevatten, België, 2003 - 2008.

Tabel 3: Toxicologische stalen met GHB, België, 2002 - 2008

Tabel 4: Gemiddelde concentraties GHB per jaar, België, 2002 - 2008.