Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 4-2274

van Nahima Lanjri (CD&V) d.d. 12 januari 2009

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid

Draagmoederschap - Wanpraktijken (SIS-kaart)

draagmoeder
sociale zekerheid
bio-ethiek
fraude

Chronologie

12/1/2009Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 12/2/2009)
9/2/2009Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 4-548

Vraag nr. 4-2274 d.d. 12 januari 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Deze week werden weer wanpraktijken vastgesteld betreffende een Limburgse kandidaat-draagmoeder. Gelukkig werd ze tijdig opgespoord, zodat een herhaling van de zaak rond baby Donna kon worden vermeden.

Ze bood zich via het internet aan als draagmoeder en vroeg veel geld voor het dragen van het kind, maar ook voor de voorafgaande gesprekken en voor het opzetten van gesjoemel rond SIS-kaarten.

Zij ging namelijk als draagmoeder naar het ziekenhuis met de SIS-kaart van de wensmoeder. In het ziekenhuis wordt blijkbaar geen identiteitskaart gevraagd en volstaat de SIS-kaart waarop natuurlijk geen foto staat. Het kind kan zo onmiddellijk op naam van de wensmoeder worden ingeschreven bij de burgerlijke stand. Het kind is dan ook onmiddellijk officieel kind van de wensmoeder. Er hoeft geen adoptieprocedure doorlopen te worden.

En dit systeem wordt, zo blijkt, vaker toegepast. Een koppel dat al langer op zoek was naar een draagmoeder heeft de afgelopen jaren contact gehad met zesendertig draagmoeders. Vijf van hen hebben hen het systeem van de SIS-kaart voorgesteld. En zij hebben weet van een tiental wensouders die op die manier effectief een baby op hun naam hebben staan.

Klopt het dat de SIS-kaart in 2009 wordt opgenomen in de elektronische identiteitskaart? Kan dit, praktisch gezien, voor alle Belgen lukken in 2009?

Is er iets mogelijk in de overgangsperiode tot 2009, of totdat alle Belgen een identiteitskaart hebben met een daarin verwerkte SIS-kaart? Kan de geachte minister bijvoorbeeld de ziekenhuizen niet verplichten ook de identiteitskaarten te vragen van de vrouwen die bij hen worden opgenomen voor een bevalling?

Zal zij de problematiek van draagmoederschap als een prioriteit behandelen, opdat er voorgoed een einde kan komen aan deze wanpraktijken?

Antwoord ontvangen op 9 februari 2009 :

De sociale identiteitskaart moet toelaten dat de sociaal verzekerden binnen het systeem van de sociale zekerheid beter geïdentificeerd worden. Het frauduleus gebruik van de SIS-kaart is echter steeds mogelijk. Een nul-risico bestaat niet. Geen enkel systeem is onfeilbaar. Dat bepaalde personen dus gepoogd hebben om de SIS-kaart frauduleus te gebruiken en daar ook in slaagden, is dus zeker niet verrassend.

Ofschoon het ziekenhuis zich inderdaad kan beperken tot het vragen van de SIS-kaart om de formaliteiten bij opname af te handelen, is de mogelijkheid om frauduleus de SIS-kaart van een andere persoon te gebruiken zeer beperkt.

Indien het immers over een geprogrammeerde ziekenhuisopname gaat, zal die persoon reeds voordien gezien of voorafgaandelijk gevolgd zijn door een arts en heeft die persoon reeds bepaalde medische onderzoeken ondergaan. Bovendien moeten tijdens de zwangerschap allerlei administratieve zaken afgehandeld worden, waarbij fraude meerdere malen kan ontmaskerd worden.

Bij een spoedopname in een ziekenhuis waar een persoon niet bekend is, bestaat eveneens de kans dat de fraude ontdekt wordt bij het samenstellen van het dossier.

Bij het misbruik dat hier wordt aangekaart, zijn de kaarthouder en de persoon die deze kaart gebruikt uiteraard medeplichtigen, zodat men het frauduleuze gebruik van de kaart beter kan verbergen. Daarmee wordt de onmogelijkheid om een nul-risico te halen bevestigd.

Tijdens de Ministerraad van 23 juni 2006 werd beslist dat alle burgers van dit land over een identiteitskaart beschikken met ingebouwde elektronische chip. Er bestaat een project om er de informatie van de SIS-kaart op over te brengen en die kaart dus af te schaffen. Deze versmelting van de SIS-kaart en de identiteitskaart, waarop een foto staat, zal fraude quasi onmogelijk maken. Het is de bedoeling om tegen eind 2009 tot deze oplossing te kunnen komen.

Wat betreft de verplichting voor de ziekenhuizen om de identiteitskaart te vragen, kan worden verwezen naar het verslag aan de Koning bij het koninklijk besluit van 22 februari 1998 houdende uitvoeringsmaatregelen inzake de sociale identiteitskaart (Belgisch Staatsblad van 13 maart 1998). Onder punt 2.3.1.d. van het verslag wordt gesteld dat krachtens hun verplichting of bevoegdheid om de verzekerbaarheidsgegevens te gebruiken die op de kaart voorkomen, de zorgverleners er impliciet toe gehouden zijn de identificatiegegevens te gebruiken zoals ze voorkomen op de kaart van de sociaal verzekerde die ze moeten identificeren. Omdat dit een impliciete verplichting is, dient de mogelijkheid onderzocht te worden om een omzendbrief voor te bereiden om de ziekenhuizen te sensibiliseren inzake deze problematiek en hen te vragen de nodige maatregelen te nemen om de identiteit na te gaan van de vrouwen die opgenomen worden voor een bevalling.

Bijkomend kan herinnerd worden dat artikel 8 van het koninklijk besluit van 18 december 1996 houdende maatregelen met het oog op de invoering van een sociale identiteitskaart ten behoeve van alle sociaal verzekerden, met toepassing van de artikelen 38, 40, 41 en 49 van de wet van 26 juli 1996 houdende de modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de wettelijke pensioenstelsels, strafbepalingen voorziet voor diegene die een sociale identiteitskaart gebruikt voor een ander doel dan beoogd wordt. Gevangenisstraffen (drie maand tot één jaar) of geldboetes (200 tot 10 000 euro) zijn mogelijk.

Het onrechtmatig gebruik van een SIS-kaart door een draagmoeder moet geplaatst worden binnen het ruimere kader van de strijd tegen de uitkeringsfraude door middel van SIS-kaarten die gestolen, verloren of « gekocht » werden. Volgens het centrale register van de SIS-kaarten, werden er tussen 1 januari en 31 december 2007, 255 467 kaarten gemeld als verloren en 61 107 kaarten als gestolen.

Ik kan nog meedelen dat de dienst voor Administratieve Controle van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering, op basis van artikel 29 van het Wetboek van strafvordering, de dossiers, waarin het bedrieglijk gebruik van de SIS-kaart werd vastgesteld, systematisch overmaakt aan het parket van de procureur des Konings.

De regering zal haar inspanningen in de strijd tegen de sociale fraude, van welke aard ook, opvoeren.