Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 4-1539

van Margriet Hermans (Open Vld) d.d. 5 september 2008

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid

Lipolyse - Gevaren voor de volksgezondheid - Controle en klachten (Techniek om snel te vermageren)

voedingsziekte
plastische chirurgie
chirurgie
veiligheid van het product
rechten van de zieke

Chronologie

5/9/2008Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 9/10/2008)
16/12/2008Antwoord

Vraag nr. 4-1539 d.d. 5 september 2008 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Onlangs was er een schrikwekkende reportage op de VRT over lipolyse. Deze nieuwe wondertechniek om snel te vermageren blijkt vreselijke letsels te veroorzaken. Vanuit commercieel standpunt is het een voltreffer. Het woord lijkt bewust op liposuctie. Wat naamsverwarring is meegenomen. Waarover gaat het?

Het lijkt zo mooi: een paar injecties in je buik of billen met een oplossing en je bent van je ongewenste vet af.

Verscheidene cosmetisch chirurgen en dermatologen in de Verenigde Staten zijn het er echter over eens dat lipolyse niet zonder gevaar is. “Er is werkelijk niet één onafhankelijke wetenschappelijke studie die aantoont dat het absoluut werkt “, zegt Dr. Malcolm Roth van het Maimondes Medisch Centrum in New York: “Zijn de chemische stoffen die ingespoten worden wel veilig? En wat gebeurt er met het vet? Waar gaat het opgeloste vet naar toe? “

Dokter Carolyn Jacob, een vooraanstaande dermatoloog uit de Verenigde Staten, vindt lipolyse de onverstandigste behandeling die je kunt ondergaan. “Het is een niet goedgekeurd gebruik van lipostabil, dat vet en andere structuren kan oplossen “zegt ze. “Maar het kan pijn, het zwellen, harde stukken, verzwering van de huid en contouronregelmatigheden veroorzaken. “Dokter Susan Kaweski uit Chicago vertelt dat er geen onafhankelijke medische studies gepubliceerd zijn die het mechanisme van verspreiding van de “werkzame stoffen “, de precisie en de controle van de vetvernietiging duidelijk maken en/of die de gevolgen van de injectie op de korte en de langere termijn weergegeven.

Ondanks de gevaren van de procedure is het aantal klinieken die lipolyse aanbieden in de Verenigde Staten groeiend. Ook in ons land springen de centra op als paddenstoelen. Via het internet vindt men snel Belgische beautycentra en privé-klinieken die lipolyse aanbieden. Wie de reportage op de VRT heeft gezien weet welke vreselijke littekens deze interventie veroorzaakt. Men maakt misbruik van de drang tot vermageren van de mensen.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:

Hebben de geachte minister zelf of haar diensten reeds klachten ontvangen omtrent lipolyse? Zo ja, hoeveel klachten heeft zij ontvangen, wat waren de verschijnselen (verzwering, verharden, contouronregelmatigheden) en kan zij dit uitvoerig toelichten? Zo neen, heeft zij reeds gehoord van de vele klachten bij naburige Lidstaten?

Vindt zij het normaal dat men zomaar oplossingen kan injecteren in mensen in het kader van vermeende gezondheidseffecten en dit zonder dat enig medisch instituut of de overheid groen licht dient te geven? Kan zij dit toelichten?

Kan zij aangeven hoe de producten die worden aangewend bij lipolyse worden gekeurd, gezien deze in het lichaam van mensen wordt geïnjecteerd? Acht zij deze controle afdoende?

Wie mag in ons land lipolyse toepassen en wat zijn de vereiste kwalificaties? Worden de aanbieders gecontroleerd door uw diensten? Kan zij dit toelichten?

Wordt het geen tijd om de sector aan scherpere controle te onderwerpen en waar nodig te saneren gezien de vele wantoestanden met permanente rimpelvullers, lasertherapieën en nu lipolyse? Kan zij dit uitvoerig toelichten?

Antwoord ontvangen op 16 december 2008 :

De vraag van de bevolking naar schoonheidsbevorderende ingrepen kent in België en in de andere Europese landen een bijna explosieve groei; ook lipolyse wordt daarbij steeds populairder.

Wij zijn er ons ten zeerste van bewust dat zich naast de legale esthetische therapie ook een schoonheidssector ontwikkelt die een grote grijze ongecontroleerde zone omvat met tal van wantoestanden. Instellingen bieden hun diensten aan in een context die een wezenlijk gevaar voor de volksgezondheid inhoudt. Vaak bestaat immers een totale afwezigheid van controle op de kwaliteit van de verstrekte zorgen, dit zowel wat de uitgevoerde prestatie zelf betreft (bijvoorbeeld veiligheid van de gebruikte producten) alsook aangaande de kwalificaties van de “zorgverstrekkers”. De beroepsverzekeraars, als deze al bestaan, zijn niet op de hoogte van de doorgevoerde activiteiten; de gangbare betalingspraktijken zijn dikwijls frauduleus, hetgeen het negatieve klimaat nog in de hand werkt.

1.Onze dienst “Rechten van de patiënt” ontving nog geen klachten met betrekking tot een doorgevoerde lipolysebehandeling. In Frankrijk, waar een striktere omkadering bestaat, en andere EU(Europese Unie)-landen werden meerdere klachten geregistreerd.

2+4.Het stellen van een diagnose en het instellen of uitvoeren van een behandeling van een fysische of psychische, werkelijke of vermeende pathologische toestand behoort tot het exclusieve werkterrein van een geneesheer (met diploma van doctor in de genees-, heel-, en verloskunde of gelijkwaardig). Lipolyse is een geneeskundige behandeling en mag dus enkel door gediplomeerde geneesheren verricht worden. Dit betekent verder dat iedere geneesheer met voornoemd diploma alle takken van de geneeskunde mag uitvoeren, ook de plastische chirurgie/esthetische geneeskunde, ongeacht of men zich daartoe heeft gespecialiseerd. Verder beschikt een arts deontologisch in principe over therapeutische vrijheid waarbij evenwel enkel gewetensvolle zorgen worden toegediend die stroken met de laatste stand van de wetenschap; controle hierop gebeurt door de Orde der geneesheren (koninklijk besluit nr. 79 van 10-11-67 en Code van medische plichtenleer).

In tegenstelling tot de ziekenhuissector, bestaat in België geen wetgeving die de werking van schoonheidsklinieken afdoende reglementeert. Bovendien zijn dit meestal BVBA’s hetgeen de transparantie van de dienstverlening nog bemoeilijkt. De personen die er werken, geneesheren of anderen, voeren hun prestaties uit zonder de minste controle op kwaliteit, materiaal, medicatie, hygiëne, steriliteit, veiligheid, mogelijkheden tot reanimatie, medisch dossier en andere.

Verder is er geen enkele controle op de kwalificatie van de artsen die prestaties uitvoeren. Deze, zowel Belgen als niet-Belgen, moeten zich trouwens ook steeds melden bij de toezicht- houdende Provinciale Geneeskundige Commissie (art. 37 van koninklijk besluit nr. 78 van 10-11-1967) en inschrijven bij de Orde der Geneesheren van de provincie waar ze praktijk gaan voeren, zelfs als hun activiteit sporadisch is. Deze contactname geschiedt echter niet. Hun opleiding of de echtheid van het diploma is bijgevolg ongekend en men maakt zich schuldig aan onwettige uitoefening van de geneeskunde. Buitenlandse geneesheren, zonder enige specifieke esthetische opleiding komen vaak gedurende enkele dagen per maand als cowboys hun lucratieve activiteit in de schoonheidscentra ontplooien. Vermits er geen RIZIV tussenkomst is en alles “in het zwart” wordt geregeld, ontbreekt ook op dit vlak elke controle.

Tussenkomst vanwege de Provinciale Geneeskundige Commissie of de Orde der Geneesheren is pas mogelijk als iemand een klacht neerlegt. Ook hier verlamt de afwezigheid van een duidelijke wetgeving een optimale uitvoering van hun opdrachten.

3.De toegediende producten worden bepaald door de verstrekker en door hem besteld in die landen waar ze verkrijgbaar zijn. Sommige van deze middelen zijn goedgekeurd in het kader van een behandeling voor een welbepaalde aandoening, maar worden in de schoonheidssector gebruikt voor toepassingen waarvoor in het geheel geen goedkeuring bestaat. Ook worden verschillende samenstellingen en doseringen gebruikt die de beoordeling van de productveiligheid bijkomend bemoeilijken.

Bijvoorbeeld Lipostabil ( firma Sanofi-Aventis) kan geïndiceerd zijn in de acute behandeling van een vetembolie, maar is geenszins toegelaten voor de schoonheidslipolyse. Tevens waarschuwt de fabrikant tegen de subcutane toedieningswijze. Dit product bevat enerzijds een bestanddeel dat de celwand van de vetcellen afbreekt en anderzijds een substantie die door emulsie het vet vloeibaar maakt. Geen enkel ernstig wetenschappelijk onderzoek heeft de afbraak en de eliminatie van deze stoffen uit het lichaam grondig bestudeerd. Wetenschappelijk bewijs voor de veiligheid en effectiviteit van lipolyse is nagenoeg onbestaande. De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) keurt de therapie niet goed. In het Verenigd Koninkrijk weigeren verzekeraars geneesheren als ze lipolyse uitvoeren.

5.Wij zijn momenteel bezig met het opstellen van een wettelijk kader om de werking van de schoonheidscentra te reglementeren. Gezien de korte behandelingsduur vormt de bestaande wetgeving ivm. de dagziekenhuizen (koninklijk besluit 25-11-1997) hiertoe een goede basis. Ook analyseren we momenteel de internationale regelgeving.

Zoals ik u er op wees tijdens het voorstellen van mijn algemene beleidsnota heb ik, gelet op de wetsvoorstellen die ingediend werden tijdens de vorige regeerperiode, besloten om het initiatief aan het parlement te laten. Indien dat echter niet het geval zou zijn, zal ik in dit dossier terug het wetgevende initiatief nemen.

Uw vraag is effectief uiterst actueel en ik verzeker u dat ik de verdere aanpak van dit lopende dossier absoluut ter harte neem.