SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session extraordinaire de 2019 Buitengewone zitting 2019
________________
25 septembre 2019 25 september 2019
________________
Question écrite n° 7-74 Schriftelijke vraag nr. 7-74

de Willem-Frederik Schiltz (Open Vld)

van Willem-Frederik Schiltz (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre des Finances, chargé de la Lutte contre la fraude fiscale, et Ministre de la Coopération au développement

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën, belast met Bestrijding van de fiscale fraude, en Minister van Ontwikkelingssamenwerking
________________
Technologie de cybersurveillance - Exportations vers des pays au régime autoritaire - Violations des droits de l'Homme - Licence obligatoire - Concertation avec les Régions Cybersurveillance technologie - Export naar landen met autoritaire regimes - Mensenrechtenschendingen - Vergunningsplicht - Overleg met de Gewesten 
________________
sécurité des systèmes d'information
Chine
Pays-Bas
commerce des armes
licence d'exportation
intelligence artificielle
informatiebeveiliging
China
Nederland
wapenhandel
uitvoervergunning
kunstmatige intelligentie
________ ________
25/9/2019Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 24/10/2019)
23/10/2019Antwoord
25/9/2019Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 24/10/2019)
23/10/2019Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 7-75
Aussi posée à : question écrite 7-76
Aussi posée à : question écrite 7-75
Aussi posée à : question écrite 7-76
________ ________
Question n° 7-74 du 25 septembre 2019 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 7-74 d.d. 25 september 2019 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Aux Pays-Bas, on s'est ému de la livraison par une entreprise néerlandaise de technologie de cybersurveillance au ministère chinois de la Sécurité publique. En effet, les autorités chinoises, et ce ministère en particulier, jouent un rôle majeur dans le développement d'une surveillance électronique généralisée de tous les citoyens chinois, cette technologie servant également à réprimer les minorités et les opposants au régime (cf. https://decorrespondent.nl/10307/berucht chinees veiligheidsministerie gebruikt nederlandse software die emoties leest/317002092 cae75d58). Plusieurs questions parlementaires ont été posées à ce sujet.

En Belgique, le commerce des armes a été régionalisé. Les Régions sont compétentes pour l'importation, l'exportation et le transit d'armes, de munitions et de matériel devant servir à un usage militaire ou de maintien de l'ordre et de la technologie y afférente. Ces deux dernières années, les États membres de l'UE ont délivré 317 licences d'exportation de technologie de cybersurveillance, comme le révèle l'enquête «Security For Sale».

Reste à savoir dans quelle mesure la technologie de cybersurveillance est soumise à une licence et qui est compétent en la matière. Une licence n'est requise que pour la technologie à double usage.

En ce qui concerne le caractère transversal de la présente question: la délivrance des licences pour le commerce des armes est une matière régionale, alors que le commerce extérieur est une compétence partagée.

Je souhaiterais dès lors poser les questions suivantes au ministre.

1) Les exportations de technologie de cybersurveillance sont-elles soumises à licence? Dans l'affirmative, pouvez-vous donner des explications circonstanciées? Dans la négative, ne conviendrait-il pas d'instaurer cette obligation pour la technologie de ce genre?

2) Quel est l'état d'avancement de l'examen au Conseil européen de la proposition de la Commission européenne de 2016, tendant à réviser le règlement «double usage»?

3) Pensez-vous comme moi que les logiciels de reconnaissance faciale et de reconnaissance émotive devraient figurer sur une liste de la technologie de cybersurveillance à contrôler dans le cadre du règlement «double usage»? Êtes-vous disposé à plaider en ce sens à l'Union européenne et au Conseil européen?

4) Êtes-vous disposé à vous concerter avec les Régions quant à l'exportation de technologie de cybersurveillance vers des pays au régime autoritaire où cette technologie pourraient servir à violer les droits humains? Pourriez-vous donner des explications détaillées à ce sujet?

5) En ce qui concerne notre pays, des licences d'exportation de technologie de cybersurveillance ont-elles été délivrées? Si non, comment l'expliquez-vous? Si oui, pouvez-vous préciser le nombre annuel, les pays destinataires et les Régions qui les ont accordées?

 

In Nederland is ophef ontstaan doordat een Nederlands bedrijf cybersurveillance technologie levert aan het Chinese ministerie van Openbare Veiligheid. Chinese overheid en dit ministerie in het bijzonder vervullen immers een sleutelrol in de uitbouw van een allesomvattend cybertoezicht op alle Chinese burgers waarbij deze technologie eveneens dient om minderheden en tegenstanders van het regime te onderdrukken (cf. https://decorrespondent.nl/10307/berucht chinees veiligheidsministerie gebruikt nederlandse software die emoties leest/317002092 cae75d58). Dit gaf aanleiding tot diverse parlementaire vragen.

De wapenhandel in België is geregionaliseerd. De Gewesten zijn bevoegd voor de in-, uit- of doorvoer van wapens, munitie, materieel voor militair gebruik of ordehandhaving en de daaraan verbonden technologie. Europese lidstaten hebben de voorbije twee jaar minstens 317 vergunningen verleend voor de export van cybersurveillance technologie. Dat blijkt uit het onderzoeksproject «Security For Sale».

Het is onduidelijk in hoeverre cybersurveillance technologie vergunningsplichtig is en wie hiervoor bevoegd is. Enkel wanneer het gaat over «dual use» technologie valt ze onder de vergunninsplicht.

Wat betreft het transversaal karakter van de vraag: de bevoegdheid over het afgeven van vergunningen van wapenhandel is een gewestelijke aangelegenheid; buitenlandse handel is dan weer een gedeelde bevoegdheid.

Ik heb dan ook volgende vragen voor de geachte minister:

1) In hoeverre is de export van cybersurveillancetechnologie onderhevig aan een vergunningsplicht? Zo ja, kan u dit uitvoerig toelichten? Zo neen, is het niet aangewezen om de vergunningsplicht te verplichten voor deze technologie?

2) Wat is de huidige stand van zaken in de Europese Raad over het voorstel van de Europese Commissie uit 2016 om de «dual use» verordening te herzien?

3) Bent u het met me eens dat gezichtsherkenningssoftware en emotieherkenningssoftware dient te vallen onder een controlelijst voor cybersurveillancetechnologie in het kader van de «dual use» verordening? Bent u bereid dit actief te bepleiten bij de Europese Unie en in de Europese Raad?

4) Bent u bereid overleg op te starten met de Gewesten om de uitvoer van cybersurveillancetechnologie naar landen met autoritaire regimes waar de technologie mogelijk wordt gebruikt bij mensenrechtenschendingen? Kan u dit zeer uitvoerig toelichten?

5) Werden er wat ons land betreft vergunningen verleend voor de export van cybersurveillancetechnologie? Zo neen, hoe verklaart u dit? Zo ja, kan u uitvoerig toelichten wat betreft het aantal op jaarbasis, de bestemmingslanden, en door welke Gewesten de vergunningen werden verleend?

 
Réponse reçue le 23 octobre 2019 : Antwoord ontvangen op 23 oktober 2019 :

1), 3) & 5) L’obligation en matière de licence ne ressort pas de la compétence de mes services. En ce qui concerne la réglementation à double usage, ce sont les Régions qui sont responsables, comme vous le dites.

4) L'administration générale des Douanes et Accises (AGDA) est chargée de la gestion du contrôle sur l’exportation des biens à double usage. La décision de délivrer ou non une licence d’exportation revient toujours à l’autorité compétente, les Régions en l’espèce. Comme il est déjà d’usage pour d’autres matières, l’AGDA est prête à agir en concertation avec les Régions, lorsque celles-ci décident de soumettre à licence, afin d’assurer son application.

1), 3) & 5) De vergunningsplicht behoort niet tot de bevoegdheid van mijn diensten, Voor wat betreft de «dual-use»-verordening, zijn, zoals u zelf al aanhaalt, de gewesten verantwoordelijk.

4) De algemene administratie Douane en Accijnzen (AAD&A) staat in voor de handhaving van de controle op de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik (dual-use). De beslissing tot het al dan niet verstrekken van een uitvoervergunning komt echter altijd toe aan de bevoegde instantie, in casu de Gewesten. De AAD&A is bereid om, zoals reeds voor andere zaken gebruikelijk is, in overleg te treden met de Gewesten, wanneer zij beslissen tot het plaatsen onder een vergunning, teneinde de toepassing ervan te verzekeren.