SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2019-2020 Zitting 2019-2020
________________
4 mars 2020 4 maart 2020
________________
Question écrite n° 7-381 Schriftelijke vraag nr. 7-381

de Yves Buysse (Vlaams Belang)

van Yves Buysse (Vlaams Belang)

au ministre de la Sécurité et de l'Intérieur, chargé du Commerce extérieur

aan de minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met Buitenlandse Handel
________________
Élections anticipées - Vote par procuration - Demande préalable - Procédure numérique - Possibilité Vervroegde verkiezingen - Stemmen bij volmacht - Vooraf verzoek - Digitale procedure - Mogelijkheid 
________________
vote par procuration
vote par correspondance
élection anticipée
droit de vote des Belges à l'étranger
stemming bij volmacht
stemming per brief
vervroegde verkiezing
stemrecht van Belgen in het buitenland
________ ________
4/3/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 2/4/2020)
2/4/2020Antwoord
4/3/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 2/4/2020)
2/4/2020Antwoord
________ ________
Question n° 7-381 du 4 mars 2020 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 7-381 d.d. 4 maart 2020 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Les opérations électorales font partie des compétences du Sénat.

Les concitoyens qui se rendront prochainement en vacances à l'étranger pour une période prolongée pourraient ne pas être rentrés à temps pour pouvoir exprimer personnellement leur suffrage dans l'éventualité d'élections anticipées. Ils s'inquiètent parfois de savoir ce qu'ils doivent ou peuvent faire en pareil cas.

Je souhaite vous poser les questions suivantes à ce sujet:

1) Est-il légalement possible de demander une procuration auprès du service de l'état civil avant même qu'une date d'élections anticipées ait été fixée?

2) À partir du moment où des élections anticipées sont convoquées, les concitoyens peuvent-ils également demander une procuration depuis l'étranger, par exemple par voie numérique? Dans l'affirmative, quelle est la procédure à suivre?

3) En cas de réponse négative aux questions précédentes, le ministre reconnaît-il le problème et quelle solution a-t-il à proposer?

 

Kiesverrichtingen behoort tot een van de bevoegdheden van de Senaat.

Landgenoten die binnenkort voor langere tijd naar het buitenland op vakantie gaan zullen mogelijk niet tijdig terug zijn om persoonlijk hun stem uit te brengen bij eventuele vervroegde verkiezingen. Zij maken zich soms zorgen over wat zij in dat geval moeten of kunnen doen.

Mijn vragen hieromtrent:

1) Bestaat er wettelijk een mogelijkheid om reeds een volmacht aan te vragen bij de dienst Burgerzaken nog voor er een datum van vervroegde verkiezing is vastgelegd?

2) Kunnen landgenoten, eens er vervroegde verkiezingen worden afgekondigd, ook vanuit het buitenland bijvoorbeeld via digitale weg, een volmacht in orde brengen? Indien ja, wat is hier dan de procedure?

3) Indien het antwoord op de voorgaande vragen negatief is, erkent de geachte minister de problematiek en welke oplossing wordt er dan aan gegeven?

 
Réponse reçue le 2 avril 2020 : Antwoord ontvangen op 2 april 2020 :

Concernant le vote par procuration, le Code électoral (article 147bis, § 1er, 7°) prévoit en la matière que peut mandater un autre électeur pour voter en son nom, l'électeur qui (…) est absent de son domicile le jour du scrutin en raison d'un séjour temporaire à l'étranger (autre que pour raisons de travail ou d’étude), et se trouve dès lors dans l'impossibilité de se présenter au bureau de vote, pour autant que l'impossibilité ait été constatée par le bourgmestre du domicile ou son délégué, sur présentation des pièces justificatives nécessaires ou, dans le cas où l’électeur se trouve dans l’impossibilité de produire une telle pièce justificative, sur la base d’une déclaration sur l’honneur. Le Roi détermine le modèle de déclaration sur l’honneur introduite par l’électeur ainsi que le modèle de certificat à délivrer par le bourgmestre. La demande doit être introduite auprès du bourgmestre du domicile au plus tard le jour qui précède le jour de l’élection.

Concernant votre première question, il n’est pas possible d’introduire par avance auprès de l’administration communale une constatation par le bourgmestre des pièces justificatives de l’impossibilité de se présenter au bureau de vote en raison d'un séjour temporaire à l'étranger. En effet, la constatation par le bourgmestre (ou par son délégué) du séjour à l’étranger à la date d’une élection anticipée ne peut être effectuée que lorsque la date de cette élection est officiellement fixée dans l’acte de convocation des électeurs en application des dispositions des articles 46 ou 195 de la Constitution.

Concernant votre deuxième question et en l’état actuel de la réglementation, il est possible de manière pragmatique que l’électeur séjournant à l’étranger introduise sa demande à l’administration communale par courrier postal ou bien encore par courrier électronique.

Dans le cas du courrier électronique, sa demande devra être signée électroniquement au moyen d’une signature électronique qualifiée au sens de l’article 3, § 12, du règlement (UE) no 910/2014 du Parlement européen et du Conseil du 23 juillet 2014 sur l’identification électronique et les services de confiance pour les transactions électroniques au sein du marché intérieur et abrogeant la directive 1999/93/CE (dit règlement eiDAS). En effet, seule la signature électronique qualifiée est équivalente à la signature manuscrite (article 25.2. du règlement eiDAS).

Enfin tant dans le cas d’une transmission par courrier postal que par courrier électronique, l’électeur séjournant à l’étranger devra indiquer à quel mandataire en Belgique l’attestation du bourgmestre (ou de son délégué) pourra être transmise en Belgique.

Wat de stemming bij volmacht betreft, bepaalt het Kieswetboek (artikel 147bis, § 1, 7°) dat de kiezer die (...) de dag van de stemming niet in zijn woonplaats is wegens een tijdelijk verblijf in het buitenland (om andere redenen dan voor het werk of voor studies), en zich bijgevolg in de onmogelijkheid bevindt zich in het stembureau te melden, voor zover de onmogelijkheid door de burgemeester van zijn woonplaats of zijn gemachtigde vastgesteld is, na overlegging van de nodige bewijsstukken, of, in het geval dat de kiezer zich in de onmogelijkheid bevindt een dergelijk bewijsstuk voor te leggen, op grond van een verklaring op erewoord, een andere kiezer kan machtigen om in zijn naam te stemmen. De Koning bepaalt het model van de verklaring op eer ingediend door de kiezer en het model van het attest dat door de burgemeester moet worden afgegeven. De aanvraag moet worden ingediend bij de burgemeester van de woonplaats ten laatste op de dag die de dag van de verkiezing voorafgaat.

Wat uw eerste vraag betreft, is het niet mogelijk om vooraf bij het gemeentebestuur een attest in te dienen dat zegt dat de burgemeester aan de hand van bewijsstukken vastgesteld heeft dat de desbetreffende burger zich niet in het stembureau kan melden wegens een tijdelijk verblijf in het buitenland. Immers, de vaststelling door de burgemeester (of door zijn gemachtigde) van het verblijf in het buitenland op de datum van vervroegde verkiezingen kan uitsluitend gebeuren wanneer de datum van die verkiezingen officieel vastgelegd is in de akte tot oproeping van de kiezers in toepassing van de bepalingen van artikel 46 of 195 van de Grondwet.

Wat uw tweede vraag betreft, is het, volgens de huidige regelgeving, pragmatisch mogelijk dat de kiezer die in het buitenland verblijft, zijn aanvraag om bij volmacht te stemmen, per post of elektronisch bij het gemeentebestuur indient.

In het geval van een elektronische indiening, zal de aanvraag elektronisch ondertekend moeten worden door middel van een gekwalificeerde elektronische handtekening in de zin van artikel 3, § 12, van de verordening (EU) nr. 910/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 23 juli 2014 betreffende elektronische identificatie en vertrouwensdiensten voor elektronische transacties in de interne markt en tot intrekking van richtlijn 1999/93/EG (de zogenaamde eIDAS-verordening). Immers, enkel de gekwalificeerde elektronische handtekening is gelijkwaardig aan de handgeschreven handtekening (artikel 25.2 van de eIDAS-verordening).

Tot slot zal de kiezer die in het buitenland verblijft, zowel in het geval van een versturing per post als in het geval van een elektronische verzending, moeten aangeven aan welke gevolmachtigde in België het attest van de burgemeester (of zijn afgevaardigde) in België afgegeven zal moeten worden.