SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2019-2020 Zitting 2019-2020
________________
31 janvier 2020 31 januari 2020
________________
Question écrite n° 7-341 Schriftelijke vraag nr. 7-341

de Orry Van de Wauwer (CD&V)

van Orry Van de Wauwer (CD&V)

au ministre de la Sécurité et de l'Intérieur, chargé du Commerce extérieur

aan de minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met Buitenlandse Handel
________________
Agressions homophobes - Enregistrement Homofobe agressie - Registratie 
________________
discrimination fondée sur l'orientation sexuelle
agression physique
lutte contre la discrimination
minorité sexuelle
identité de genre
discriminatie op grond van seksuele geaardheid
lichamelijk geweld
bestrijding van discriminatie
seksuele minderheid
genderidentiteit
________ ________
31/1/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 5/3/2020)
5/3/2020Antwoord
31/1/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 5/3/2020)
5/3/2020Antwoord
________ ________
Question n° 7-341 du 31 janvier 2020 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 7-341 d.d. 31 januari 2020 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Justification du caractère transversal de la question: la répression est une compétence fédérale et la sensibilisation relève de la compétence des Communautés. Pour pouvoir mener des actions de sensibilisation efficaces, il est important de disposer d'une vue d'ensemble claire des plaintes et des profils des auteurs.

Il ressort du rapport annuel 2018 d'Unia que le Centre pour l'égalité des chances a enregistré cette année-là 17 cas d'agression physique à caractère homophobe. Pour ce qui est de la violence homophobe verbale, le nombre de cas signalés est passé de 26 (en 2017) à 42 (en 2018).

Il est important que les victimes de violence physique ou verbale à caractère homophobe ou de discrimination sur la base de l'orientation sexuelle ou de l'identité de genre déposent plainte non seulement auprès d'Unia mais aussi à la police. De nombreuses victimes ne le font pas, et ce pour différentes raisons, comme la honte par exemple, mais aussi parce qu'elles pensent malheureusement que cela ne servirait à rien. Selon le rapport annuel d'Unia, ceux qui signalent de tels faits déplorent également l'absence ou l'insuffisance de suivi de la part de la police. On peut donc craindre qu'il soit question d'un "chiffre noir" élevé, c'est-à-dire un grand nombre de cas de violence physique ou verbale ou de discrimination non enregistrés.

Or, il est très important pour la police que ces cas soient enregistrés, car cela lui permet d'avoir une claire vision du problème et de mener une répression adéquate.

1) Pouvez-vous communiquer les statistiques chiffrées des plaintes déposées à la police dans les différentes Régions pour les faits suivants:

a) cas de violence verbale holebiphobe et transphobe en 2018 et 2019;

b) cas de violence physique holebiphobe et transphobe en 2018 et 2019;

c) cas de discrimination sur la base de l'orientation sexuelle, du genre (ou de l'identité de genre) ou de la transsexualité?

2) Disposez-vous d'estimations ou d'indications chiffrées quant au nombre de formes non signalées de violence physique et verbale à caractère holebiphobe et transphobe?

3) La police peut-elle, sur la base des données disponibles, dresser les profils des auteurs de violence physique et verbale à caractère holebiphobe et transphobe?

4) Quelles actions de sensibilisation la police mène-t-elle pour souligner l'importance de dénoncer la violence à caractère holebiphobe et transphobe?

5) Quelle est la procédure policière prévue pour le traitement et le suivi de ce genre de plaintes?

 

Verantwoording van de transversaal karakter van de vraag: handhaving is een federale bevoegdheid, sensibilisering is een bevoegdheid van de Gemeenschappen. Een duidelijk beeld op de klachten en daderprofielen is belangrijk voor een effectieve sensibilisering.

Uit het jaarverslag 2018 van Unia blijkt dat het Gelijkekansencentrum 17 voorvallen registreerde van fysieke homofobe agressie. Qua verbaal homofoob geweld, steeg het aantal meldingen van 26 (2017) naar 42 (2018).

Het is belangrijk dat slachtoffers van fysiek en verbaal homofoob geweld of discriminatie op grond van seksuele geaardheid of genderidentiteit klacht indienen bij Unia, maar zeker ook bij de politie. Vele slachtoffers doen dit immers niet omwille van verschillende redenen, zoals schaamte of het feit dat zij nog niet gelukt zouden zijn, maar ook vanuit de teleurstellende gedachte dat dit toch niets zou uitmaken. Volgens het jaarverslag van Unia zouden melders immers ook klachten hebben over de afwezigheid van of het gebrek aan opvolging door de politie. We kunnen dus vrezen voor een hoog "dark number", namelijk een hoog aantal niet-geregistreerde voorvallen van fysiek of verbaal geweld of discriminatie.

Registratie van dergelijken voorvallen is echter heel belangrijk voor de politie om een duidelijk zicht op deze problematiek te krijgen en haar handhaving hierop af te stellen.

1) Kan de geachte minister de cijfers bezorgen van klachten bij de politie voor de verschillende gewesten voor:

a) gevallen van holebi- en transfoob verbaal geweld in 2018 en 2019;

b) gevallen van holebi- en transfoob fysiek geweld in 2018 en 2019;

c) gevallen van discriminatie op grond van seksuele geaardheid, gender(identiteit) of transseksualiteit?

2) Beschikt hij over geschatte cijfers of indicaties rond het aantal niet-gemelde vormen van fysiek en verbaal holebi- en transfoob geweld?

3) Kan de politie op basis van de beschikbare gegevens daderprofielen opmaken van de plegers van fysiek en verbaal holebi- en transfoob geweld?

4) Welke acties doet de politie op vlak van sensibilisering rond het belang van meldingen rond holebi- en transfoob geweld?

5) Wat is de procedure van de politie rond de behandeling en opvolging van dergelijke klachten?

 
Réponse reçue le 5 mars 2020 : Antwoord ontvangen op 5 maart 2020 :

1) La Banque de données nationale générale (BNG) est une base de données policières dans laquelle sont enregistrés les faits sur base de procès-verbaux résultant des missions de police judiciaire et administrative. Elle permet de réaliser des comptages sur différentes variables statistiques telles que le nombre de faits enregistrés, les modus operandi, les objets liés à l’infraction, les moyens de transport utilisés, les destinations de lieu, etc.

Au vu de cette définition, il est possible, sur base des procès-verbaux, de réaliser des rapports sur le nombre de faits enregistrés par la police en matière de discrimination fondée sur l’orientation sexuelle (homophobie). Concernant le nombre d’arrestations, nous devons informer l’honorable membre que celles-ci ne sont pas reprises dans la BNG.

Le tableau ci-dessous reprend le nombre de faits enregistrés par les services de police en matière de discrimination fondée sur l’orientation sexuelle (homophobie), tels qu’ils sont enregistrés dans la BNG sur base des procès-verbaux, au niveau des régions, pour la période 2016-2018 et le premier semestre de 2019. Les données proviennent de la banque de données clôturée à la date du 31 octobre 2019.

Tableau: nombre de faits enregistrés en matière de discrimination fondée sur l’orientation sexuelle (homophobie)

 

2016

2017

2018

SEM 1 2019

Région de Bruxelles-Capitale

45

38

45

15

Région flamande

59

65

62

24

Région wallonne

83

84

66

35

Total:

187

187

173

74

(Source: Police Fédérale)

Il s’agit ici d’infractions enregistrées par la police à la Loi du 10 mai 2007 tendant à lutter contre certaines formes de discrimination. Dans le cas présent, il s’agit de l’orientation sexuelle.

Exemple: un propriétaire refuse de louer un appartement à un couple d’homosexuels en raison de leur orientation sexuelle. Il s’agit là d’une infraction à la loi anti-discrimination, infraction qui apparaîtra dès lors dans les statistiques en la matière.

Les délits de droit commun (p. ex. coups et blessures volontaires) commis avec un motif homophobe ne sont ainsi pas repris dans le cas présent.

Pour certaines infractions de droit commun (par exemple coups et blessures), si le fait est commis (entre autres) en raison d’une aversion envers l’orientation sexuelle d’une personne (ce qui est appelé une «motivation discriminatoire»), c’est considéré comme une circonstance aggravante. Ces infractions sont aussi appelées «crimes de haine (hate crimes)».

2) À l’heure actuelle, il n’est pas possible d’extraire ces crimes de haine sur base des informations présentes dans la BNG et de fournir une réponse plus détaillée et plus précise à la question en matière de violence à caractère homophobe.

3) La police ne peut pas établir les profils des délinquants sur la base des données disponibles.

4) Les actions entreprises par la Police Fédérale s'inscrivent dans un large cadre relatif à la discrimination et aux crimes haineux. Elle applique dans ce cadre les dispositions légales de la circulaire COL13/2013 concernant la discrimination et les crimes haineux. Sur la base de cette circulaire, des fonctionnaires de référence au sein des services de première ligne de la Police Intégrée ont été désignés et formés pour accueillir dans les meilleures conditions les victimes des crimes susmentionnés et acter leur plainte. Au cours de cette formation, les fonctionnaires de référence reçoivent des outils pour créer des réseaux avec les associations LGBTQI+ représentatives.

À la suite de cette circulaire, des initiatives ont été prises dans certaines zones de police locales concernant l'importance pour la population de signaler la discrimination et les crimes haineux.

La Police Fédérale soutient également l’action de l'ASBL Rainbow Cops Belgium. En 2017, cette ASBL a élaboré une brochure intitulée « Victime d’une discrimination ou d'un fait liés à votre orientation sexuelle ou votre identité de genre ? »

Avec cette brochure, l'ASBL veut informer les victimes et toutes les parties prenantes sur l'importance du dépôt d'une plainte, sur les droits des victimes, les possibilités d'action et les principes de la COL13/2013 sur la discrimination et les crimes haineux. Cette brochure a été distribuée non seulement au sein de la Police Intégrée mais aussi au sein de la communauté LGBTQI+.

5) Le traitement et le suivi des plaintes relatives aux violences holebi et transphobes sont régis par la circulaire COL13/2013. À cette fin, les fonctionnaires de référence désignés agissent en tant qu'interlocuteurs privilégiés au sein de leur unité avec le magistrat de référence. En outre, il leur appartient de soutenir leurs collègues au sein de leur unité dans ce domaine et de leur fournir les informations nécessaires. Concrètement, lors de l'établissement d'un procès-verbal dans le domaine, le phénomène de « discrimination et crime haineux » doit être indiqué afin que le procès-verbal suive la bonne voie vers le parquet. Des informations détaillées concernant le traitement et le suivi de ces plaintes figurent dans la circulaire susmentionnée.

1) De Algemene Nationale Gegevensbank (ANG) is een politiedatabank waarin feiten geregistreerd worden op basis van processen-verbaal die voortvloeien uit de missies van de gerechtelijke en bestuurlijke politie. Zij laat toe om tellingen uit te voeren op verschillende statistische variabelen, zoals het aantal geregistreerde feiten, de modus operandi, de voorwerpen gehanteerd bij het misdrijf, de gebruikte vervoermiddelen, de bestemmingen-plaats, enz.

Op basis van bovenstaande definitie van de ANG is het mogelijk om, op basis van de processen-verbaal, te rapporteren over het aantal door de politie geregistreerde feiten inzake discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie). Wat het aantal arrestaties betreft moet ik het geachte lid meedelen dat deze geen deel uitmaken van de ANG.

Onderstaande tabel bevat het aantal door de politie geregistreerde feiten inzake discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie), zoals geregistreerd in de ANG op basis van de processen-verbaal, op het niveau van de gewesten voor de periode 2016-2018 en het eerste semester van 2019. Deze gegevens zijn afkomstig uit de databankafsluiting van 31 oktober 2019.

Tabel: aantal geregistreerde feiten inzake discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie)

 

2016

2017

2018

SEM 1 2019

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

45

38

45

15

Vlaams Gewest

59

65

62

24

Waals Gewest

83

84

66

35

Totaal:

187

187

173

74

(Bron: Federale Politie)

Het betreft hier door de politie geregistreerde inbreuken op de Wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie. In dit geval gaat het om seksuele geaardheid. Bijvoorbeeld: een huiseigenaar weigert zijn woning te verhuren aan een homokoppel omwille van hun seksuele geaardheid. Dit is een inbreuk op de discriminatiewet en zal als dusdanig in de statistieken verschijnen. Gemeenrechtelijke misdrijven (vb. opzettelijke slagen en verwondingen) die met een homofoob motief gepleegd werden, vallen hier dus niet onder.

Voor bepaalde gemeenrechtelijke misdrijven (bijvoorbeeld slagen en verwondingen) geldt dat indien het feit gepleegd werd (onder meer) uit afkeer van iemands seksuele geaardheid, (een zogenaamde “bias motivation”) dit een verzwarende omstandigheid uitmaakt. Dit worden ook wel “hate crimes” genoemd.

2) Momenteel kunnen deze haatmisdrijven op basis van de informatie aanwezig in de ANG er niet worden uitgefilterd en is het helaas niet mogelijk om een meer gedetailleerd en preciezer antwoord op de vraag inzake homofoob geweld te geven.

3) De politie kan op basis van de beschikbare gegevens geen daderprofielen opstellen.

4) De acties genomen door de Federale Politie passen binnen een ruimer kader met betrekking tot discriminatie en haatmisdrijven. Ze past hierbij de wettelijke bepalingen van de omzendbrief COL13/2013 toe inzake discriminatie en haatmisdrijven. Op grond van deze omzendbrief werden referentieambtenaren binnen de eerstelijnsdiensten van de Geïntegreerde Politie aangeduid en opgeleid om slachtoffers van bovengenoemde misdrijven in de beste omstandigheden te onthalen en hun klacht te behandelen. Tijdens deze opleiding worden handvaten aangereikt aan de referentieambtenaren om netwerken op te bouwen met representatieve LGBTQI+ verenigingen.

Ten gevolge deze omzendbrief ontstonden binnen enkele Lokale politiezones initiatieven ten aanzien van de bevolking over het belang om melding te maken van discriminatie en haatmisdrijven.

De Federale Politie ondersteunt eveneens de werking van de vzw Rainbow Cops Belgium. Deze vzw ontwikkelde in 2017 een brochure “Slachtoffer van discriminatie of van een misdrijf omwille van je seksuele geaardheid of genderidentiteit?”

Met deze brochure wil de vzw slachtoffers en alle belanghebbenden informeren over het belang om klacht in te dienen, over de rechten van slachtoffers, actiemogelijkheden en de principes van COL13/2013 inzake discriminatie en haatmisdrijven. Deze brochure werd niet alleen verspreid binnen de geïntegreerde politie maar ook binnen de LGBTQI+-gemeenschap.

5) De behandeling en opvolging van klachten van holebi- en transfoob geweld wordt geregeld via de omzendbrief COL13/2013. Daartoe fungeren referentieambtenaren  als bevoorrechte gesprekspartner binnen hun eenheid met de referentiemagistraat. Bovendien is het hun taak om de collega’s binnen hun eenheid te ondersteunen inzake deze materie en hen de nodige informatie te verstrekken. In concreto dient bij de opmaak van een proces-verbaal in het contextveld het fenomeen “discriminatie en haatmisdrijven” aangeduid te worden zodat het proces-verbaal de juiste weg volgt naar het parket. Gedetailleerde informatie met betrekking tot de behandeling en opvolging van dergelijke klachten zijn opgenomen in bovenstaande omzendbrief.