De handel in voedingssupplementen heeft de wind in de zeilen.

Elk jaar worden in België duizenden nieuwe producten te koop aangeboden.

Recent onderzochten de makers van het RTBF-televisieprogramma «Investigation» de methodes die de industrie hanteert om de voordelen van hun producten aan te prijzen bij artsen, bij de bevolking in het algemeen, maar ook en vooral op sociale media, soms zonder daarbij veel aandacht te schenken aan de wetgeving of de gezondheid van de mensen.

Of het nu op het internet of op sociale media of via de elektronische postbus gebeurt: er valt bijna niet te ontkomen aan de reclame voor voedingssupplementen die vetten verbranden, een gave huid of gewichtsverlies bevorderen, het libido verhogen, enz.

Sinds 2006 heeft de Europese Unie (EU) enkele waarborgen vastgelegd die moeten garanderen dat de voordelen die door de industrie naar voren worden geschoven ook waarachtig, duidelijk en betrouwbaar zijn voor de consument. Enkel de gezondheidswinsten die wetenschappelijk door Europese instanties zijn gevalideerd mogen vermeld worden, maar op het internet zijn er desondanks vaak uitschuivers.

Nemen we als voorbeeld het bedrijf «PM International». Deze firma werd in Duitsland opgericht en verklaart dat ze haar voedingssupplementen verkoopt in tientallen landen, waaronder ook België. Maar de producten van die firma zijn niet te vinden in de apotheek, noch in de drogisterij. «PM International» verkoopt zijn artikelen enkel via de eigen website, met de steun van een netwerk van zelfstandige verdelers die daar reclame voor maken. Dat zijn tussenpersonen of «influencers» die verkopen via Facebook. Dit alles gebeurt zonder controle van de leeftijd van de koper, noch van de medische voorgeschiedenis. Bovendien heeft het voornoemde bedrijf sinds enkele jaren een kantoor in Zaventem. Het zou in ons land over een netwerk van een vijfhonderdtal zelfstandigen beschikken die producten verkopen en andere verkopers werven met de belofte van mooie inkomsten op korte termijn.

Jean Nève is emeritus hoogleraar voeding en farmacologie aan de Université libre de Bruxelles (ULB) en bestudeert al veertig jaar lang micronutriënten. Hij is stellig: er zijn te weinig controleurs om toezicht uit te oefenen op deze situatie.

In België heeft het Federaal Agentschap voor de voedselveiligheid (FAVV) als opdracht om de voedingssupplementen die op de markt gebracht worden te controleren. Sinds enkele jaren waarschuwt het agentschap in de mate van het mogelijke de consumenten voor producten die online verkocht worden. Maar zoals woordvoerster Aline Van den Broeck van het FAVV aangeeft, zijn er maar twee personen die voltijds bezig zijn met het afschuimen van het web en het screenen van de webshops die voedingssupplementen online te koop aanbieden en met het blokkeren van onbetrouwbare aanbieders. Slechts twee personen, dat is natuurlijk niet veel.

Naast de problematiek van de online verkoop van voedingssupplementen is het ook zorgwekkend dat artsen, diëtisten en homeopaten rechtstreeks of onrechtstreeks vergoedingen ontvangen van sommige laboratoria. Want zo pogen sommige laboratoria de sympathie van gezondheidswerkers voor zich te winnen. Die laatsten krijgen niet alleen opleidingen aangeboden maar worden ook beloond als hun patiënten de voorgestelde producten aankopen. Deze praktijk heeft sterk om zich heen gegrepen sinds de Covid-19-crisis.

De orde van geneesheren heeft in dit verband al aangegeven dat er zeker kan gesproken worden van een belangenconflict wanneer een arts werkt voor een labo dat voedingssupplementen ontwikkelt en tegelijk dit soort voedingssupplementen aan zijn patiënten voorschrijft.

In tegenstelling tot farmaceutische bedrijven moeten producenten van voedingssupplementen geen verantwoording afleggen voor financiële vergoedingen aan gezondheidswerkers. Maar dat er sprake is van beïnvloeding staat buiten kijf en het gebrek aan transparantie daarover is zeker problematisch. Als een voedingssupplement door een arts wordt aanbevolen zal men wellicht meer vertrouwen hebben in de werkzaamheid en de voordelen ervan en zal men sneller geneigd zijn het aan te kopen.

De consumentenorganisatie Testaankoop klaagt aan dat ons vandaag om het even wat te koop wordt aangeboden. Volgens Testaankoop moet de definitie van wat onder voedingssupplementen wordt verstaan absoluut herzien worden, maar voedingssupplementen moeten ook beter gecontroleerd worden en de regels die van toepassing zijn op online influencers dienen aangescherpt te worden omdat de consumentenbescherming vandaag onvoldoende sluitend is.

Het gaat dus om een complexe situatie, maar specialisten ter zake slaan duidelijk alarm en vragen een beter gereglementeerd kader voor de verkoop van voedingssupplementen.

Deze problematiek behoort vanwege het transversale karakter ervan tot de bevoegdheid van de Senaat.

1) Beschikt u over bijkomende informatie in dit verband?

2) Is de geldende wetgeving, gelet op het toegenomen belang van sociale media, nog voldoende aangepast om de bevolking correct te informeren en te beschermen tegen gevaren voor de gezondheid?

3) Hebt u al contact gehad met het FAVV met betrekking tot de kwaliteitscontroles die het Agentschap uitvoert op het internet?

4) Worden er nieuwe maatregelen overwogen om ontsporingen tegen te gaan wat de consumptie van voedingssupplementen betreft?

5) Zijn er sensibiliseringscampagnes gepland waarin de aandacht gevestigd wordt op het voornaamste doel van die producten, namelijk het aanvullen van een gevarieerde voeding wanneer er mogelijke tekorten zijn?

6) Hebt u recent nog contact gehad met de Europese autoriteiten en de deelstaten in verband met een betere omkadering van de verkoop van voedingssupplementen, met name op het internet en via sociale media?