Een op vijf buitenlandse studenten krijgt geen visum om in België te komen studeren. Die verhouding verschilt sterk naargelang de nationaliteit: een op de drie aanvragen van Marokkaanse studenten, en bijna een op de twee aanvragen van Kameroense studenten wordt geweigerd.

Die situatie baart me zorgen en ook de federale ombudsman stelt zich er vragen bij. De federale ombudsman heeft in 2021 251 klachtendossiers over dit onderwerp geopend. In zijn verslag beoordeelt hij de behandeltermijn van de aanvraag als te lang aangezien de student al een semester verloren heeft vooraleer er een antwoord komt. Volgens de ombudsman wordt een weigering omwille van het gebrek aan geloofwaardigheid van het studieproject, stereotiep en onvoldoende gemotiveerd.

In 2021 hebben 3382 Kameroeners een visum aangevraagd om te komen studeren in België, waarvan 1616 of bijna een op de twee aanvragen werden geweigerd (47,78%). Het percentage weigeringen bedraagt 33,92% voor Marokkanen (560 weigeringen op 1651 aanvragen) en ongeveer 14% voor de Chinezen (161 weigeringen op 1557 aanvragen). Het weigeringspercentage ligt rond 12% voor de Turkse (73 op 628) en de Congolese (70 op 586) aanvragen. In totaal werd iets meer dan een aanvraag op vijf geweigerd door onze overheden.

Deze vragen behoren tot de bevoegdheid van de Senaat omdat ze transversaal zijn.

Het Belgische asielsysteem kadert in een gewestelijke en Europese context en vloeit voort uit internationale overeenkomsten die bindend zijn voor België wat betreft de opvang op ons grondgebied van personen die om internationale bescherming vragen. De gemeenschappen zijn ook bevoegd voor de internationale betrekkingen in de materies waarvoor ze bevoegd zijn.

1) Bevestigt u het aantal weigeringen van aanvragen voor studentenvisa in 2021? Op basis van welke motivering? Hoeveel aanvragen werden in 2021 geweigerd op basis van het gebrek aan geloofwaardigheid van het studieproject, een motivatie die door de ombudsman als onvoldoende wordt omschreven?

2) Waarom duurt het een semester om een beslissing te nemen over studentenvisa? Welke maatregelen zal u nemen om beslissingen binnen een redelijke termijn te leveren?

3) Hoe valt het percentage aanvragen uit Kameroen, met ongeveer 25% van alle visumaanvragen in 2021, te verklaren? Ik heb dezelfde vraag betreffende de aanvragen uit Marokko.

4) Wat verstaat u onder "de voorkeur geven aan kwaliteitsvolle immigratie" indien een op de vijf visa wordt geweigerd?

1) Deze cijfers zijn correct en openbaar. Elke maand publiceert de Dienst vreemdelingenzaken (DVZ) de statistieken betreffende de studentenmigratie (aanvragen, akkoorden, weigeringen, nationaliteiten) op zijn site.

In 2021 werden 13 957 aanvragen voor een studievisum ingediend; 10 344 visa werden toegekend en 2 944 visa werden geweigerd.

De voorwaarden van de toekenning van een machtiging tot verblijf voor studies in het erkend hoger onderwijs zijn vastgelegd in de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen.

De weigering om een visum toe te kennen wordt dus gemotiveerd door het feit dat de kandidaat-student niet voldoet aan een of meerdere van deze voorwaarden.

De Dienst vreemdelingenzaken houdt geen statistieken per weigeringsgrond bij. (NB: Een aanvraag kan om een of meerdere redenen geweigerd worden.)

2) Ik ben het niet met u eens wanneer u in uw vraag de traagheid voor het nemen van beslissingen in dossiers van studentenvisa aanklaagt. Integendeel, dit jaar hebben we ons geëngageerd om de aanvragen voor studentenvisa zeer vlug te behandelen.

Voor de aanvragen voor het schooljaar 2022-2023 was voor het eerst de nieuw ingevoerd wettelijke maximale behandelingstermijn van negentig dagen van toepassing. Deze termijn wordt gerespecteerd: de gemiddelde behandelingstermijnen voor visumaanvragen van studenten in een erkende school is momenteel minder dan twee maand (rekening houdend met de datum waarop de aanvraag werd ingediend). Deze behandelingstijd is enkel van toepassing op studenten bij erkende scholen. Studenten in privéscholen werden niet prioritair behandeld.

Bovendien kan de diplomatieke of consulaire post een studentenvisum afleveren zonder voorafgaande consultatie van DVZ indien aan alle voorwaarden voor de afgifte voldaan is. Deze aanvragen worden op korte termijn behandeld. Een dossier wordt pas overgemaakt aan de Dienst vreemdelingenzaken voor beslissing indien de voorwaarden niet vervuld lijken. Mijn diensten hebben zich erg ingespannen om alle aanvragen te behandelen binnen de termijn van negentig dagen. Deze termijn is dan ook over het algemeen gerespecteerd.

3) Wat betreft uw vraag hoe het procentueel hoge aantal aanvragen vanuit Kameroen te verklaren, en in mindere mate vanuit Marokko, stellen mijn diensten inderdaad sinds enkele jaren vast dat – vooral vanuit Kameroen – disproportioneel veel aanvragen studentenverblijf worden ingediend.

Er is geen eenvoudige verklaring voor dit fenomeen, maar het hoge aantal weigeringsbeslissingen voor deze landen lijkt er op te wijzen dat personen het als een eenvoudig migratiekanaal zien, zonder dat zij voldoen aan de wettelijke voorwaarden voor een studentenvisum.

4) België levert elk jaar duizenden studentenvisa af aan jongeren die in België willen komen studeren (10 344 in 2021 en al 9 195 op 30 september 2022) en die aan de wettelijke voorwaarden voldoen.

5) Ik zet blijvend in op transparante en efficiënte legale migratiekanalen, onder meer door dit jaar voor het eerst integraal de nieuwe wetgeving rond het studentenverblijf toe te passen en de invoering van het zoekjaar voor studenten.

Maar er zijn natuurlijk wettelijke voorwaarden waaraan iemand moet voldoen om een studentenvisum te verkrijgen. Een weigeringsbeslissing is steeds gebaseerd op één van de wettelijke weigeringsgronden.