SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2019-2020 Zitting 2019-2020
________________
20 novembre 2019 20 november 2019
________________
Question écrite n° 7-145 Schriftelijke vraag nr. 7-145

de Stephanie D'Hose (Open Vld)

van Stephanie D'Hose (Open Vld)

au ministre du Budget et de la Fonction publique, chargé de la Loterie nationale et de la Politique scientifique

aan de minister van Begroting en van Ambtenarenzaken, belast met de Nationale Loterij en Wetenschaps-beleid
________________
Expérimentation animale - Redevance ou taxe sur les expériences pratiquées sur des animaux - Alternatives à l'expérimentation animale - Modèles de culture cellulaire - Évolution - Projets de recherche et projets pilotes Dierenproeven - Retributie of heffing op dierproeven - Alternatieven op dierproeven - Celkweekmodellen - Ontwikkeling - Onderzoeks- of proefprojecten 
________________
bien-être des animaux
expérimentation animale
cytologie
welzijn van dieren
proefneming met dieren
cytologie
________ ________
20/11/2019Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 19/12/2019)
29/1/2020Antwoord
20/11/2019Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 19/12/2019)
29/1/2020Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 7-143
Aussi posée à : question écrite 7-144
Aussi posée à : question écrite 7-143
Aussi posée à : question écrite 7-144
________ ________
Question n° 7-145 du 20 novembre 2019 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 7-145 d.d. 20 november 2019 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

L'évolution récente et future des modèles performants de culture cellulaire ouvre d'énormes perspectives pour la recherche sans expérimentation animale. Le pas que les laboratoires ont à franchir pour passer de l'expérimentation animale à la culture cellulaire n'est plus si grand. Depuis les premières tentatives bien documentées menées au début du 20e siècle en vue de maintenir du tissu en vie en dehors du corps et depuis le développement des techniques de culture cellulaire dans les années 50, les progrès ont été considérables. Ces progrès permettent aujourd'hui de faire bien plus de recherches tout à fait pertinentes sans devoir recourir à l'expérimentation animale et l'on parle aujourd'hui de "mini-poumons" en culture et d'un "poumon sur puce".

La puissance des ordinateurs est également de plus en plus mise à profit dans la recherche biomédicale, qu'il s'agisse de modèles d'interaction pour les médicaments ou de simulations du mode de communication des cellules cérébrales. Les ordinateurs jouent en outre un rôle central en bio-informatique pour l'identification de modèles parmi des quantités gigantesques de données biomédicales. Par analogie avec in vitro et in vivo, ce type de recherche est appelé in silico, du nom du matériau utilisé pour la fabrication des puces d'ordinateur.

Ernst & Young Accountants a, par le passé, réalisé une étude sur l'instauration d'une redevance (taxe) sur les expériences réalisées sur des animaux, à la demande de l'association néerlandaise Proefdiervrij (Sans expérimentation animale). Ernst & Young conclut qu'un tel système de taxation est parfaitement possible. Le produit de cette taxe peut ensuite servir à améliorer les tests alternatifs.

Le sujet de la présente question est une matière régionale transversale. Le bien-être animal relève de la compétence des Régions. L'autorité fédérale reste cependant compétente pour les normes relatives à la santé des animaux et leur contrôle, ainsi que pour la qualité des produits d'origine animale en vue d'assurer la sécurité de la chaîne alimentaire. Ces normes sont fixées par la loi du 24 mars 1987 relative à la santé des animaux. Autrement dit, l'Agence fédérale pour la sécurité de la chaîne alimentaire (AFSCA) continue à relever de la compétence fédérale.

Je souhaiterais dès lors soumettre les questions suivantes au ministre:

1) Êtes-vous favorable à l'instauration d'une taxe sur l'utilisation d'animaux de laboratoire qui viserait, d'une part, à réduire le nombre d'expériences sur animaux inutiles et, d'autre part, à financer la recherche d'alternatives aux expériences sur animaux? Pouvez-vous détailler votre réponse? Êtes-vous disposé à vous concerter avec les Communautés à ce sujet? Pouvez-vous préciser le contenu et le calendrier de cette concertation?

2) Quelles autres pistes envisagez-vous pour réduire le nombre d'expériences sur animaux?

3) Pouvez-vous me dire dans quelle mesure on investit déjà dans des modèles de culture cellulaire comme alternative à l'expérimentation animale? Des projets de recherche ou des projets pilotes ont-ils déjà été lancés dans ce domaine? Dans la négative, pour quelles raisons? Êtes-vous prêt à lancer des projets en ce sens? Dans l'affirmative, pouvez-vous détailler votre réponse?

 

De recente en toekomstige ontwikkeling van goede celkweekmodellen biedt enorme mogelijkheden voor proefdiervrij onderzoek. Van het proefdierlaboratorium naar het celkweeklaboratorium is daardoor geen al te grote stap meer. Sinds de eerste goed gedocumenteerde pogingen om weefsel buiten het lichaam in leven te houden aan het begin van de 20ste eeuw, en sinds de ontwikkeling van celkweektechnieken rond de jaren 50, is er enorme vooruitgang geboekt. Daardoor kunnen we nu veel meer erg relevant onderzoek doen zonder proefdieren, en praten we over "mini longen" in kweek, en over een "long op een chip".

Ook de kracht van computers wordt meer en meer ingezet in biomedisch onderzoek, van interactiemodellen voor geneesmiddelen tot simulaties van hoe hersencellen met elkaar communiceren. Computers spelen ook een centrale rol in de bio informatica om patronen te herkennen in gigantische hoeveelheden biomedische data. Naar analogie met in vitro en in vivo, wordt dit soort onderzoek in silico genoemd, naar het materiaal waar computerchips van gemaakt zijn.

Ernst & Young Accountants heeft eerder in opdracht van de Nederlandse vereniging Proefdiervrij een onderzoek uitgevoerd naar het invoeren van een retributie (heffing) op dierproeven in Nederland. Ernst & Young concludeert dat er uitstekende mogelijkheden zijn voor een dergelijk heffingsstelsel. De opbrengst van deze heffing kan vervolgens worden gebruikt voor verbeteringen van alternatieve testen.

Het betreft een transversale aangelegenheid met de Gewesten: dierenwelzijn is een bevoegdheid van de Gewesten. De federale overheid blijft echter bevoegd voor de normering en de daarop toepasbare controle inzake de dierengezondheid en de kwaliteit van de dierlijke producten met het oog op het verzekeren van de veiligheid van de voedselketen. Deze normen zijn vervat in de dierengezondheidswet van 24 maart 1987. Het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) blijft dus met andere woorden tot de bevoegdheid van de federale overheid behoren.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan u:

1) Bent u voorstander van de introductie van een heffing op het gebruik van proefdieren en dit enerzijds om onnodige dierproeven terug te dringen en anderzijds om via deze heffing de opbrengst ervan aan te wenden voor het onderzoek naar alternatieven voor dierenproeven? Kan dit uitvoerig worden toegelicht? Bent u bereid hieromtrent samen te zitten met de Gemeenschappen? Kan de inhoud en de timing worden toegelicht?

2) Welke andere pistes schuift u naar voor om het aantal dierproeven te reduceren?

3) Kunt u meedelen in hoeverre er heden reeds wordt ingezet op celkweekmodellen als alternatief voor de dierproeven? Werden er reeds onderzoeks of proefprojecten hieromtrent opgestart? Zo neen, waarom niet? Bent u bereid projecten in die zin op te starten? Zo ja, kunt u dit toelichten?

 
Réponse reçue le 29 janvier 2020 : Antwoord ontvangen op 29 januari 2020 :

Cette question relève des compétences de la ministre De Block (Santé) et du ministre Ducarme (AFSCA).

Deze materie valt onder de bevoegdheden van minister De Block (Volksgezondheid) en minister Ducarme (FAVV).