SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
21 juin 2021 21 juni 2021
________________
Question écrite n° 7-1267 Schriftelijke vraag nr. 7-1267

de Tom Ongena (Open Vld)

van Tom Ongena (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre de la Justice et de la Mer du Nord

aan de vice-eersteminister en minister van Justitie en Noordzee
________________
Antisémitisme - Conflit israélo-palestinien - Augmentation - Chiffres et tendances - Lutte - Mesures - Coordinateur national de la lutte contre l'antisémitisme - Désignation Jodenhaat - Conflict tussen Israël en Palestina - Antisemitisme - Stijging - Cijfers en tendensen - Strijd - Maatregelen - Nationale coördinator bestrijding antisemitisme - Aanduiding 
________________
antisémitisme
lutte contre la discrimination
question de la Palestine
xénophobie
racisme
antisemitisme
bestrijding van discriminatie
Palestijnse kwestie
xenofobie
racisme
________ ________
21/6/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 22/7/2021)
8/12/2021Antwoord
21/6/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 22/7/2021)
8/12/2021Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1268 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1268
________ ________
Question n° 7-1267 du 21 juin 2021 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 7-1267 d.d. 21 juni 2021 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le coordinateur néerlandais de la lutte contre l'antisémitisme (NCAB) indique que depuis le dernier regain de violence en Israël, le nombre de signalements de cas d'antisémitisme a augmenté de manière «inquiétante» (cf. https://www.nrc.nl/nieuws/2021/05/25/het-gedogen-moet-stoppen-tot-hier-en-niet-verder-a4044826 ). Il en appelle donc à une tolérance zéro. Le Centrum Informatie en Documentatie Israël (Centre d'information et de documentation sur Israël) a reçu en une semaine 15 % du nombre de signalements qu'il reçoit en moyenne en un an.

Les critiques à l'encontre de l'État d'Israël et de son attitude controversée envers les Palestiniens risquent de se muer en antisémitisme non déguisé.

Selon le coordinateur néerlandais de la lutte contre l'antisémitisme, la frontière entre les critiques envers un État et une prétendue mentalité nationale s'estompe. Dernièrement, le président turc Erdogan a évoqué les Israéliens sanguinaires, faisant ainsi allusion aux antiques accusations de meurtre rituel. Lorsque des dirigeants affirment de telles choses, ils font des émules. (…)

D'autres fables anciennes circulent également, présentant les Juifs comme des rapaces qui s'en prennent à votre argent ou sacrifient des enfants pour préparer des pains azymes avec leur sang. Ces fables sont aujourd'hui montées en épingle dans le contexte du conflit en Israël. On affirme que les Israéliens sont aussi monstrueux que les nazis. On sous-entend ainsi que les Juifs, qui ont été déportés et exterminés pendant la guerre, méritaient peut-être leur sort.

En Amérique, on a encore enregistré dernièrement un nombre record d'incidents antisémites. En France, Sarah Halimi et Mireille Knoll ont naguère été les victimes d'un meurtre à caractère antisémite. La Belgique a, à son tour, affaire à des manifestations d'antisémitisme, allant de destructions à des agressions verbales et physiques.

Dernièrement encore, Bruxelles a été le théâtre d'une manifestation propalestinienne au cours de laquelle des slogans antisémites ont été scandés (cf. https://www.demorgen.be/nieuws/manifestanten in brussel beschuldigd van antisemitische slogan wat is er exact geroepen~b654037d/). Sur les images, on aperçoit un groupe de manifestants chantant «Khaybar, Khaybar, ya yahud, Jaish Muhammad, sa ya'ud», ce qui signifie «Khaybar, ô Juifs, l'armée de Mahomet est de retour». Lors de la bataille de Khaybar, en 628, les troupes du prophète Mahomet ont combattu et vaincu les Juifs qui vivaient dans l'oasis de Kaybar.

En 2019, la Cour d'appel d'Anvers a condamné un Palestinien de notre pays qui avait scandé ce même slogan lors d'une manifestation organisée quelques années auparavant. Selon la Cour, ce slogan ne pouvait s'interpréter que comme une incitation à la haine et à la violence à l'encontre de la communauté juive.

L'année dernière, ce slogan a à nouveau été entendu lors d'une manifestation à Bruxelles. La Ligue belge contre l'antisémitisme a alors déposé plainte à la police, ce qu'elle ne fera très probablement pas cette fois-ci : selon le président de la Ligue, cela coûte cher et ne résout rien.

En ce qui concerne le caractère transversal de la question : la présente question porte sur une compétence transversale, partagée avec les Communautés et les Régions. En effet, le Centre pour l'égalité des chances et la lutte contre le racisme est devenu interfédéral en 2014, devenant ainsi compétent pour les matières régionales et communautaires dans l'accomplissement de sa tâche. Il est essentiel qu'il dispose de tous les indicateurs relatifs au racisme. La lutte contre l'antisémitisme constitue en outre une de ses missions principales.

Je souhaiterais poser au ministre les questions suivantes.

1) Quelles sont les tendances de l'antisémitisme ces cinq dernières années ? Où observe-t-on les changements et les pics ? Dans quelle mesure le regain de violence en Israël et en Palestine a-t-il poussé ces statistiques à la hausse ces derniers temps ?

2) Est-il aujourd'hui possible de distinguer les crimes de haine à caractère antisémite de ceux fondés sur d'autres critères de discrimination ? Quelles mesures a-t-on déjà prises pour mettre en place un «coordinateur de la lutte contre l'antisémitisme» (conformément à la résolution du Sénat relative à la lutte contre l'antisémitisme, doc. Sénat, n° 6 437/5) ?

3) Si le nombre d'incidents antisémites est en augmentation, prendra-t-on d'autres mesures pour garantir la sécurité de ce groupe de la population ? Dans l'affirmative, lesquelles ?

4) L'antisémitisme est-il un phénomène fréquent dans les milieux d'extrême-droite ? Et dans les milieux d'extrême-gauche ? Qu'en est-il des diverses théories complotistes (antivaccins, anti-5G, Qanon, etc.) ? Pouvez-vous commenter ?

5) Que peuvent faire les autorités publiques pour informer les citoyens de la situation ? Quel peut être le rôle de l'enseignement à cet égard ? Comment la communauté peut-elle se prémunir contre ce phénomène ?

6) Êtes-vous prêt à faire réaliser une étude sur la recrudescence de l'antisémitisme et le profil des auteurs et à examiner dans quelle mesure l'application de la loi et des réglementations actuelles doit être renforcée ?

7) Êtes-vous favorable au principe d'un signalement et enregistrement distincts de l'antisémitisme par la police, à l'exemple de ce qui se fait aux Pays-Bas ? C'est seulement si tous les faits sont correctement recensés que nous, décideurs politiques, pourrons y apporter une réponse adéquate. Pouvez-vous me fournir des explications concrètes ?

8) J'ai appris que la cellule de veille chargée de la lutte contre l'antisémitisme s'est à nouveau réunie. Pouvez-vous me communiquer la fréquence annelle de ses réunions au cours des trois dernières années ? Quelles mesures a-t-elle préconisées?

9) Comment réagissez-vous à la demande de désigner, à l'instar de la Suède, de la Bulgarie et de l'Allemagne, un «coordinateur de la lutte contre l'antisémitisme», formulée par la communauté juive et par la résolution adoptée à l'unanimité par le Sénat ? Êtes-vous prêt à agir en ce sens ?

 

De Nederlandse coördinator voor antisemitismebestrijding (NCAB) meldt dat sinds de laatste uitbraak van het geweld in Israël het aantal meldingen van antisemitisme «schrikbarend» gestegen is (cf. https://www.nrc.nl/nieuws/2021/05/25/het-gedogen-moet-stoppen-tot-hier-en-niet-verder-a4044826). Zij roepen dan ook op om het gedogen hiervan een halt toe te roepen. Bij het Centrum Informatie en Documentatie Israël kwam in één week 15 % van het aantal meldingen van een gemiddeld jaar binnen.

De kritiek op de Staat Israël en hun controversiële houding omtrent de Palestijnen dreigt op te gaan in onverholen antisemitisme.

«De grens tussen kritiek op een Staat en een vermeende volksaard vervaagt. De Turkse president Erdogan had het laatst over bloedzuigende Israëli's. Hij haakt zo aan bij het aloude bloedsprookje. Als leiders dat zeggen, nemen anderen dat over. (…)

Verder zijn er oude fabels over Joden die achter je geld aan zitten en het bloed van kinderen verwerken in matzes. Die fabels worden nu geprojecteerd op het conflict in Israël. Er wordt gezegd dat Israëli's net zo erg zijn als nazi's. Zo wordt eigenlijk gezegd dat de Joden, die in de oorlog zijn weggevoerd en vermoord, het misschien wel verdienden,» aldus de Nederlandse coördinator voor antisemitismebestrijding.

In Amerika werd recentelijk nog een recordaantal antisemitische incidenten vastgelegd. In Frankrijk werden nog niet zo lang geleden Sarah Halimi en Mireille Knoll vermoord, ingegeven door antisemitisme. België krijgt op zijn beurt ook te maken met antisemitische taferelen, gaande van vernielingen tot fysieke en verbale agressie.

Onlangs nog werden in Brussel tijdens pro-Palestijnse betogingen antisemitische slogans gescandeerd (cf. https://www.demorgen.be/nieuws/manifestanten-in-brussel-beschuldigd-van-antisemitische-slogan-wat-is-er-exact-geroepen~b654037d/). Op beelden is een groep te zien die deel uitmaakt van de manifestatie en in het Arabisch zingt: «Khaybar, Khaybar, ya yahud, Jaish Muhammad, sa ya'ud.» Wat betekent: «Khaybar, oh Joden, het leger van Mohammed keert terug.» De veldslag bij Khaybar is een strijd in het jaar 628, toen de troepen van de profeet Mohammed ten strijde trokken tegen Joden van de plaats Khaybar en wonnen.

In 2019 veroordeelde het Antwerpse hof van beroep een Palestijn in ons land voor het scanderen van exact dezelfde slogan op een manifestatie enkele jaren eerder. Volgens de rechtbank kon de slogan «niet anders begrepen worden dan als het aanzetten tot haat of geweld jegens de Joodse gemeenschap».

Vorig jaar werd de slogan opnieuw gebruikt bij een demonstratie in Brussel. De Belgische Liga tegen antisemitisme diende toen klacht in bij de politie. Dit keer allicht niet: «Het kost te veel geld en lost niks op», aldus de voorzitter van de Liga.

Wat betreft het transversaal karakter van de vraag: deze vraag betreft een transversale aangelegenheid met de Gemeenschappen en de Gewesten. Het Centrum voor racismebestrijding werd immers in 2014 geïnterfederaliseerd. Het werd daarbij bevoegd voor gewest- en gemeenschapsmateries om zijn taak te kunnen volbrengen. Het is belangrijk dat het over alle indicatoren betreffende racisme beschikt. De strijd tegen antisemitisme is hierbij een kerntaak.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:

1) Wat zijn de tendensen omtrent antisemitisme in de jongste vijf jaar? Waar zijn de veranderingen en pieken waar te nemen? In hoeverre heeft het oplaaiende geweld in Israël en Palestina sinds kort deze statistieken de hoogte ingeduwd?

2) Is het inmiddels mogelijk om haatmisdrijven op basis van antisemitisme te onderscheiden van andere discriminatiecriteria? Welke stappen zijn reeds gezet om te komen tot een «coördinator bestrijding antisemitisme» (conform met de resolutie van de Senaat betreffende de bestrijding van antisemitisme, doc. Senaat, nr. 6-437/5)?

3) Indien het aantal antisemitische incidenten in stijgende lijn is, zullen dan extra stappen ondernomen worden om de veiligheid van deze bevolkingsgroep te garanderen? Zo ja, welke?

4) In hoeverre komt antisemitisme voor bij extreemrechts? In hoeverre bij extreemlinks? Hoe zit het met diverse complottheoretici (antivaxx, anti-5G, Qanon, enz.)? Kan u dit duiden?

5) Wat kan de overheid doen om anderen hieromtrent te informeren? Wat kan het onderwijs hierbij betekenen? Hoe kan de gemeenschap zichzelf wapenen hiertegen?

6) Bent u bereid een studie te laten uitvoeren betreffende het toegenomen antisemitisme en het daderprofiel en na te gaan in hoeverre de toepassing van de wet en de bestaande regelgeving moeten worden aangescherpt?

7) Bent u het eens met het principe om naar het voorbeeld van Nederland te voorzien in aan afzonderlijke aangifte en registratie van antisemitisme door de politie? Enkel door alle feiten correct te registreren kunnen we hier als beleidsmakers correct op inspelen. Kan u concreet toelichten?

8) Ik heb vernomen dat de Waakzaamheidscel belast met de strijd tegen het antisemitisme terug samen is gekomen. Kan u meedelen hoeveel maal per jaar deze de jongste drie jaar is samenkomen? Kan u oplijsten welke maatregelen aldaar werden bepleit?

4) Hoe reageert u op de vraag om een «nationale coördinator bestrijding antisemitisme» zoals gevraagd door de Joodse gemeenschap alsook de eerder unaniem goedgekeurde resolutie in de Senaat en dit naar het voorbeeld van Zweden, Bulgarije en Duitsland? Bent u bereid hier concrete stappen te zetten?

 
Réponse reçue le 8 décembre 2021 : Antwoord ontvangen op 8 december 2021 :

1) La police fédérale enregistre et publie des données relatives à des faits de négationnisme et de révisionnisme de l’holocauste. Elles figurent dans le tableau ci-dessous.

Année

Nier ou banaliser l'holocauste

Approuver ou justifier l'Holocauste

non précisé

Total

2009

4

7

0

11

2010

1

1

0

2

2011

0

2

0

2

2012

1

6

0

7

2013

0

7

1

8

2014

1

4

0

5

2015

4

4

0

8

2016

1

3

1

5

2017

3

9

0

12

2018

4

6

0

10

2019

2

11

1

14

2020

8

18

1

27

En ce qui concerne les crimes de haine et de discrimination antisémites, il n’est pas encore possible à l’heure actuelle d’obtenir des chiffres détaillés à partir des bases de données de la police et de la Justice. En effet, ces faits sont actuellement enregistrés sous la grande catégorie « racisme », sans qu’aucune distinction ne soit faite quant au motif de haine dont question.

En ce qui concerne Unia, vous trouverez dans le tableau ci-dessous, le nombre de plaintes pour antisémitisme par année depuis 2009.

Année

Plaintes pour antisémitisme

2009

109

2010

57

2011

62

2012

88

2013

69

2014

133

2015

51

2016

82

2017

56

2018

101

2019

79

2020

115

Après la forte augmentation du nombre de plaintes pour antisémitisme déposées auprès d’Unia en 2014 (jusqu’à 133 plaintes), leur nombre est resté sous ce niveau au cours des années suivantes. De 2017 à 2018, le nombre de plaintes a presque doublé mais a diminué depuis, passant de 101 plaintes en 2018 à 79 en 2019. La tendance générale des plaintes pour antisémitisme pour la période 2008 à 2020 est stable, avec un nombre de plaintes fluctuant régulièrement d’une année à l’autre.

Les événements récents en Israël et dans les territoires autonomes palestiniens ont également un impact en Belgique. Les autorités ont suivi la situation de près et diverses instances expliquent cet impact. Des mesures proactives ont été prises dès le début de la reprise du conflit. La présence de policiers et de militaires devant les institutions juives a été effective et certains incidents peuvent avoir été évités.

Il y a eu quelques manifestations à Anvers à la suite des problèmes en Israël/dans les territoires palestiniens, mais sans incident. Le sujet apparaît régulièrement sur les réseaux sociaux, mais sans donner lieu à des incidents concrets. Dès lors, aucune augmentation n’est constatée en matière d’incidents.

L'OCAM a immédiatement analysé la situation et aucun élément justifiant un relèvement du niveau de la menace n'a été trouvé. Aucun rapport ni dossier sur des incidents graves n’a été ouvert à l’OCAM.

2) Au niveau des autorités policières et judiciaires, nous ne disposons pas de chiffres spécifiques concernant des faits à caractère antisémite de discrimination, de crimes de haine ou de discours haineux. Toutefois, un enregistrement plus précis des crimes de haine et des différentes formes de racisme fait l’objet d’un examen approfondi et ce, en concertation avec les différents acteurs actifs de ce domaine. Grâce à cet enregistrement plus précis des différents types de crimes de haine (antisémites, homophobes, etc.), il sera possible de vérifier si des personnes déposent plainte à la police dans ce cadre et pour quels délits de haine et formes de discrimination elles le font. En harmonisant les enregistrements au niveau des autorités judiciaires, la liaison entre les enregistrements de la police policiers et les enregistrements judiciaires sera facilitée et il pourra être vérifié quelles suites judiciaires sont réservées à ces plaintes et où se situent concrètement les problèmes. Grâce à des chiffres fiables, une politique plus ciblée pourra être élaborée en matière de crimes haine et de discrimination. Afin d'obtenir des chiffres fiables, des méthodes appropriées sont nécessaires pour permettre à la police et au parquet d'identifier et d'enregistrer de manière détaillée un éventuel motif haineux.

Une fois que les systèmes d'enregistrement de la police et de la Justice seront optimisés, il sera donc possible d’enregistrer le motif de haine dans les cas de crimes de haine et de discrimination. Cette optimisation permettra de générer des statistiques sur les différents motifs de haine.

Pour atteindre cet objectif d’optimalisation des statistiques grâce à l’enregistrement des motifs pour les crimes de haine et de discrimination, les travaux du sous-groupe relatif à l’enregistrement des crimes de haine seront poursuivis.

Concernant la désignation d’un coordinateur national de la lutte contre l’antisémitisme, je souhaite souligner que de nombreux groupes peuvent être la cible de discours haineux, de crimes de haine ou de discrimination. Dès lors, au moment d’envisager la désignation d’un coordinateur de la lutte contre l’antisémitisme, il ne faut pas perdre de vue le fait que d’autres groupes peuvent également être la cible de discours haineux, de crimes de haine ou de discrimination et qu’il est donc souhaitable qu’il y ait également des coordinateurs pour ces groupes.

Au niveau national et européen, un grand nombre d’institutions a identifié les groupes suivants en particulier : la communauté juive, la communauté musulmane, les Roms, les personnes d'ascendance africaine et les migrants, etc. Plusieurs organisations internationales ou supranationales ont désigné des coordinateurs spécifiques pour certains de ces groupes. L'OSCE et la Commission européenne ont toutes les deux nommé un coordinateur pour la lutte contre l'antisémitisme et un coordinateur pour la lutte contre l'islamophobie. Le Conseil de l'Europe a nommé un représentant spécial pour les crimes antisémites, anti-islamiques et toute forme d'intolérance religieuse et de haine. Il est vrai que de nombreux États membres suivent l’exemple.

Notre gouvernement accorde actuellement la priorité absolue à la préparation du plan national d'action contre le racisme dans lequel les différentes formes de racisme sont reconnues, comme l'antisémitisme, et qui est basé sur l’adoption d’actions inclusives lorsque c'est possible, et d'actions spécifiques par groupe cible lorsque c’est nécessaire. Dans le cadre des travaux du plan national d'action contre le racisme, une attention particulière sera portée aux besoins spécifiques de chaque groupe. Les mesures qui seront prises en vue de concrétiser la lutte contre le racisme, en tenant compte des besoins de chaque groupe, sont actuellement examinées au niveau politique.

3) Nous sommes bien entendu attentifs à toute augmentation des incidents en matière d’antisémitisme et nous prendrons, le cas échéant, les mesures de sécurité nécessaires afin de protéger, la communauté juive. Le gouvernement reste bien entendu particulièrement vigilant à toute évolution des incidents à caractère antisémite afin d’assurer la protection adéquate de la communauté juive.

4) Nous faisons également remarquer que l’on peut distinguer plusieurs formes d’antisémitisme, notamment au regard de l’extrême droite, des milieux musulmans fondamentalistes et de certaines personnes anti-israéliennes et/ou pro-palestiniennes.

5) L’enseignement est un facteur essentiel dans la lutte contre l’antisémitisme. Il est important de sensibiliser les jeunes au phénomène de l’antisémitisme et de l’intégrer dans une prise de conscience plus large de chaque citoyen. Notre gouvernement fédéral a par conséquent décidé d’examiner de manière plus approfondie cette thématique de l’enseignement et de l’antisémitisme en collaboration avec la communauté juive et les entités fédérées au sein de la Cellule de veille de l’antisémitisme.

6) Le rapport final de la commission d'experts chargée de l'évaluation de la législation antidiscrimination du 10 mai 2007, est attendu d’ici l’automne 2021. Je vais analyser en profondeur les recommandations judiciaires contenues dans le rapport final et je les transposerai, le cas échéant, en projets de modification législative ou autres mesures. L’objectif final est de mettre à jour et de perfectionner la législation antidiscrimination, et de veiller à améliorer l’efficacité et l’application de la législation dans la pratique.

7) Comme mentionné dans la réponse à la question 2, un groupe de travail a été créé pour assurer l’optimisation du système d’enregistrement dans le domaine des crimes de haine et de la discrimination qui permettra d’identifier les différentes formes de crimes de haine et de discrimination antisémites. Les discussions sont actuellement en cours. Ce groupe de travail s’inscrit dans un réseau d’expertise plus large chargé de « la criminalité contre les personnes » dirigé par le ministère public afin de coordonner la politique pénale en la matière.

8) La première cellule de veille antisémitisme a été mise en place en 2004 dans le cadre de la préparation d’un plan d’action contre le racisme incluant la lutte contre l’antisémitisme. Son objectif principal est l’échange d’informations et de données entre les autorités compétentes, Unia et la communauté juive, notamment sur le suivi de la politique pénale, la sécurisation des édifices de la communauté juive et les mesures de prévention lors de manifestations.

La Cellule n’a pas été opérationnelle entre 2014-2018 mais elle a été réactivée en janvier 2019. Cette réactivation permet d’intensifier la coopération entre les représentants de la communauté juive, le gouvernement fédéral et les autres acteurs impliqués dans la lutte contre l’antisémitisme. Depuis 2019, la présidence et le secrétariat sont confiés à la Cellule égalité des chances du SPF Justice. En 2021, deux réunions ont été organisées. Une nouvelle réunion est prévue fin 2021 et portera notamment sur l’enseignement.

Des mesures n’ont jamais vraiment été préconisées. Néanmoins, il a notamment été demandé aux autorités de se positionner officiellement sur la question du carnaval d’Alost, de renforcer les moyens de protection des communautés juives et d’échanger sur l’antisémitisme/l’enseignement. L’objectif premier est toutefois de promouvoir le dialogue et d'échanger des informations.

9) Pour la réponse à cette question, je vous renvoie à ma réponse à la question deux.

1) De federale politie registreert en publiceert gegevens over holocaustontkenning en -revisionisme, die in de onderstaande tabel worden weergegeven.

Jaar

Ontkennen of trivialiseren van de holocaust

Goedkeuren of rechtvaardigen van de Holocaust

Niet nader bepaald

Totaal

2009

4

7

0

11

2010

1

1

0

2

2011

0

2

0

2

2012

1

6

0

7

2013

0

7

1

8

2014

1

4

0

5

2015

4

4

0

8

2016

1

3

1

5

2017

3

9

0

12

2018

4

6

0

10

2019

2

11

1

14

2020

8

18

1

27

Wat antisemitische, haatmisdrijven en discriminatie betreft, is het momenteel nog niet mogelijk om gedetailleerde cijfergegevens te bekomen op basis van de databases van politie en justitie. Deze feiten worden nu immers geregistreerd onder de grote categorie “racisme”, zonder dat er een onderscheid gemaakt wordt naargelang het desbetreffende haatmotief.

Wat Unia betreft, vindt u het aantal klachten over antisemitisme per jaar sinds 2009 in de onderstaande tabel.

Jaar

Klachten met betrekking tot antisemitisme

2009

109

2010

57

2011

62

2012

88

2013

69

2014

133

2015

51

2016

82

2017

56

2018

101

2019

79

2020

115

Na de sterke stijging van het aantal klachten over antisemitisme dat in 2014 bij Unia werd ingediend (tot 133 klachten), bleef het aantal klachten in de daaropvolgende jaren onder dit niveau. Het aantal klachten verdubbelde bijna van 2017 tot 2018, maar is sindsdien gedaald van 101 klachten in 2018 tot 79 klachten in 2019. De algemene trend van gemelde klachten over antisemitisme voor de periode 2008-2020 is stabiel, met regelmatige schommelingen in het aantal klachten van jaar tot jaar.

De recente gebeurtenissen in Israël en de autonome Palestijnse gebieden hebben ook een impact in België. De overheden hebben de situatie nauwlettend opgevolgd en verschillende instanties lichten deze impact toe. Er werd proactief opgetreden vanaf het begin van het opflakkeren van het conflict. De aanwezigheid van politie en militairen voor de Joodse instellingen was effectief en kan bepaalde incidenten hebben voorkomen.

Er waren in Antwerpen enkele manifestaties n.a.v. de problematiek in Israël/Palestijnse gebieden maar zonder incidenten. Op sociale media leeft het thema maar het leidt niet tot concrete incidenten. Er is bijgevolg geen toename vast te stellen op het vlak van incidenten.

Het OCAD heeft de situatie meteen geanalyseerd, en er werden geen elementen gevonden die een hoger dreigingsniveau rechtvaardigden. Bij het OCAD zijn geen verslagen of dossiers over ernstige incidenten geopend.

2) Op het niveau van de politionele en gerechtelijke autoriteiten beschikken wij momenteel niet over specifieke cijfers met betrekking tot feiten van antisemitische discriminatie, haatmisdrijven of haatspraak. Niettemin, wordt een nauwkeuriger registratie van haatmisdrijven en de verschillende vormen van racisme uitvoerig besproken en dit in overleg tussen de verschillende actoren die op dit gebied actief zijn.  Door die nauwkeurigere registratie van de verschillende soorten haatmisdrijven (antisemitische, homofobe, …) zal kunnen worden nagegaan of, en met betrekking tot welke haatmisdrijven en vormen van discriminatie, mensen klacht indienen bij de politie. Door de registraties op het niveau van de gerechtelijke autoriteiten op elkaar af te stemmen, wordt de koppeling tussen politiële en gerechtelijke registraties vergemakkelijkt en kan worden nagegaan wat de gerechtelijke gevolgen van deze klachten zijn en waar de concrete problemen liggen. Dankzij betrouwbare cijfers zal op het gebied van haatmisdrijven en discriminatie een meer gericht beleid kunnen worden ontwikkeld. Om tot betrouwbare cijfers te komen, zijn aangepaste werkwijzen nodig om de politie en het parket in staat te stellen een mogelijk haatmotief gedetailleerd te identificeren en te registreren.

Eenmaal de registratiesystemen van politie en justitie geoptimaliseerd zullen zijn, zal het dus mogelijk zijn om bij haatmisdrijven en discriminatie het desbetreffende haatmotief te registreren. Die optimalisering zal  het mogelijk maken om statistieken te genereren betreffende de verschillende haatmotieven.

Om dit doel van optimalisering van de statistieken door een nauwkeuriger registratie van de motieven voor haatmisdrijven en discriminatie te bereiken, zullen de werkzaamheden van de subgroep rond de registratie van haatmisdrijven worden voortgezet.

Wat de aanwijzing van een nationaal coördinator voor de bestrijding van antisemitisme betreft, zou ik willen onderstrepen dat tal van groepen het mikpunt kunnen zijn van haatboodschappen, haatmisdrijven of discriminatie. Wanneer men dus de aanwijzing van een  coördinator bestrijding antisemitisme overweegt, mag men niet voorbijgaan aan het feit dat ook andere groepen het doelwit kunnen zijn van haatboodschappen, haatmisdrijven of discriminatie dus dat voor die groepen eveneens coördinatoren wenselijk zijn.

Op nationaal en Europees niveau hebben tal van instellingen de volgende groepen in het bijzonder geïdentificeerd: de Joodse gemeenschap, de moslimgemeenschap, de Roma, personen van Afrikaanse afkomst, migranten, …. Verschillende internationale of supranationale instellingen hebben specifieke coördinatoren aangesteld voor sommige van die groepen. De OVSE en de Europese Commissie hebben allebei een coördinator voor de bestrijding van antisemitisme en een coördinator voor de bestrijding van islamofobie aangesteld. De Raad van Europa heeft een speciale vertegenwoordiger voor antisemitische en anti-islamitische misdrijven en andere vormen van religieuze onverdraagzaamheid en haat aangesteld. Het klopt dat veel lidstaten dat voorbeeld volgen.

Onze regering geeft momenteel absolute prioriteit aan de voorbereiding van het nationaal actieplan tegen racisme, waarin de verschillende vormen van racisme, zoals antisemitisme, worden erkend en dat gebaseerd is op het nemen van inclusieve maatregelen wanneer dat mogelijk is en het nemen van specifieke maatregelen per doelgroep wanneer dat nodig is. In het kader van de werkzaamheden van het nationaal actieplan tegen racisme, zal bijzondere aandacht worden besteed aan de specifieke behoeften van elke groep. De maatregelen die zullen worden getroffen met het oog op de concrete vertaling van de racismebestrijding, rekening houdend met de behoeften van elke groep, worden thans op beleidsniveau onderzocht.

3) Wij houden uiteraard een waakzaam oog op elke toename van incidenten op het gebied van antisemitisme en zullen de nodige veiligheidsmaatregelen nemen om in voorkomend geval de Joodse gemeenschap te beschermen. De regering blijft uiteraard bijzonder waakzaam voor enige evolutie op het gebied van antisemitische incidenten om de Joodse gemeenschap de passende bescherming te bieden.

4) Wij kunnen ook opmerken dat er verschillende vormen van antisemitisme kunnen worden onderscheiden, met name in het licht van extreemrechts, fundamentalistische moslimkringen en bepaalde anti-Israëlitische en/of pro-Palestijnse personen.

5) Onderwijs is een essentiële factor in de strijd tegen antisemitisme. Het is belangrijk om jongeren bewust te maken van antisemitisme, en deel uit te laten maken van een bredere bewustwording van elke burger. Onze federale regering heeft bijgevolg beslist om deze thematiek van het onderwijs en het antisemitisme in samenwerking met de Joodse gemeenschap en de gefedereerde entiteiten binnen de waakzaamheidscel antisemitisme grondiger te onderzoeken.

6) In het najaar van 2021 verwachten we het  eindverslag van de Commissie van Experten belast met de evaluatie van de antidiscriminatiewetgeving van 10 mei 2007. Ik zal de gerechtelijke aanbevelingen uit het eindverslag grondig analyseren en deze waar aangewezen omzetten in ontwerpen van wetswijziging of andere maatregelen. Het uiteindelijke doel is om de antidiscriminatiewetgeving te actualiseren, te verbeteren en ervoor te zorgen dat de doeltreffendheid en de toepassing van de wetgeving in de praktijk verbeterd worden.

7) Zoals in het antwoord op vraag 2 wordt vermeld, is er een werkgroep opgericht om te zorgen voor de optimalisering van het systeem van registratie op het gebied van haatmisdrijven  en discriminatie, waarbij de verschillende vormen van antisemitische haatmisdrijven en discriminatie zullen kunnen worden geïdentificeerd. De besprekingen zijn momenteel aan de gang. Deze werkgroep ligt in de lijn van een breder expertisenetwerk ‘Criminaliteit tegen personen’ dat door het openbaar ministerie wordt geleid teneinde het strafrechtelijk beleid ter zake te coördineren.

8) De eerste waakzaamheidscel antisemitisme werd in 2004 opgericht in het kader van de voorbereiding van een actieplan tegen racisme, waarvan de bestrijding van antisemitisme deel uitmaakt. Het hoofddoel ervan is om informatie en gegevens uit te wisselen tussen de bevoegde autoriteiten, Unia en de Joodse gemeenschap over onder andere de follow-up van het strafrechtelijk beleid, de beveiliging van de gebouwen van de Joodse gemeenschap en de preventiemaatregelen tijdens gelegenheden.

De cel was niet operationeel tussen 2014 en 2018, maar werd in januari 2019 gereactiveerd. Door die reactivering kan de samenwerking tussen de vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap, de federale regering en de andere actoren die betrokken zijn bij de bestrijding van antisemitisme, worden geïntensiveerd. Sinds 2019 zijn het voorzitterschap en het secretariaat toevertrouwd aan de cel Gelijke Kansen van de FOD Justitie. In 2021 werden twee vergaderingen georganiseerd. Eind 2021 staat er een nieuwe vergadering gepland die met name over onderwijs zal gaan.

Maatregelen werden nooit echt bepleit. Wel werd bijv. een officieel standpunt van de overheden gevraagd over de carnaval-polemiek in Aalst, werd versterking van middelen gevraagd voor de beveiliging van de joodse gemeenschappen, werd een uitwisseling over antisemitisme/onderwijs gevraagd. Maar het primaire doel is de dialoog te bevorderen en informatie uit te wisselen.

9) In antwoord op deze vraag verwijs ik naar mijn antwoord op de tweede vraag.