SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2016-2017 Zitting 2016-2017
________________
8 mai 2017 8 mei 2017
________________
Question écrite n° 6-1449 Schriftelijke vraag nr. 6-1449

de Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Enfants de combattants pour la Syrie belges - Endoctrinement par l'EIIS - Traumatismes - Risques pour notre société Kinderen van Belgische Syriëstrijders - Indoctrinatie door ISIS - Trauma's - Risico's voor onze samenleving 
________________
radicalisation
terrorisme
extrémisme
Syrie
enfant
ressortissant
crime de guerre
traumatisme
protection de l'enfance
radicalisering
terrorisme
extremisme
Syrië
kind
staatsburger
oorlogsmisdaad
trauma
kinderbescherming
________ ________
8/5/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/6/2017)
14/9/2017Antwoord
8/5/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/6/2017)
14/9/2017Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 6-1448 Aussi posée à : question écrite 6-1448
________ ________
Question n° 6-1449 du 8 mai 2017 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-1449 d.d. 8 mei 2017 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Depuis le déclenchement de la guerre civile en Syrie et l'arrivée de groupes de combattants djihadistes en Syrie et en Irak, des images nous parviennent de crimes de guerre commis par les parties impliquées dans ces combats incessants. La stratégie de l'organisation terroriste 'État islamique en Irak et au Levant' (EIIL) vise à commettre des crimes contre l'humanité pour susciter la peur. Pour ce groupe terroriste, la fin justifie tous les moyens, y compris l'utilisation et la manipulation de mineurs sur le territoire qu'il contrôle. L'AIVD (Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst - service de renseignement et de sécurité néerlandais) a publié récemment une étude particulièrement intéressante sur les mineurs incorporés à l'EIIS.

En ce moment pas moins de 80 mineurs ayant un lien avec les Pays-Bas se trouvent dans la zone de combat en Syrie et en Irak, tant dans l'organisation EIIS que dans d'autres groupes de combattants djihadistes. Environ la moitié d'entre eux sont des garçons ; la majorité des enfants se trouvent dans l'organisation EIIS. À peu près la moitié des mineurs néerlandais ont été emmenés par un parent, ou les deux, dans la zone de combat. Les autres sont nés là-bas. Moins de vingt pour cent des enfants néerlandais sont âgés de neuf ans ou plus et pourraient donc (ou auraient pu), vu leur âge, participer aux entraînements. Trente pour cent des mineurs néerlandais sont âgés de 4 à 8 ans et cinquante pour cent, de 3 ans ou moins. Étant donné que notre pays compte un plus grand nombre de combattants, il est sûr que le nombre de mineurs ayant un lien avec la Belgique qui se trouvent dans la zone de combat syrienne et irakienne, est plus élevé et qu'une partie de ces mineurs se trouvent dans l'organisation EIIS.

De plus, les enfants mineurs de « voyageurs » belges ne sont pas connus de nos autorités s'ils sont nés là-bas. Les Pays-Bas ont élaboré une procédure concrète en la matière. Lors d'un éventuel retour aux Pays-Bas, ces enfants seront soumis à un test ADN pour que soit établi un lien de parenté éventuel.

Ces enfants sont depuis leur plus jeune âge soumis à la doctrine de l'EIIS. Celle-ci considère les enfants comme un des piliers sur lesquels repose le califat. Ils sont endoctrinés par l'« enseignement » de la sharia. Ce soi-disant enseignement est lié à une stratégie militaire. Il en va de même pour l'entraînement physique. Les enfants sont immunisés contre la violence ; ils assistent à des décapitations quand ils ne les exécutent pas eux-mêmes (sous contrainte ou non). L'EI (État islamique) a même développé des applications spécifiques de formation. Les enfants apprennent parfois à manier des armes dès l'âge de cinq ans et les meilleurs d'entre eux deviennent candidats aux attentats suicide. Les filles sont données en mariage quand elles sont mineures. La violence sexuelle et les mariages arrangés sont la norme. À partir de 9 ans, les garçons sont sélectionnés pour des camps d'entraînement où ils continueront à être endoctrinés et formés aux techniques militaires.

Étant donné qu'aujourd'hui, l'EIIS perd beaucoup de terrain en Irak et en Syrie, ces mineurs reviendront dans notre pays. À cet égard, l'AIVD estime que le recours à des mineurs pour la préparation ou l'exécution d'attaques terroristes en Europe est concevable, parce que cela donne aux terroristes un avantage potentiel sur le plan tactique.

Il est particulièrement traumatisant pour des enfants de vivre dans des régions en guerre et sous la domination de l'EIIS (exposition à la violence, endoctrinement, violence sexuelle, etc.).

Selon l'AIVD, les mineurs méritent d'être considérés avant tout comme des victimes de l'EIIS. Les traumatismes sont importants pour les enfants : trouble soudain de l'élocution, agressivité, anxiété majeure et signes de troubles post-traumatiques.

J'aimerais vous présenter l'approche actuellement utilisée par les Pays-Bas : à leur l'arrivée aux Pays-Bas, les mineurs provenant du territoire de l'EIIS font l'objet d'une évaluation individuelle destinées à déterminer quels soins, quelles mesures de sécurité et quelles interventions sont appropriées. C'est toujours, comme pour les adultes, une évaluation sur mesure. Bien que tous les mineurs soient différents ou aient vécu des choses différentes, nous devons partir du principe que la vie qu'ils ont menée dans ces régions peut avoir des graves conséquences sur leur développement futur. Le Raad voor de Kinderbescherming (RvdK - Conseil de la protection de l'enfance) vérifie si le mineur bénéficie déjà d'une aide et décide, le cas échéant, de mettre sur pied une enquête. En même temps, les partenaires en matière de soins et de sécurité élaborent, dans le cadre d'une concertation de cas multidisciplinaire, un plan de traitement qui garantit le développement en sécurité de l'enfant et supprime les risques éventuels de sécurité. Une équipe consultative multidisciplinaire travaillant à l'échelle nationale soutient la concertation de cas locale dans ces situations. Des prestataires de soins spécialisés sont représenéts dans cette équipe et peuvent, si nécessaire, apporter une aide adéquate. Le NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid - coordinateur national de la lutte contre le terrorisme et de la sécurité) collabore avec des partenaires afin de concrétiser, de manière optimale, la politique à l'égard des mineurs.

Quant au caractère transversal de cette question, l'accord de gouvernement flamand met l'accent sur la prévention de la radicalisation et évoque la création d'une cellule regroupant des experts de divers domaines politiques en vue de prévenir, détecter et remédier à la radicalisation, avec un point central d'information et en collaboration avec d'autres niveaux de pouvoir. La coordination de cette cellule d'experts relève de l'Agence flamande de l'Intérieur. L'autorité fédérale joue un rôle clé, essentiellement en ce qui concerne l'approche proactive et le contrôle du respect des lois. À l'avenir, un fonctionnaire fédéral du SPF Intérieur intégrera cette cellule d'experts. Il s'agit dès lors d'une matière régionale transversale. Je me réfère également au plan d'action mis récemment sur pied par le gouvernement flamand en vue de prévenir les processus de radicalisation susceptibles de conduire à l'extrémisme et au terrorisme.

J'aimerais dès lors obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) L'AIVD indique qu'actuellement 80 mineurs ayant un lien avec les Pays-Bas se trouvent dans la zone de combat en Syrie et en Irak dans des groupes djihadistes. Pouvez-vous indiquer (approximativement) combien d'enfants belges se trouvent actuellement dans la zone de combat en Syrie et en Irak dans des groupes djihadistes ? J'aimerais obtenir le nombre de garçons et de filles. Disposez-vous de chiffres en ce qui concerne les catégories d'âge ? Pouvez-vous également indiquer combien de ces enfants se trouvent dans l'organisation EIIS ? Si non, pourquoi ? N'est-il pas essentiel, au vu du rapport qui vient d'être présenté, de les identifier et de les localiser ? Pouvez-vous détailler votre réponse ?

2) Combien de mineurs belges qui se trouvaient dans la zone de combat en Syrie et en Irak dans des groupes djihadistes, sont-ils revenus en Belgique à ce jour ? Comment l'accueil et l'accompagnement se déroulent-ils concrètement compte tenu des conséquences physiques et psychiques de la vie qu'ils ont passée dans le « califat » et des risques qu'ils font courir, une fois rentrés, à pour notre société ? Est-il question d'une approche sur mesure ? Pouvez-vous préciser concrètement votre réponse ?

3) Que pensez-vous des constats du rapport néerlandais de l'AIVD du 7 avril 2017 et quelles leçons importantes tirez-vous de ce rapport ? Quelles mesures politiques prendrez-vous ?

4) Quelle attitude les autorités adoptent-elles vis-à-vis des enfants de combattants en Syrie, qui, nés là-bas, ne sont pas officiellement connus dans notre pays ? Pouvez-vous préciser votre réponse ? Combien d'enfants sont-ils concernés à ce jour ?

5) Existe-t-il chez nous, comme aux Pays-Bas, une équipe consultative multidisciplinaire à l'échelle nationale, composée de prestataires de soins, qui effectue un travail multidisciplinaire sur mesure dans les domaines des soins, des mesures de sécurité et de l'intervention ? Si non, pourquoi ? Qu'a-t-on prévu dans notre pays pour les enfants mineurs de djihadistes qui reviennent de Syrie et d'Irak ?

 

Sinds het uitbreken van de burgeroorlog in Syrië en de opkomst van jihadistische strijdgroepen in Syrië en Irak, komen er beelden naar buiten van oorlogsmisdaden die de betrokken partijen in de voortdurende strijd begaan. De terroristische organisatie 'Islamitische Staat in Irak en al-Sham' (ISIS) in het bijzonder heeft de strategie om misdaden tegen de menselijkheid te begaan om angst aan te jagen. Het doel heiligt het gebruik van ieder middel bij deze terroristische groepering. Dat geldt ook voor de behandeling en inzet van minderjarigen in ISIS-gebied. De Nederlandse Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft onlangs een bijzonder interessant onderzoek naar de minderjarigen bij ISIS gepubliceerd .

Op dit moment verblijven er ten minste 80 minderjarigen met een Nederlandse link in het strijdgebied in Syrië en Irak, zowel bij ISIS als bij andere jihadistische strijdgroepen. Ongeveer de helft van hen bestaat uit jongens. De meerderheid van de kinderen bevindt zich bij ISIS. Ongeveer de helft van de Nederlandse minderjarigen is door één of beide ouder(s) meegenomen naar het strijdgebied. De andere helft is daar geboren. Minder dan twintig procent van de Nederlandse kinderen is 9 jaar of ouder en zou dus, gezien hun leeftijd, mogelijk training (hebben) ontvangen. Dertig procent van de Nederlandse minderjarigen heeft een leeftijd van 4 tot 8 jaar en vijftig procent is 3 jaar of jonger. Gezien ons land meer strijders telt is het zeker dat het aantal minderjarige minderjarigen met een Belgische link die in het strijdgebied Syrië en Irak verblijven hoger ligt en dat een groot deel van deze minderjarigen zich bij ISIS bevinden.

Bovendien zijn minderjarige kinderen van Belgische uitreizigers niet bij onze overheid gekend als ze aldaar werden geboren. Nederland heeft hier een concrete procedure voor uitgewerkt. Bij een eventuele terugkeer in Nederland zullen ze aan een DNA-test worden onderworpen om hun eventuele familieband vast te stellen.

Deze kinderen worden al van uiterst jonge leeftijd onderworpen aan de ISIS-doctrine. ISIS beschouwd de kinderen als één van de pijlers waarop het kalifaat rust. Ze worden geïndoctrineerd via het zogenaamde sharia-"onderwijs". Dit pseudo-onderwijs wordt gekoppeld aan militaire strategie. Hetzelfde geldt voor de fysieke training. Kinderen worden immuun gemaakt voor geweld en wonen onthoofdingen bij en voeren deze soms zelf uit (al dan niet onder dwang). IS ontwikkelde zelf specifieke opleidingsapps. De kinderen leren soms al op vijfjarige leeftijd wapens te hanteren en de zogenaamde beste van hen worden kandidaat voor zelfmoordaanslagen. De meisjes worden als minderjarige uitgehuwelijkt. Seksueel geweld en gearrangeerde huwelijken zijn de norm. Vanaf 9 jaar worden de jongens geselecteerd voor trainingskampen. Hierbij worden zij verder geïndoctrineerd en militair gevormd.

Gezien ISIS momenteel zwaar terrein verliest in Irak en Syrië zullen deze minderjarigen terugkeren naar ons land. De AIVD zegt hieromtrent het volgende: "De inzet van minderjarigen voor de voorbereiding of de uitvoering van terroristische aanslagen in Europa is voorstelbaar, zeker omdat het hen een mogelijk tactisch voordeel biedt."

Het leven in oorlogsgebied en onder ISIS-heerschappij is bijzonder traumatiserend voor de kinderen (blootstelling aan geweld, indoctrinatie, seksueel geweld, enz.).

Minderjarigen zijn luidens de AIVD in de eerste plaats terecht te beschouwen als slachtoffers van ISIS. De trauma's bij de kinderen zijn groot: plotseling spraakgebrek, agressie, hevige angsten en signalen van post-traumatische stressstoornissen.

Graag schets ik de Nederlandse aanpak tot op heden: "Bij aankomst in Nederland van minderjarigen uit ISIS-gebied wordt per kind beoordeeld welke zorg, veiligheidsmaatregelen en welke interventies passend zijn. Dit is, net als bij volwassenen, altijd maatwerk. Hoewel geen enkele minderjarige hetzelfde is of hetzelfde heeft meegemaakt, moeten we ervan uitgaan dat het leven daar ernstige gevolgen kan hebben voor de verdere ontwikkeling van deze minderjarigen. De Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) bekijkt of al sprake is van hulpverlening aan de minderjarige en besluit indien nodig tot het instellen van een raadsonderzoek. Tegelijkertijd stellen zorg- en veiligheidspartners in een multidisciplinair casusoverleg een behandelplan op dat de veilige ontwikkeling van het kind waarborgt en eventuele veiligheidsrisico's tegengaat. Een landelijk werkend multidisciplinair adviesteam ondersteunt het lokale casusoverleg in deze situaties. In dat team zijn specialistische zorgaanbieders vertegenwoordigd die als dat nodig is passende hulp kunnen bieden. De NCTV werkt samen met partners om het beleid ten aanzien van minderjarigen optimaal vorm te geven."

Wat het transversaal karakter van deze vraag betreft: in het Vlaams regeerakkoord wordt er aandacht besteed aan het voorkomen van radicalisering en is er sprake van 'het oprichten van een cel met experten uit de diverse beleidsdomeinen om radicalisering te voorkomen, te detecteren en eraan te remediëren, met één centraal aanspreekpunt en in samenwerking met andere overheden. De coördinatie van deze cel ligt bij het Agentschap Binnenlands Bestuur. Vooral voor wat betreft de proactieve aanpak en de handhaving vervult de federale overheid een sleutelrol. In de toekomst zal ook een federale ambtenaar van de FOD Binnenlandse Zaken deel uitmaken van deze cel. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten. Ik verwijs tevens naar het recente actieplan van de Vlaamse regering ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme.

Ik had dan ook graag een antwoord gekregen op de volgende aanvullende vragen:

1) De Nederlandse veiligheidsdienst AIVD geeft aan dat er zich op dit moment 80 minderjarigen met een Nederlandse link in het strijdgebied in Syrië en Irak bij jihadistische groepen bevinden. Kunt u (bij benadering) aangeven hoeveel Belgische kinderen zich op dit ogenblik bevinden in het strijdgebied in Syrië en Irak bij jihadistische groepen alsook om hoeveel jongens, respectievelijk meisjes het gaat? Beschikt u over cijfers inzake de leeftijdscategorieën? Kunt u tevens aangeven hoeveel van deze kinderen zich bij ISIS bevinden? Zo neen, waarom niet en is het niet cruciaal in het licht van het hierboven geschetst rapport om hen te identificeren en te lokaliseren? Kunt u dit zeer uitvoerig toelichten?

2) Kunt u aangeven hoeveel Belgische minderjarigen die zich bevonden in het strijdgebied in Syrië en Irak bij jihadistische groepen tot op heden zijn teruggekeerd naar ons land? Kunt u tevens aangeven hoe de concrete opvang en begeleiding verloopt gezien de fysieke en psychische gevolgen van hun leven in het "kalifaat" alsook gezien de risico's bij hun terugkeer voor onze samenleving? Is er sprake van maatwerk en kunt u dit concreet toelichten?

3) Hoe reageert u op de bevindingen van het Nederlandse rapport van de AIVD van 7 april 2017 en welke belangrijke lessen neemt u mee uit dit rapport? Kunt u dit toelichten naar beleidsmaatregelen toe?

4) Hoe gaat de overheid om met kinderen van Syriëstrijders die aldaar geboren werden en hier dus niet officieel bekend zijn? Kunt u dit toelichten? Kunt u tevens aangeven om hoeveel kinderen het tot op heden gaat?

5) Bestaat er net als in Nederland bij ons een landelijk werkend multidisciplinair adviesteam met zorgverleners waarbij multidisciplinair maatwerk wordt geleverd naar zorg, veiligheidsmaatregelen en interventies toe? Zo neen, waarom niet en wat bestaat er specifiek bij ons voor wat betreft de minderjarige kinderen van terugkerende jihadi's uit Syrië en Irak?

 
Réponse reçue le 14 septembre 2017 : Antwoord ontvangen op 14 september 2017 :

1) Dans l’approche de la problématique des enfants ayant un lien avec la Belgique, il convient d’établir une distinction entre :

– les enfants nés en Belgique qui disposent de documents d’identité belges ;

– les enfants nés en Syrie et en Irak qui possèdent éventuellement un acte de naissance syrien.

Il convient en outre de distinguer :

– les enfants qui n’ont pas été emmenés volontairement par leurs parents ou des membres de la famille ou les enfants qui naissent sur place ;

– les mineurs ayant quasiment atteint l’âge de la majorité qui, dans le cadre de leur suivi, sont considérés comme des combattants à part entière. En l’espèce, il s’agit de trois personnes.

On estime qu’une centaine d’enfants au minimum se trouveraient en Syrie, parmi lesquels au moins un ressortissant ou résident belge et 29 enfants nés en Belgique, et plus précisément 38 filles et 42 garçons environ. Le sexe d’une trentaine d’enfants n’est pas connu.

Soixante pour cent des enfants ayant un lien avec la Belgique sont âgés de 0 à 4 ans, 20 % de 4 à 8 ans et 10 % de 9 à 12 ans. Quelque 10 % d’entre eux ont plus de 12 ans.

Près de 80 % des enfants ayant un lien avec la Belgique se trouvent actuellement encore au sein du groupe terroriste État islamique.

2) Une vingtaine d’enfants se trouve en Belgique après avoir vécu quelque temps auprès de groupements djihadistes dans la zone de conflit djihadiste.

Lorsque l’Organe de coordination pour l'analyse de la menace (OCAM) apprend par ses canaux le retour présumé d’un mineur (que ce mineur ait été validé comme foreign terrorist fighters–FTF ou non), il en informe immédiatement le ministère public, les services compétents de la protection de la jeunesse des Communautés et la police fédérale et les informations disponibles sur le mineur sont communiquées. Dès que l’OCAM a connaissance de la date concrète du retour et / ou reçoit de nouvelles informations pertinentes sur le mineur et les membres de la famille, il transmet ces informations à ces mêmes partenaires.

Le suivi proprement dit est assuré par les Communautés. Les (jeunes) enfants qui reviennent avec leur mère et ne sont pas eux-mêmes FTF ou radicalisés sont considérés comme des mineurs en danger ou des mineurs en situation inquiétante conformément à la réglementation des Communautés. À l’égard de ces mineurs, le juge de la jeunesse peut, à la requête du parquet de la jeunesse, imposer une mesure judiciaire de garde ou de protection comme le placement en famille d’accueil, dans un centre d’accueil, d’orientation et d’observation et un « centre d’hébergement » ou sous la surveillance d’un service social auprès du tribunal de la jeunesse.

En ce qui concerne les mineurs radicalisés ou FTF potentiels revenant de la zone de conflit, le parquet enquêtera sur l’existence d’un fait qualifié infraction et le parquet de la jeunesse prendra le cas échéant une mesure provisoire ou requerra une mesure au fond devant le juge de la jeunesse. Le juge de la jeunesse peut également prendre d’éventuelles mesures judiciaires, dont le placement en centre fermé. Conformément à l’article 57bis de la loi relative à la protection de la jeunesse, le tribunal de la jeunesse peut se dessaisir de mineurs âgés de seize ans ou plus lorsqu'il estime une mesure de garde, de préservation ou d'éducation inadéquate et renvoyer l’affaire aux fins de poursuite devant une chambre spécifique au sein du tribunal de la jeunesse qui applique le droit pénal commun et la procédure pénale commune, moyennant le respect de certaines conditions (dont l’établissement relève de la compétence des Communautés).

Conformément à l’arrêté royal du 21 juillet 2016 relatif à la banque de données commune Foreign Terrorist Fighters et portant exécution de certaines dispositions de la section 1erbis « de la gestion des informations » du chapitre IV de la loi sur la fonction de police, différents services des Communautés ayant pour mission l’accompagnement ou l’accueil de mineurs ont dès lors un accès direct à la banque de données commune « Foreign Terrorist Fighters » et un devoir d’alimenter celle-ci. Cette banque de données contient également les données à caractère personnel et les informations relatives aux mineurs qualifiés de FTF. Cela permet aux services compétents des Communautés d’obtenir et de partager des informations pertinentes de manière efficiente. Cet accès à la banque est actuellement réalisé sur le plan technique.

Conformément au Plan Radicalisme et à la circulaire du 21 août 2015, les mineurs radicalisés et les mineurs FTF font l’objet d’un suivi par la taskforce locale composée du ministère public, des services de police, des services de renseignement et de sécurité et de l’Organe de de coordination pour l’analyse de la menace et au sein de laquelle des informations sont échangées entre les services et les modalités de suivi du FTF individuel sont déterminées. Les mineurs radicalisés peuvent en outre faire l’objet d’un examen au sein de la cellule locale de sécurité intégrale (si celle-ci a été créée par le bourgmestre), dans laquelle sont présents les services de prévention sociale.

3) Le rapport du coordinateur national de la Lutte contre le terrorisme et de la Sécurité (NCTV) et du Service général de renseignement et de sécurité (AIVD) néerlandais concorde avec les constatations de la VSSE et de l’OCAM relatives à la problématique des enfants appartenant à des groupements djihadistes et à l’éventuelle menace y afférente.

La circulaire du 21 août 2015 des ministres de la Justice et de la Sécurité et de l’Intérieur relative à l’échange d’informations et au suivi des « Foreign Terrorist Fighters » en provenance de Belgique évoquée ci-avant est retravaillée et étendue. La nouvelle version de la circulaire comporte, outre une extension générale concernant les « Homegrown Terrorist Fighters » et les prêcheurs de haine, une rubrique qui définira davantage le suivi de mineurs. La banque de données commune « Foreign Terrorist Fighters » sera élargie aux « Homegrown Terrorist Fighters » et aux prêcheurs de haine.

Un cadre légal pour la cellule locale de sécurité intégrale (constituée des services préventifs et (psycho)sociaux comme les établissements scolaires et l'aide à la jeunesse) est également en cours d’élaboration en exécution de l’instauration du cadre légal pour la concertation de cas et le secret professionnel partagé que vise ma cinquième loi Pot-pourri (adoptée en séance plénière de la Chambre des représentants le 29 juin 2017).

4) Quelque septante enfants seraient nés en Syrie ou en Irak de parent ayant un lien avec la Belgique.

Pour les enfants qui sont nés là-bas et sont donc inconnus ici, il y a lieu tout d’abord d’établir la filiation conformément aux conditions prévues dans le Code civil. Cela peut se faire de différentes manières :

– si l’enfant dispose d’un acte de naissance étranger, cet acte peut être reconnu par l’officier de l’état civil. En cas de refus de reconnaissance, un recours peut être introduit auprès du tribunal de la famille ;

– si l’enfant ne dispose pas d’un acte de naissance, un jugement supplétif doit être demandé auprès du tribunal de la famille ;

– la mère et / ou le père peuvent reconnaître l'enfant. Un acte de reconnaissance est alors établi.

Sur la base des aces de l’état civil, l’enfant est également inscrit dans les registres belges. Ceci relève de la compétence du ministre de l’Intérieur.

5) Sans préjudice des mesures prononcées par un juge de la jeunesse et exécutées par les Communautés, les mineurs qualifiés de FTF par l’OCAM et les personnes radicalisées font l’objet d’un suivi systématique en matière de sécurité par la taskforce locale compétente à cet effet. Ils peuvent en outre faire l’objet d’un examen par les services psychosociaux au sein de la cellule locale de sécurité intégrale si celle-ci a été créée dans la commune concernée.

La Taskforce nationale a été créée en tant qu’organe stratégique et politique au niveau national. Les différents services fédéraux ainsi que les Communautés et les Régions en font partie.

1) Bij het benaderen van de problematiek van kinderen met een Belgische link dient er een onderscheid gemaakt te worden tussen :

– kinderen geboren in België die beschikken over Belgische identiteitsdocumenten ;

– kinderen geboren in Syrië en Irak die eventueel een Syrisch geboortecertificaat bezitten.

Daarnaast wordt er tevens een onderscheid gemaakt tussen :

– kinderen die niet vrijwillig zijn meegenomen door ouders of familieleden of kinderen ter plaatse ;

– minderjarigen die bijna de meerderjarigheid hebben bereikt en in het kader van hun opvolging als volwaardige strijders worden beschouwd. Het gaat hier om een drietal personen.

Er zouden naar schatting minimaal een honderdtal kinderen in Syrië bevinden van tenminste één Belgische onderdaan of inwoner, waarvan er 29 in België zijn geboren. Het zou hierbij gaan om ongeveer 38 meisjes en 42 jongens. Van een dertigtal kinderen is het geslacht onbekend.

Zestig procent van kinderen met een Belgische connectie vallen onder de leeftijdscategorie 0-4 jaar ; 20 % is tussen de 4 en 8 jaar oud ; 10 % is tussen de 9 en 12 jaar oud. Een kleine 10 % is ouder dan 12 jaar.

Bijna 80 % van kinderen met een Belgische connectie bevinden zich heden bij de terreurgroep Islamitische Staat.

2) Een twintigtal kinderen bevinden zich in België na enige tijd te hebben doorgebracht bij jihadistische groeperingen in de jihadistische conflictzone.

Wanneer het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse (OCAD) via haar kanalen kennis krijgt van een vermoedelijke terugkeer van een minderjarige (ongeacht deze minderjarige gevalideerd werd als foreign terrorist fighter–FTF), worden het openbaar ministerie, de bevoegde diensten van jeugdbescherming van de Gemeenschappen en de federale politie, onmiddellijk in kennis gesteld en wordt de beschikbare informatie over de minderjarige meegedeeld. Van zodra het OCAD op de hoogte is van de concrete terugkeerdatum en / of ingeval het OCAD nieuwe pertinente informatie krijgt over de minderjarige en de familieleden, wordt deze informatie aan dezelfde partners doorgegeven.

De eigenlijke opvolging gebeurt door de Gemeenschappen. De (jonge) kinderen die samen met hun moeder terugkeren en zelf geen foreign terrorist fighter of geradicaliseerd zijn, worden beschouwd als minderjarigen in gevaar of minderjarigen in een verontrustende situatie overeenkomstig de regelgeving van de Gemeenschappen. Ten aanzien van deze minderjarigen kan de jeugdrechter, op vordering van het jeugdparket een gerechtelijke maatregel van bewaring en bescherming opleggen, zoals de plaatsing in een pleeggezin, een onthaal-, oriëntatie en observatiecentrum en een « centre d’hébergement » of het onder toezicht plaatsen van een sociale dienst bij de jeugdrechtbank.

Inzake de minderjarigen die geradicaliseerd zijn of potentiële foreign terrorist fighters betreffen en terugkeren uit de conflictzone, zal het parket een onderzoek instellen naar de aanwezigheid van een als misdrijf omschreven feit en neemt het jeugdparket in voorkomend geval een voorlopige maatregel of vordert het een maatregel ten gronde bij de jeugdrechter. De jeugdrechter kan eveneens verschillende mogelijke gerechtelijke maatregelen nemen, waaronder de plaatsing in een gesloten centrum. De jeugdrechtbank kan, conform artikel 57bis van de Jeugdbeschermingswet, minderjarigen vanaf zestien jaar waarvoor het een maatregel van bewaring, behoeding of opvoeding niet geschikt acht, uit handen geven teneinde deze te laten vervolgen voor een bijzondere kamer binnen de jeugdrechtbank die het gemeen strafrecht en de gemeen rechtelijke strafprocedure toepast, mits aan bepaalde voorwaarden (waarvan de vaststelling een bevoegdheid van de Gemeenschappen betreft) wordt voldaan.

Verschillende diensten van de Gemeenschappen die een opdracht van begeleiding of opvang van minderjarigen hebben, hebben dan ook, zoals voorzien in het koninklijk besluit van 21 juli 2016 betreffende de gemeenschappelijke gegevensbank Foreign Terrorist Fighters en tot uitvoering van sommige bepalingen van de afdeling 1bis « Het informatiebeheer » van hoofdstuk IV van de wet op het politieambt, een rechtstreekse toegang tot de gemeenschappelijke gegevensbank foreign terrorist fighters en een plicht om deze databank te voeden. Deze databank bevat ook de persoonsgegevens en informatie van de minderjarigen die gekwalificeerd zijn als foreign terrorist fighters. Dit laat de bevoegde diensten van de Gemeenschappen toe om op efficiënte wijze relevante informatie te verkrijgen en te delen. Deze toegang tot de gegevensbank wordt actueel technisch gerealiseerd.

De geradicaliseerde minderjarigen en de minderjarige foreign terrorist fighters worden conform het Plan Radicalisme en de omzendbrief van 21 augustus 2015 opgevolgd in de lokale taskforce waar het openbaar ministerie, de politiediensten, de inlichtingen- en veiligheidsdiensten en het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse deel van uitmaken, en waarin informatie tussen de diensten uitgewisseld en wordt bepaald op welke wijze de individuele foreign terrorist fighter wordt opgevolgd. Daarnaast kunnen de geradicaliseerde minderjarigen het voorwerp uitmaken van een bespreking in de lokale integrale veiligheidscel, indien deze door de burgemeester werd opgericht, waar de socio-preventieve diensten aanwezig zijn.

3) Het rapport van de NCTV en de AIVD stemt overeen met de bevindingen van de VSSE en het OCAD inzake de problematiek van kinderen bij jihadistische groeperingen en de mogelijke hiermee gepaarde dreiging.

De hierboven vermelde omzendbrief van 21 augustus 2015 van de ministers van Justitie en Veiligheid en Binnenlandse Zaken betreffende informatie-uitwisseling rond en de opvolging van de foreign terrorist fighters afkomstig uit België wordt momenteel herwerkt en uitgebreid. In de nieuwe versie van de omzendbrief wordt, naast een algemene uitbreiding inzake de homegrown terrorist fighters en de haatpropagandisten, een rubriek ingevoegd die de opvolging van minderjarigen verder zal vastleggen. De gemeenschappelijke gegevensbank foreign terrorist fighters zal worden uitgebreid teneinde de homegrown terrorist fighters en haatpropagandisten op te nemen.

Er wordt tevens gewerkt aan een wettelijk kader voor de lokale integrale veiligheidscel (die bestaat uit de preventieve en (psycho-)sociale diensten, zoals de onderwijsinstellingen en jeugdzorg), in uitvoering van de totstandkoming van het wettelijk kader voor het casusoverleg en het gedeeld beroepsgeheim door mijn vijfde Potpourri-wet (die werd goedgekeurd in de plenaire zitting van de Kamer van volksvertegenwoordigers op 29 juni 2017).

4) Ongeveer zeventig kinderen zouden in Syrië of Irak geboren zijn van een ouder met een Belgisch verband.

Voor kinderen die aldaar geboren zijn en hier dus niet bekend zijn, moet eerst de afstamming worden vastgesteld, conform de voorwaarden in het Burgerlijk Wetboek. Dit kan op verschillende manieren :

– indien het kind beschikt over een buitenlands geboortebewijs, kan deze akte door de ambtenaar van burgerlijke stand erkend worden. Indien de erkenning wordt geweigerd, kan daar beroep tegen aangetekend worden bij de familierechtbank ;

– indien het kind niet beschikt over een geboortebewijs, moet een vervangend vonnis worden gevraagd bij de familierechtbank ;

– de moeder en / of vader kunnen het kind erkennen, waarbij een erkenningsakte wordt opgemaakt.

Op basis van de akten van de burgerlijke stand wordt het kind ook ingeschreven in de Belgische registers. Dit valt onder de bevoegdheid van de minister van Binnenlandse Zaken.

5) Onverminderd de maatregelen die door een jeugdrechter worden uitgesproken en worden uitgevoerd door de Gemeenschappen, maken de minderjarigen die door het OCAD werden gekwalificeerd als foreign terrorist fighter en de geradicaliseerde personen het voorwerp uit van een consequente veiligheidsopvolging door de daartoe bevoegde lokale taskforce. Ze kunnen tevens het voorwerp uitmaken van een bespreking door de psychosociale diensten in de lokale integrale veiligheidscel, indien deze in de betrokken gemeente is opgericht.

Als strategisch en beleidsmatig orgaan op nationaal niveau werd de Nationale Taskforce opgezet, waar de verschillende federale diensten en de Gewesten en Gemeenschappen deel van uitmaken.